Εργα και ημέρες του Λ. Παπαδήμου

13/11/2011

«Η Ελλάδα τώρα έχει για πρωθυπουργό έναν τραπεζίτη, που δεν έχει εκλεγεί. Τι απέγινε εκείνο το «η δημοκρατία και οι αγορές» πηγαίνουν χέρι-χέρι;», αναρωτιόταν την περασμένη Πέμπτη η διάσημη συγγραφέας Ναόμι Κλάιν, εκφράζοντας σε μεγάλο βαθμό τα ερωτήματα που υπάρχουν και στη χώρα μας σχετικά με την επιλογή του νέου πρωθυπουργού. Οι υποστηρικτές του Λουκά Παπαδήμου, όμως, θεωρούν ότι «είναι ο μόνος που μπορεί να κατευνάσει τις αγορές» και υποστηρίζουν ότι είναι επίσης «ο μόνος που χαίρει της εμπιστοσύνης των δανειστών, από τους οποίους εξαρτιόμαστε».

Την επομένη της επίσημης ανακοίνωσης του ονόματός του, κάποιοι άνοιγαν σαμπάνιες και άλλοι εξοργίζονταν.

Οι εκσυγχρονιστές του ΠΑΣΟΚ, οι φιλελεύθεροι της Ν.Δ., ο ΛΑΟΣ και η ΔΗΣΥ της Ντόρας Μπακογιάννη, μαζί με τον ΣΕΒ, τους τραπεζίτες αλλά και προσωπικότητες του πνευματικού κόσμου και των ΜΜΕ, δήλωναν ότι «δεν υπήρχε άλλη σοβαρή επιλογή» και ότι ήταν ο μοναδικός που διέθετε κύρος στο εξωτερικό. Το κοινωνικό ΠΑΣΟΚ, η αριστερά και κάποιοι από τον πνευματικό και καλλιτεχνικό κόσμο, χαρακτήριζαν «πραξικόπημα» τον «διορισμό ενός τραπεζίτη» που εκπροσωπεί το κεφάλαιο και φέρει ευθύνες για την οικονομική κατάσταση της χώρας, καθώς υπηρέτησε σε καίρια πόστα. Εξίσου αρνητικοί στην επιλογή του είναι και οι «αντιμνημονιακοί» της λεγόμενης λαϊκής δεξιάς, οι οποίοι αναδεικνύουν κυρίως το θέμα του ρόλου του στην υπόθεση του χρηματιστηρίου, αλλά και τα μη ακριβή στοιχεία με τα οποία μπήκε η χώρα στην ΟΝΕ.

Ποιος είναι όμως ο Λουκάς Παπαδήμος με το εντυπωσιακό βιογραφικό και τι λένε γι' αυτόν οι φίλοι και οι αντίπαλοί του; Ο μέχρι πριν από λίγο καιρό αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) αποτελεί σίγουρα έναν αξιόπιστο συνομιλητή για την Ε.Ε. και τις αγορές κι έχει πίσω του μια μεγάλη επαγγελματική καριέρα.

Ο 64χρονος, σήμερα, Λ. Παπαδήμος αποφοίτησε από το Κολλέγιο Αθηνών, όπως σχεδόν όλα εκείνη την εποχή τα παιδιά της αστικής τάξης, στην οποία ανήκει, και στη συνέχεια σπούδασε φυσική στο ΜΙΤ στη Βοστόνη και απέκτησε διδακτορικό στα οικονομικά. Αρχικά εργάστηκε στο ΜΙΤ και αργότερα ως οικονομικός εμπειρογνώμονας στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ. Το 1985 επέστρεψε στην Αθήνα αναλαμβάνοντας σύμβουλος της Τράπεζας της Ελλάδας μέχρι το 1993, που έγινε υποδιοικητής της και τον επόμενο χρόνο διοικητής. Παρέμεινε μέχρι το 2002 που έφυγε για να γίνει αντιπρόεδρος της ΕΚΤ έως το 2010. Από το 2010 μέχρι προ τινος ήταν άμισθος οικονομικός σύμβουλος του πρωθυπουργού και επισκέπτης καθηγητής στο Χάρβαρντ.

Ο Λ. Παπαδήμος υπήρξε, επίσης, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Ν. Υόρκης, το 1988 εξελέγη καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και από το 2006 είναι τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.

Ο νέος πρωθυπουργός της χώρας είναι και μέλος της περίφημης «Trilateral Commission» («Τριμερής Επιτροπή») όπως και ο ιταλός μεταβατικός πρωθυπουργός Μάριο Μόντι. Η «Trilateral» θεωρείται μία από τις τρεις κορυφαίες παγκόσμιες λέσχες της νέας τάξης (μαζί με το Φόρουμ του Νταβός και τη λέσχη Μπίλντεμπεργκ) όπου συμμετέχουν οι ισχυροί του κόσμου.

Κομματική ένταξη δεν είχε ποτέ. «Δεν είμαι πολιτικός» είναι μία από τις πρώτες δηλώσεις που έκανε (αν και εκ των πραγμάτων πλέον είναι). Η πιο στενή πολιτική του φιλία είναι αυτή με τον Κ. Σημίτη, του οποίου αποτελεί σταθερό συνομιλητή και είναι γνωστό ότι ο Λ. Παπαδήμος ήταν και η προσωπική του προτίμηση για την πρωθυπουργία. Από τους πιο προσωπικούς του φίλους στην πολιτική είναι ο Αλέκος Παπαδόπουλος και ο Τάσος Γιαννίτσης.

Οι υποστηρικτές του Λ. Παπαδήμου εξάρουν το έργο του και την καθοριστική συμβολή του στην ένταξη της Ελλάδας στην ΟΝΕ. Οσοι του ασκούν κριτική τον κατηγορούν ακριβώς... για το ίδιο. Δηλαδή, ότι ήταν ο άνθρωπος που «μαγείρεψε» τα «greek statistics» ή αλλιώς δημιουργική λογιστική. Του καταλογίζουν επίσης ότι έχει μερίδιο ευθύνης και για τα περιβόητα swaps με την Goldman Sachs που εκτίναξαν τα χρέη στα ύψη.

Οι υποστηρικτές του τον ταυτίζουν με την «ισχυρή Ελλάδα» της οικονομικής ανάπτυξης και της ευημερίας. Οσοι στέκονται κριτικά λένε ότι έχει ευθύνες για τη φούσκα της «ανάπτυξης με δανεικά» αλλά και τη «μεγάλη ληστεία του χρηματιστηρίου». «Αντί να επισημάνει τους κινδύνους, περιοριζόταν σε κάποιες αόριστες δηλώσεις» λένε. Ως διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας το 1999-2001 «δεν γνώριζε τι συνέβαινε;» ρωτούν.

Στην πραγματικότητα τόσο οι υποστηρικτές όσο και οι αντίπαλοι του Λ. Παπαδήμου έχουν την ίδια εικόνα για αυτόν. Αυτό που κάνει τη διαφορά είναι η οπτική γωνία. Οι υποστηρικτές του, π.χ., λένε: «Θα γεφυρώσει το χάσμα που υπάρχει με τους Ευρωπαίους». Στην αριστερά -που είναι σήμερα η μόνη αντιπολίτευση- δεν έχουν καμία αμφιβολία γι' αυτό, καθώς, όπως λένε, «είναι ο άνθρωπος των τραπεζών και των δανειστών, που εκείνοι επέβαλαν».

Από τις προτεραιότητες του Λ. Παπαδήμου (πέρα από τη σύμβαση και τις εφαρμογές των μηνημονίων, PSI κ.λπ.) είναι «ο εξορθολογισμός της λειτουργίας των ΔΕΚΟ και η αξιοποίηση ακίνητης περιουσίας». Για το δεύτερο κατηγορείται ήδη ότι θα «προωθήσει το ξεπούλημα», ενώ για στο πρώτο θα βρει απέναντί του όλο το συνδικαλιστικό ΠΑΣΟΚ και την αριστερά. Θα μπορέσει ο Λ. Παπαδήμος να τα βάλει με τους συνδικαλιστές του ΠΑΣΟΚ στις ΔΕΚΟ που δεν έκαναν πίσω ούτε στον Γ. Παπανδρέου, τον οποίο είχαν υποστηρίξει στο παρελθόν;

Ο Λ. Παπαδήμος, πάντως, πρωταγωνιστεί στην υπόθεση της ελληνικής κρίσης καιρό τώρα. Είναι ξεχασμένο, αλλά άξιο αναφοράς ότι το «προξενιό» του με την πολιτική ξεκίνησε πριν από δύο χρόνια. Οταν ήταν ακόμα στην ΕΚΤ του προτάθηκε να συμμετάσχει στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ με σκοπό να αξιοποιηθεί στην κυβέρνηση, αλλά τελικά δεν έγινε. Εκτοτε υπήρχε συχνή επικοινωνία με τον Γ. Παπανδρέου και το 2010 ανέλαβε σύμβουλός του και συμμετείχε και σε κρίσιμες κυβερνητικές συσκέψεις.

Τον περασμένο Ιούνιο, όταν οι πλατείες γέμιζαν αγανακτισμένους, είχε δεχθεί πρόταση ξανά από τον Γ. Παπανδρέου να συμμετάσχει στην κυβέρνηση κι αυτός του είχε απαντήσει ότι θα δεχόταν αν ήταν σε ένα συνεκτικό κυβερνητικό σχήμα που θα προωθούσε «την πιστή εφαρμογή των συμφωνηθέντων με την τρόικα». Λίγες ώρες αργότερα, όμως ο Γ. Παπανδρέου, τρομοκρατημένος από τον αποκλεισμό του Κοινοβουλίου από αγανακτισμένους, τηλεφώνησε στον Α. Σαμαρά και η συνέχεια είναι γνωστή. Παρέμεινε σύμβουλος και ανάμεσα σε άλλα, ο Λ. Παπαδήμος είχε αναλάβει και το ρόλο του συνομιλητή εκ μέρους της ελληνικής κυβέρνησης με τους ξένους επενδυτές, τραπεζίτες, εκπροσώπους οίκων, που διαχειρίζονται ελληνικό χρέος.

Ιδιαίτερη κριτική τού έχει ασκηθεί και για τη θέση που έχει εκφράσει ενάντια στο κούρεμα του χρέους, που τώρα θα κληθεί να υπηρετήσει. Θεωρούσε μάλιστα επικίνδυνη ακόμα και τη συζήτηση περί αναδιάρθρωσης του χρέους, καθώς φοβόταν ότι θα μπορούσε «να τινάξει τις τράπεζες στον αέρα». «Λύσεις που σχετίζονται με οποιαδήποτε μορφή αναδιάρθρωσης είναι απευκταίες», έχει δηλώσει στη «Wall Street Journal». Υπογράμμιζε όμως ότι σε μια τέτοια περίπτωση, πρέπει να γίνει με όρους φιλικούς προς την αγορά που πρέπει να συνδυαστεί με τα αναγκαία φορολογικά και διαρθρωτικά μέτρα «που θα αντιμετωπίζουν τη γενεσιουργό αιτία της κρίσης». Για το ποια είναι η «γενεσιουργός αιτία», όμως, δεν συμφωνούν όλοι μαζί του. Μεταξύ πολλών άλλων που έχει δηλώσει είναι και ότι η έξοδος της χώρας από το ευρώ είναι «παράλογη και νομικά αδύνατη», για την οποία έχει πει ότι θα αποτελέσει πηγή δεινών και για την υπόλοιπη ευρωζώνη.

Πηγή