H αηδία είναι ανθρώπινη

22/11/2012

Γιατί θεωρούμε αηδιαστικά κάποια έντομα και ζώα, όπως τις κατσαρίδες ή τα ποντίκια; Και γιατί μας πιάνει το στομάχι μας στη θέα και μόνο φαγητών που κάπου αλλού θεωρούνται νοστιμιές;

Βουλωμένες λεκάνες, μπανιέρες, νιπτήρες, νεροχύτες. Τρίχες μπερδεύονται μαζί με βρομόνερα, αποφάγια, χαρτιά υγείας και ένα σωρό άλλα πράγματα, που η θέα τους και μόνο μας κάνει συνήθως να κρατάμε τη μύτη μας και να φεύγουμε μακριά. Κάποιοι όμως κατ' επάγγελμα καθαρίζουν όλες αυτές τις βρωμιές που μας προκαλούν αηδία, όπως για παράδειγμα οι υδραυλικοί. Για αυτούς τους ανθρώπους η επαφή με τέτοιου είδους καταστάσεις είναι καθημερινή και απολύτως φυσική.

Ο καθηγητής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κάσελ Χάραλντ Όιλερ μάλιστα, ο οποίος έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με το αίσθημα της αηδίας, υποστηρίζει πως υπάρχει και μια θετική πλευρά: «Η αίσθηση της αηδίας ενυπάρχει στην ανθρώπινη φύση. Εμποδίζει να δεχόμαστε επικίνδυνα πράγματα». Η αηδία δηλαδή μας προστατεύει από αόρατους κινδύνους, όπως είναι δηλητήρια και μικρόβια που προκαλούν ασθένειες.

Μια αντίδραση με διαφορετικά αίτια

Παντού στον κόσμο τα πτώματα, οι ανοιχτές πληγές, τα κόπρανα, τα ούρα και κάποια ζώα όπως οι αρουραίοι ή τα σκουλήκια θεωρούνται αηδιαστικά και οι αντιδράσεις είναι παρόμοιες: κλείνουμε τη μύτη και αποστρέφουμε το πρόσωπο.

Παρόμοιες όμως είναι οι αντιδράσεις και για ορισμένα φαγητά. Για παράδειγμα η φιλιππινέζικη σπεσιαλιτέ Μπαλούτ. Πρόκειται για αυγό πάπιας, το οποίο βρίσκεται λίγο πριν από το στάδιο να σκάσει και να γεννηθεί το νέο παπάκι. Διαγράφεται μόνο λίγο το ράμφος και τα πούπουλα. Το αυγό βράζεται τότε και τρώγεται με αλάτι. Θωρείται καταπληκτική νοστιμιά!

Γιατί όμως κάτι που σε άλλες κουλτούρες θεωρείται νοστιμιά, σε κάποιες άλλες προκαλεί αηδία; Για τον καθηγητή Χάραλντ Όιλερ, το τι τρώμε και θεωρούμε καλό, το μαθαίνουμε σαν παιδιά από τους μεγάλους, εκτός αυτού η κοινή θεώρηση των πραγμάτων ενισχύει το αίσθημα του ‘εμείς’ και προστατεύει την ομάδα.

Τα παιδιά πάντως μέχρι δυο ετών δεν έχουν αναπτυγμένη την αίσθηση της αηδίας. Μπορούν να βάλουν οτιδήποτε στο στόμα, εάν δεν προσέξουν οι γονείς. Με την πάροδο του χρόνου μέσω της επαφής και μέσω των συνειρμών μαθαίνουν ποιά πράγματα να θεωρούν αηδιαστικά.

Σύμφωνα με τον Γερμανό καθηγητή, όλα είναι θέμα συνειρμών. Οι υδραυλικοί για παράδειγμα δεν νιώθουν την ίδια αηδία για τα βρομόνερα όπως ο περισσότερος κόσμος.

Πηγή