Ο καταθλιπτικός στόχος για τα έσοδα

8/2/2013

Αργά αλλά σταθερά αναγνωρίζεται πλέον η εντυπωσιακή βελτίωση των δημοσίων οικονομικών της χώρας, η οποία ενισχύθηκε περαιτέρω με την ικανοποιητική εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2012. Ήδη, η εταιρεία αξιολόγησης Fitch σημειώνει ότι η Ελλάδα επέτυχε να υλοποιήσει τους δημοσιονομικούς στόχους της κατά το 2012, που, σε συνδυασμό με αντίστοιχες εξελίξεις όσον αφορά στη μείωση του ελλείμματος του εξωτερικού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών δείχνει ότι η ελληνική οικονομία εξισορροπείται.

Μικρότερο κατά περίπου 2,0 δισ. ευρώ, από ό,τι είχε εκτιμηθεί στον Π2013, εκτιμάται τώρα το έλλειμμα στο πρωτογενές ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης (ΓΚ) το 2012. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει μετά την ανακοίνωση των στοιχείων για την εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΓΚ σε προσαρμοσμένη ταμειακή βάση, με τα οποία επιβεβαιώνεται η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος στη ΓΚ σε ταμειακή βάση, ύψους 434 εκατ. ευρώ, έναντι ελλείμματος ύψος 3,5 δισ. ευρώ το 2011.

Η μείωση του ελλείμματος της ΓΚ (στα 12,53 δισ. ευρώ το 2012, από 20,65 δισ. ευρώ το 2011) επιτεύχθηκε από τον συνδυασμό των μεγαλύτερων του αναμενόμενου περικοπών στις πρωτογενείς δαπάνες της ΓΚ (-7,8% σε ταμιακή βάση) και της ελάφρυνσης του ελληνικού δημοσίου χρέους έναντι τόσο του ιδιωτικού όσο και του δημόσιου τομέα. Το αποτέλεσμα αυτό επιτεύχθηκε παρά τη συνέχιση της βαθιάς ύφεσης στην ελληνική οικονομία και στο τέταρτο 3μηνο του 2012, στο οποίο σημειώθηκε μεγάλη πτώση του όγκου των λιανικών πωλήσεων (Οκτ.'12: -16,8%, Νοέμ.'12: -17,0%) και επίσης μεγάλη πτώση στα έσοδα της ΓΚ, τα οποία σημείωσαν τελικά πτώση κατά -3,6% το 2012 ως σύνολο, ενώ στο 9μηνο Ιαν. - Σεπτ.'2012 ήταν αυξημένα κατά 0,1%.

Γενικότερα, αν επιβεβαιωθεί και η ανωτέρω εκτίμηση όσον αφορά τα τελικά στοιχεία για το κλείσιμο του Π2012 σε δημοσιονομική βάση, τότε η εκτέλεση του Π2013 θα ξεκινήσει με ένα πλεονέκτημα ύψους περί τα 2,0 δισ. ευρώ, που θα συμβάλλει στην καλύτερη του αναμενόμενου εκτέλεσή του για το έτος 2013 ως σύνολο, όπου η τρόικα αναμένει μηδενικό πρωτογενές πλεόνασμα στη ΓΚ. Ωστόσο, εκτός αυτού, υπάρχουν ακόμη δύο σημαντικά πλεονεκτήματα που συνηγορούν στην εκτίμηση ότι η εκτέλεση του 2013 θα είναι καλύτερη από αυτή που αναμένει η τρόικα, ως ακολούθως:

Πρώτον, μετά τη διαφαινόμενη αρνητική εξέλιξη της οικονομίας και στο τέταρτο 3μηνο του 2012, σημειώθηκε σημαντική βελτίωση του οικονομικού κλίματος στη χώρα τον Δεκ.'12 και στις αρχές του 2013, καθώς και αξιοσημείωτη επιτάχυνση της τάσης επιστροφής των καταθέσεων στις ελληνικές τράπεζες, και ακόμη σταδιακή βελτίωση της ρευστότητας στην ελληνική οικονομία τους τελευταίους δύο μήνες (εκτός των άλλων και με την επιτάχυνση της διαδικασίας αποπληρωμής των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του Δημοσίου).

Η συνέχιση αυτών των σημαντικών εξελίξεων, σε συνδυασμό με την πιο αποφασιστική ενεργοποίηση της κυβέρνησης στον τομέα της ενίσχυσης των μέτρων για την έγκαιρη ανάκαμψη της οικονομίας, είναι πολύ πιθανό να συμβάλουν στον περιορισμό της πτώσης του ΑΕΠ της χώρας το 2013 πολύ χαμηλότερα από το -4,2% (που προβλέπει το ΔΝΤ), με σημαντική πιθανότητα να διαμορφωθεί τελικά κάτω από -3,0%.

Δεύτερον, η τρόικα έχει θέσει ως στόχο για τα έσοδα της ΓΚ στον Π2013 τη νέα δραστική μείωσή τους στα 79,1 δισ. ευρώ το 2013 (πτώση κατά -6,9%), μετά τον καταποντισμό τους στα 85 δισ. ευρώ το 2012, από 88,2 δισ. ευρώ το 2011.

Ακόμη και αν επιτευχθεί αυτός ο στόχος, αυτό θα σημαίνει νέα μεγάλη αύξηση της φοροδιαφυγής το 2013, μετά την προκλητική αύξησή της το 2011 και το 2012, αντί για την απολύτως αναγκαία μείωσή της. Θα σημαίνει ότι η δραστική μείωση των κοινωνικών παροχών κατά 4,0 δισ. ευρώ και των πρωτογενών δαπανών της ΓΚ κατά 6,2 δισ. ευρώ το 2013 θα αντισταθμιστεί πλήρως με την μείωση των εσόδων της ΓΚ κατά επίσης 6,1 δισ. ευρώ.

Μια τέτοια εξέλιξη δεν θα έχει καμιά σχέση με επιτυχή προσπάθεια δημοσιονομικής προσαρμογής μιας ευνομούμενης χώρας μέλους της Ζώνης του ευρώ. Ακόμη και αν το 2013 επιτευχθεί τελικά πρωτογενές πλεόνασμα στη ΓΚ ύψους 2,5% του ΑΕΠ (αντί για 0,0% του ΑΕΠ που προβλέπει η τρόικα), η προσπάθεια για δημοσιονομική προσαρμογή θα έχει, παρ' όλα αυτά, ΓΚ διαμορφωθούν πράγματι στα 79,1 δισ. ευρώ. Η υιοθέτηση του ανωτέρω καταθλιπτικού στόχου για τα έσοδα το 2013 αποτελεί σημαντικό αντικίνητρο για την πραγματική ενεργοποίηση των φορολογικών αρχών για είσπραξη των εσόδων του κράτους από το σύνολο των φορολογουμένων και όχι μόνο από αυτούς που με συνέπεια πληρώνουν την υπέρμετρα αυξημένη (λόγω και της μεγάλης κρίσης στην οποία βρίσκεται η χώρα) φορολογική επιβάρυνση.

Παρ' όλα αυτά, με δεδομένο ότι ένα σημαντικό μέρος των εσόδων του 2012 θα εισπραχθεί τελικά το 2013, εκτιμούμε ότι ο στόχος της τρόικας για τα έσοδα της ΓΚ το 2013 θα υπερκαλυφθεί κατά πολύ.

Κατάργηση και μη είσπραξη του ΦΑΠ 2011 και 2012

Η φορολογική επιβάρυνση από τους φόρους περιουσίας το 2013, αν πράγματι επιχειρηθεί η εφαρμογή των όσων προαναφέρθηκαν, θα φτάσει σε απαγορευτικά επίπεδα Αν, συνεπώς, δεν δοθεί άμεσα κάποια ικανοποιητική λύση στο μεγάλο πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί, η πτωτική τάση στην αγορά ακινήτων (Διάγραμμα 3) θα ενταθεί, με σημαντικά αρνητικές επιπτώσεις στην προσπάθεια ανάκαμψης της οικονομίας. Οποιαδήποτε αναπαραγωγή στον νέο ΕΦΑΠ των υψηλών συντελεστών του ΦΑΠ θα αποβεί μοιραία για την αγορά ακινήτων. Σημειώνεται ειδικότερα, ότι ο συντελεστής 2% είχε θεσπιστεί για να ισχύσει εκτάκτως μόνο για τα έτη 2010, 2011 και 2012. Τυχόν χρησιμοποίηση και στον νέο ΕΦΑΠ υπέρμετρα υψηλών και δημευτικών συντελεστών θα αποτρέψει με βεβαιότητα την όποια προοπτική αναζωπύρωσης των συναλλαγών στην αγορά ακινήτων που αποτελεί αδήριτη ανάγκη για τη χώρα.

Επιπλέον, θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η εφαρμογή του νέου ΕΦΑΠ θα είναι ουσιαστικά αδύνατη εάν δεν ανακάμψει η αγορά ακινήτων. Η λύση, λοιπόν, θα πρέπει να αναζητηθεί στην κατάργηση και, μη είσπραξη του ΦΑΠ 2011 και του ΦΑΠ 2012 (τα έσοδα από τους οποίους έχουν ήδη εισπραχθεί με τον ΕΕΤΗΔΕ) και η έγκαιρη θέσπιση του ΕΦΑΠ, με χαρακτηριστικά ΕΕΤΗΔΕ, εντός του 2013 -με τις κατάλληλες διορθώσεις στους συντελεστές ώστε να εξασφαλισθούν έσοδα 3,2 δισ. ευρώ ετησίως (σε σχέση με έσοδα 2,2 δισ. ευρώ που αποδίδει ετησίως ο ΕΕΤΗΔΕ σήμερα). Αυτό θα απαιτήσει ελαφρά μεγαλύτερη μέση φορολογική επιβάρυνση απ' αυτή που εφαρμόζεται σήμερα, επιτρέποντας έτσι και την μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης για τα νοικοκυριά που έχουν μικρότερα σπίτια σε περιοχές με χαμηλότερες αντικειμενικές αξίες.

Πηγή