Παραμονή στο ευρώ ή επιστροφή στη δραχμή;

2/5/2012

Το ευρώ ως νόμισμα, όταν καθιερώθηκε στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στις 1 Ιανουαρίου του 2002, είχε ως στόχο να δημιουργήσει μία οικονομική δύναμη όπως αυτή των ΗΠΑ. Σύμφωνα με στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από τα 2 χρόνια εφαρμογής του, τα πλεονεκτήματα είναι τα εξής:

- Το πρώτο και κύριο πλεονέκτημα του ευρώ, ήταν η εξάλειψη των πράξεων συναλλάγματος στις ενδοκοινοτικές συναλλαγές που αποτελούν το 60% των εμπορικών συναλλαγών των κρατών μελών. Αυτό πιο αναλυτικά σημαίνει ότι έχουμε την εξοικονόμηση του κόστους από την απουσία πράξεων κάλυψης του κινδύνου, όταν η τιμολόγηση πράξεων γίνεται σε ευρώ. Έπειτα, έχουμε την εξαφάνιση των πράξεων μετατροπής του ενός νομίσματος σε άλλο νόμισμα της ζώνης και την επιβάρυνση του κόστους από τις πράξεις αυτές. (Αυτό ισχύει για το συνάλλαγμα και τα τραπεζογραμμάτια, εφόσον στη μεταβατική περίοδο οι τράπεζες δεν εισπράττουν, σύμφωνα με τους κανόνες καλής πρακτικής, προμήθειες μετατροπής.)

- Έτσι, από τις 1 Μαρτίου του 2002 που αποσύρθηκε το τελευταίο εθνικό νόμισμα και το μόνο κοινό μέσο των χρηματικών συναλλαγών ήταν το ευρώ, το πλεονέκτημα αυτό μεγαλοποιήθηκε. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ο ταξιδιώτης ή ο περιηγητής να μην χρειάζεται να μετατρέψει τα τραπεζογραμμάτια και θα έχει μεγάλο όφελος από το ενιαίο νόμισμα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προέβλεψε το 1998 ότι από την εξάλειψη του συναλλαγματικού κινδύνου και του κόστους μετατροπής θα προέκυπτε όφελος της τάξης του 0,3% με 0,4% του ΑΕΠ της ΕΕ που ισοδυναμεί με 14,7 δισεκ. ευρώ το χρόνο. Ειδικότερα, για την Ελλάδα εκτιμάται ότι το όφελος ανέρχεται σε 733,6 εκατομ. ευρώ το χρόνο.

- Ένα εξίσου σημαντικό θετικό στοιχείο του ευρώ είναι ότι η τιμολόγηση σε ευρώ αυξάνει την διαφάνεια και τον ανταγωνισμό. Αυτό με τη σειρά του επιτρέπει στον παραγωγό να επιλέξει ευκολότερα τους πιο ανταγωνιστικούς προμηθευτές. Με πιο απλά λόγια, όταν κάποιο μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης πηγαίνει σε άλλη χώρα που ανήκει σε αυτήν δεν μπαίνει στην διαδικασία να μετατρέψει τις τιμές των προϊόντων και των υπηρεσιών στο εθνικό του νόμισμα για να καταλάβει την αξία τους.

- Επίσης, για να λειτουργήσει πιο αποτελεσματικά η ενιαία αγορά πρέπει να εξαλειφθούν οι διακυμάνσεις στις συναλλαγματικές ισοτιμίες που διαταράσσουν τις εμπορικές συναλλαγές και τις διασυνοριακές επενδύσεις διαφοροποιώντας την αποδοτικότητα με απρόβλεπτο τρόπο. Μία έστω μικρή διακύμανση των ισοτιμιών είναι ικανή να ανατρέψει την ισορροπία των συμβάσεων μεταξύ δύο επιχειρήσεων της ΕΕ, με συνέπεια η μετακύλιση του κόστους να θίξει τα συμφέροντα και την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών. Oι πιθανοί αυτοί κίνδυνοι εξαφανίζονται με το ενιαίο νόμισμα και παγιώνεται η εύρυθμη λειτουργία της ενιαίας αγοράς.

    Το ευρώ ως νόμισμα αποτελεί και βάση της Δημοσιονομικής πολιτικής της ΕΕ, καθώς τα κριτήρια σύγκλισης και το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης έχουν ως στόχο την εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών και την εξασφάλιση σταθερότητας των τιμών. Αυτό το σταθερό οικονομικό πλαίσιο ευνοεί την αύξηση των ενδοκοινοτικών συναλλαγών, την αποταμίευση και την καλύτερη κατανομή των πόρων και ενισχύει την οικονομική ανάπτυξη. Πράγματι, μετά από μία δύσκολη εκκίνηση με ρυθμούς ανάπτυξης 2%, σήμερα οι προβλέψεις για αύξηση του ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ κατά 3% είναι απόλυτα πραγματιστικές

Επιχειρήματα κατά του Ευρώ

- Με την προσχώρηση στη ζώνη του ευρώ τα κράτη μέλη εκχωρούν την εθνική νομισματική και συναλλαγματική πολιτική. Δεν μπορούν πλέον να χρησιμοποιούν την ισοτιμία του εθνικού νομίσματος για να αποκαθιστούν την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων τους, ούτε τα μέχρι τώρα εθνικά μέσα νομισματικής πολιτικής για να εφαρμόζουν μια οικονομική πολιτική που να εξυπηρετεί εθνικούς στόχους. Όμως, δεν χάνει κανείς τίποτα που δεν έχει. Δεν είναι σήμερα οι εθνικές κυβερνήσεις που καθορίζουν απόλυτα τη συναλλαγματική και νομισματική πολιτική. Σε ένα καθεστώς πλήρους απελευθέρωσης των κεφαλαίων και παγκοσμιοποίησης, είναι οι αγορές που αποφασίζουν, γιατί όποιος αγνοεί τις τάσεις και αντιδράσεις της αγοράς βγαίνει πάντα χαμένος. Η εφαρμογή μιας αυτόνομης εθνικής πολιτικής στους ανωτέρω τομείς αποτελεί ουτοπία. Αντίθετα, η συμμετοχή σε μια ισχυρή νομισματική ζώνη εξασφαλίζει σταθερότητα και σε απαλλάσσει από την έγνοια της διαχείρισης διεθνών συναλλαγματικών και χρηματοοικονομικών κρίσεων.

- Μια νομισματική ένωση μεταξύ χωρών με διαφορετικό επίπεδο ανάπτυξης δεν είναι βιώσιμη. Βέβαια, θα ήταν περισσότερο εύκολη η διαχείριση μιας νομισματικής ένωσης, εάν όλα τα συμμετέχοντα κράτη είχαν το ίδιο ή παρόμοιο επίπεδο ανάπτυξης. Στο στόχο αυτό κατατείνουν οι πόροι των διαρθρωτικών ταμείων και του Ταμείου Συνοχής ιδιαίτερα του ΕΤΠΑ. Ωστόσο, διαφορές υπάρχουν και μέσα στα ομοσπονδιακά κράτη χωρίς να δημιουργούν προβλήματα στην άσκηση της πολιτικής. Π.χ. το τεράστιο χάσμα μεταξύ δυτικού και ανατολικού τομέα της Γερμανίας, της Βόρειας και Νότιας Ιταλίας, της Καλιφόρνιας και της Αλαμπάμα στις ΗΠΑ.

- Ένα άλλο μειονέκτημα που έχει η Ευρωπαϊκή Ένωση σε σχέση με τις ΗΠΑ, είναι η μικρότερη κινητικότητα από τη μία χώρα στην άλλη. Βέβαια δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στην Βόρεια Αμερική η γλώσσα και η κουλτούρα είναι η ίδια, κάτι που στην Ευρώπη δεν ισχύει. Έτσι, το κοινό νόμισμα, αν και είναι μία καλή ευκαιρία για την πιο εύκολη μετακίνηση των εργαζομένων  δεν αποτελεί εγγύηση ότι οι εργαζόμενοι θα αλλάξουν χώρα για να βρουν δουλειά.

- Επιπλέον, ένας άλλος παράγοντας που λειτουργεί αρνητικά στην καθιέρωση του κοινού νομίσματος είναι η παράδοση. Πάρα πολλοί λαοί που λειτουργούν σοβινιστικά, όπως η Γαλλία και Αγγλία και δυσκολεύονται υπερβολικά στην ιδέα του κοινού νομίσματος. Φανταστείτε ότι το 60′ και το 70′ για να αποδεχθούν κάτι τέτοιο είχαν κάνει οργανωμένες παραστατικές διαφημίσεις που παρουσίαζαν το νέο μέσο συναλλαγών.

- Oι ΗΠΑ είναι ομοσπονδιακό κράτος με ενιαία οικονομική πολιτική, σε αντίθεση με την ζώνη του ευρώ  που έχει ενιαία νομισματική πολιτική, αλλά ουσιαστικά η δημοσιονομική πολιτική και η πολιτική μισθών και ημερομισθίων παραμένει στις εθνικές κυβερνήσεις (Αυτό το επιχείρημα αυτό είναι σωστό). Όμως, το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, οι δημοσιονομικοί και νομισματικοί περιορισμοί, καθώς και οι γενικές κατευθυντήριες γραμμές οικονομικής πολιτικής εξασφαλίζουν έναν αποτελεσματικό συντονισμό της οικονομικής πολιτικής. Βέβαια, το ζήτημα  εξαρτάται από την πολιτική ένωση της Ευρώπης την οποία προωθούν οι φεντεραλιστές. Παρά τις αντιστάσεις που συναντά, βήματα γίνονται προς την κατεύθυνση της ΚΕΠΑΑ, του συντονισμού της πολιτικής απασχόλησης και της θεσμικής μεταρρύθμισης ώστε με τον περιορισμό των αποφάσεων που απαιτείται ομοφωνία να καταστεί η ΕΕ πλέον ευέλικτη και αποτελεσματική.

Πηγή