Ποιες επιχειρήσεις θα επιβιώσουν το 2012

7/1/2012

Τον καθοδικό κύκλο που δηµιουργούν η ύφεση και η αρνητική ψυχολογία στην αγορά θα προσπαθήσει να σπάσει το 2012 η ελληνική επιχειρηµατικότητα. Με την ελληνική οικονοµία να εισέρχεται στο πέµπτο κατά σειρά έτος της ύφεσης και τον ιδιωτικό τοµέα της χώρας να µετρά ήδη 270.000 νέους ανέργους και δεκάδες χιλιάδες λουκέτα, το εγχείρηµα κρίνεται εξαιρετικά δύσκολο. Ως τώρα η ελληνική επιχειρηµατικότητα όχι µόνο δεν µπόρεσενα λειτουργήσει ωςανάχωµα στην κρίση αλλά παρασύρθηκε µε ορµή στον βυθό υπό το βάρος της στάσης πληρωµών του κράτους, τουψαλιδίσµατοςτων δηµοσίων επενδύσεων και κυρίως της µειωµένης ζήτησης. Οι προοπτικές για το 2012 παραµένουν δυσοίωνες αφού τα εξωγενή κόστη όπως φόροι, τόκοι δανείων και καύσιµααυξάνονται προκαλώντας ασφυξία στις εταιρείες που δεν έχουν να «κάψουν» άλλο λίπος. Παράλληλα οι παρεµβάσεις στις επικουρικές συντάξεις και οι επικείµενες αλλαγές στα εργασιακά θα συρρικνώσουν ακόµη περισσότερο το εισόδηµα των εργαζοµένων και την καταναλωτική συµπεριφορά τους. Ετσι δηµιουργείται ένας φαύλος κύκλος αφού ο ιδιωτικός τοµέας, πουείναι ο µόνος που µπορεί να γεµίσει µε έσοδα τα ταµεία του κράτους, απειλείται µε κατάρρευση.


«Ακόµη πέφτουµε. ∆εν έχουµε πιάσει πάτο. Το 2012 η πτώση θα επιταχυνθεί χωρίς να µπορεί κανείς να πει µε σιγουριά ότι θα δούµε έστω και στο τέλος του έτους µια σταθεροποίηση τόσο στα δηµόσια οικονοµικά όσο και στις επιδόσεις των επιχειρήσεων». Αυτό υποστηρίζουν αρκετοί µάνατζερ για την τρέχουσα χρονιά και παραδέχονται πως ο ιδιωτικός τοµέας στην Ελλάδα όχι µόνο δεν µπόρεσε να λειτουργήσει ως ανάχωµα στην κρίση αλλά παρασύρθηκε µε ορµή στον βυθό υπό το βάρος της στάσης πληρωµών του κράτους, του ψαλιδίσµατος των δηµοσίων επενδύσεων και κυρίως της ύφεσης που προκλήθηκε από την αύξηση της φορολογίας. Το µαρτυρούν οι περίπου 270.000 εργαζόµενοι που έχασαν τη δουλειά τους µέσα στο 2011 αφού τα λουκέτα των επιχειρήσεων – ιδίως στον χώρο του εµπορίου – ήταν στην ηµερησία διάταξη. Οι ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων δεν είναι άµοιροι ευθυνών. Εκτός του ότι πιάστηκαν στον ύπνο και η κρίση τούς βρήκε υπερδανεισµένους, όχι µόνο δεν στήριξαν τις εταιρείες µε αυξήσεις κεφαλαίων αλλά, όπως δείχνει και η εκροή καταθέσεων ύψους 69 δισ. ευρώ το 2011, προτίµησαν για την περιουσία τους την ασφάλεια των ελβετικών τραπεζών.

Μεγάλη μείωση της κατανάλωσης

Υπάρχει και ο αντίλογος που λέει πως το µέγεθος της κρίσης ήταν τόσο µεγάλο που ακόµη και µεγάλοι όµιλοι, ενώ είχαν ακολουθήσει από το 2008 σκληρή «δίαιτα» µειώνοντας τα κόστη τους, δεν κατάφεραν να ανακάµψουν καθώς η πτώση της κατανάλωσης και η ύφεση της οικονοµίας δεν είχαν προηγούµενο. Τα τέσσερα τελευταία χρόνια η σωρευτική πτώση του ΑΕΠ φτάνει το 13% και οι αισιόδοξες εκτιµήσεις για το 2012 κάνουν λόγο για ένα επιπλέον 2,8%. Οι προβλέψεις για την ανεργία τροµάζουν ακόµη περισσότερο. Από έναν µέσο όρο 17% το 2011 η ΓΣΕΕ εκτιµά ότι το 2012 το ποσοστό αυτό θα σκαρφαλώσει στο 21% ανακηρύσσοντας τη χώρα «πρωταθλήτρια» στον τοµέα αυτόν στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Το εννεάµηνο του 2011 τα 2/3 των εισηγµένων επιχειρήσεων εµφάνισαν ζηµιές. Πολλοί επιχειρηµατίες υποστηρίζουν ότι ακόµη και να προχωρήσουν σε µείωση µισθών θετικό αποτέλεσµα δεν θα βγει αφού δουλεύουν για τις τράπεζες (εξυπηρέτηση δανείων) και για το κράτος (έκτακτες εισφορές, χαράτσι ∆ΕΗ και αύξηση ΦΠΑ).

Σε ποιο περιβάλλον όµως καλούνται να δουλέψουν και να αναπτυχθούν οι επιχειρήσεις το 2012;

Η χώρα από την καθυστέρηση στην καταβολή της προηγούµενης δόσης αντιµετωπίζει έντονο ταµειακό πρόβληµα. Τον Μάρτιο λήγουν οµόλογα 22 δισ. ευρώ. Το γεγονός αυτό καταδεικνύει την αναγκαιότητα της λήψης της δόσης των 89 δισ. ευρώ. Για να επιτευχθεί όµως αυτό θα πρέπει να ληφθούν νέα µέτρα ως και 7 δισ. ευρώ που θα καλύψουν και την τρύπα των περίπου 3 δισ. ευρώ του ελλείµµατος του 2011. Και όσο και αν το οικονοµικό επιτελείο υποστηρίζει ότι ακόµη και αν ληφθούν νέα µέτρα αυτά δεν θα είναι εισπρακτικά, κανείς δεν µπορεί να αποκλείσει ένα τέτοιο ενδεχόµενο. Παράλληλα οι παρεµβάσεις στις επικουρικές συντάξεις και οι επικείµενες αλλαγές στα εργασιακά θα συρρικνώσουν ακόµη περισσότερο το εισόδηµα των εργαζοµένων και την καταναλωτική συµπεριφορά τους. Ετσι δηµιουργείται ένας φαύλος κύκλος αφού ο ιδιωτικός τοµέας, που είναι ο µόνος που µπορεί να γεµίσει µε έ σοδα τα ταµεία του κράτους, θα έχει καταρρεύσει.

Τροχοπέδη για τη βιωσιμότητα

Οι επιχειρηµατίες καταγράφουν άλλες τρεις σηµαντικές παραµέτρους που το 2012 θα αποτελέσουν τροχοπέδη όχι στην ανάπτυξη αλλά στη βιωσιµότητα των επιχειρήσεων. Κατ’ αρχάς θεωρούν απαράδεκτη την αύξηση των τιµολογίων της ∆ΕΗ κατά 12,2% εντός του 2012. Μέσα στην τελευταία διετία οι αυξήσεις στο ρεύµα έφτασαν το 25% και οι επιβαρύνσεις µε ειδικούς φόρους στα καύσιµα και στις εισφορές για εναλλακτικές µορφές ενέργειας χαντάκωσαν την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονοµίας. «Είναι αντιφατικό σε όσα επικαλούνται οι οικονοµικοί υπουργοί για στήριξη των επιχειρήσεων στην εξαγωγική τους δράση και αναβάθµιση της ανταγωνιστικότητας της εθνικής παραγωγής να αυξάνεται το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας» δήλωσε ο πρόεδρος του Συνδέσµου Βιοµηχανιών Αττικής και Πειραιώς κ. Δηµήτρης Μαθιός. Αν µάλιστα, όπως ακούγεται, στο δεύτερο εξάµηνο του 2012 θα υπάρξει και νέα αναπροσαρµογή καθώς οι ανάγκες αναχρηµατοδότησης των δανείων της ∆ΕΗ είναι µεγάλες, τότε επιχειρηµατίες... θα βγουν στα κάγκελα.

Σκληραίνει ο ανταγωνισμός

∆εύτερος παράγοντας είναι η αναµενόµενη κόπωση των εξαγωγών. Μπορεί το 2011 να έφτασαν σε νούµερα-ρεκόρ όπως είναι τα 20 δισ. ευρώ και να αποτέλεσαν διέξοδο για πολλές επιχειρήσεις, αλλά για εφέτος που αναµένεται επιβράδυνση των οικονοµιών σε αρκετές χώρες της Ευρώπης όχι µόνο του Νότου αλλά και του Βορρά θεωρείται δύσκολο να διατηρηθούν οι ίδιοι ρυθµοί. Αλλωστε πολλές εταιρείες πωλούσαν στο εξωτερικό ακόµη και µε ζηµιά προκειµένου να κερδίσουν µερίδια αγοράς, αφού ο ανταγωνισµός είναι σκληρός και τα περιθώρια κέρδους δεν έχουν καµία σχέση µε τα ελληνικά. Τρίτος παράγοντας – και πιο σηµαντικός – που θα επηρεάσει τις επιδόσεις των εταιρειών είναι το κόστος του χρήµατος. Το 2012 εκτιµάται ότι δύσκολα εταιρεία θα δανείζεται µε επιτόκιο κάτω του 10%. Ακόµη πολλές επιχειρήσεις «απολαµβάνουν» δάνεια που είχαν συνάψει προ τριετίας και πενταετίας µε χαµηλότερα επιτόκια. Αν υπάρξει συµφωνία αναχρηµατοδότησης µε τις τράπεζες, τα επιτόκια θα είναι σηµαντικά υψηλότερα. Ακόµη και ο ΟΠΑΠ, µε άριστη χρηµατοοικονοµική διάρθρωση, δανείστηκε για να χρηµατοδοτήσει την επέκτασή του σε νέες δραστηριότητες στο τέλος του 2011 µε επιτόκιο 8%.

Οχυρώνονται οι μάνατζερ

Καινούργια και φθηνότερα προϊόντα και υπηρεσίες

Προσαρµοζόµενοι στα νέα δεδοµένα οι µάνατζερ των επιχειρήσεων αναζητούν λύσεις για να προσελκύσουν όσο το δυνατόν περισσότερους πελάτες.

Ειδικότερα αυτή την περίοδο υπάρχει τάση από όλες τις επιχειρήσεις για έναν ήπιο επανασχεδιασµό προϊόντων µε γνώµονα το κόστος, ώστε να προσελκύσουν πελάτες µέσω του φθηνού προϊόντος. Πολλές φορές ο σχεδιασµός αφορά και εντελώς καινούργια προϊόντα και υπηρεσίες. Χαρακτηριστικά παραδείγµατα είναι οι καπνοβιοµηχανίες που λανσάρουν φθηνά τσιγάρα και καπνό για στριφτά, ενώ πλέον και οι ασφαλιστικές εταιρείες παρέχουν φθηνά συµβόλαια που ο πελάτης είναι πρόθυµος να αναλάβει γνωρίζοντας ότι θα έχει µια έκπτωση στην ποιότητα (π.χ. συµβάσεις µε δηµόσια νοσοκοµεία).

Επίσης πολλές εταιρείες αναζητούν νέες αγορές κυρίως εκτός Ελλάδος, αφού η εγχώρια κατανάλωση περιορίζεται. Στο επίκεντρο βρίσκονται οι χώρες της ΝΑ Ευρώπης στις οποίες αυτή την περίοδο γίνονται πολλές έρευνες αγοράς από ελληνικές επιχειρήσεις, ενώ ορισµένες εταιρείες ήδη προχωρούν και σε «χτίσιµο» δικτύου. Πρόκειται για µια επιλογή που µπορεί να µην έχει άµεσα αποτελέσµατα, αφού στην αρχή τα κόστη θα τρέχουν αλλά στην πορεία θα αποτελέσει διέξοδο για όποιες επιχειρήσεις καταφέρουν να αποσπάσουν µερίδια αγοράς. Ηδη από τον ΣΕΒ καταγράφουν µεγάλη αύξηση στη συµµετοχή επιχειρηµατικών αποστολών στο εξωτερικό σε σχέση µε το παρελθόν.

Παράλληλα αρκετές εταιρείες προχωρούν σε καλύτερη οργάνωση του τµήµατος απαιτήσεων ή δηµιουργούν από την αρχή τµήµα credit control, καθώς είναι µια «αδρανής» πηγή ρευστότητας που µπορεί να δώσει ανάσες. Βεβαίως, και εκεί δεν είναι απλά τα πράγµατα, αφού οι ακάλυπτες επιταγές σύµφωνα µε τα επίσηµα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος το διάστηµα Ιανουάριος - Νοέµβριος 2011 ξεπέρασαν το 1,9 δισ. ευρώ.

Πηγή