Στεγαστικά: Ο εφιάλτης της υπερχρέωσης

18/10/2013

Στο... κόκκινο βρίσκονται δύο στα τρία νοικοκυριά με στεγαστικά δάνεια, που περνούν στην κατηγορία των υπερχρεωμένων και δυσκολεύονται να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε χθες η Ένωση Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδας (ΕΕΚΕ) της ΓΣΕΕ με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Φτώχειας, τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά με στεγαστικά δάνεια εκτοξεύθηκαν φέτος στο 75% (ιδιοκτητών μόνο πρώτης κατοικίας), με πιστωτικές κάρτες αγγίζουν το 15% και με καταναλωτικά δάνεια το 10%. Αυτό συνιστά διαφοροποίηση σε σχέση με τις προηγούμενες χρονιές της κρίσης.

Το 2011, για παράδειγμα, οι υπερχρεωμένοι είχαν κατά κύριο λόγο πάρα πολλά καταναλωτικά δάνεια και πάρα πολλές πιστωτικές.

«Ο εφιάλτης της υπερχρέωσης μπαίνει στα σπίτια των... νοικοκυραίων που έχουν πάρει στεγαστικό δάνειο και λόγω μείωσης μισθών-συντάξεων αλλά και ανεργίας αδυνατούν να αποπληρώσουν», εξηγεί η πρόεδρος της ΕΕΚΕ, Ιωάννα Καρανδινάκη. Η μεγάλη πλειονότητα των υπερχρεωμένων δανειοληπτών (βάσει των καταθέσεων αιτήσεων εξωδικαστικών συμβιβασμών) είναι έγγαμοι (66,67%) και σε παραγωγικές ηλικίες (52% 30-50 ετών), αλλά και άνεργοι (35,35%). Οι αμέσως επόμενες κατηγορίες είναι ιδιωτικοί υπάλληλοι (26,01%) και συνταξιούχοι (16,67%). Το μέσο μηνιαίο ατομικό εισόδημα των άγαμων υπερχρεωμένων είναι 800€ και το μέσο μηνιαίο οικογενειακό εισόδημα των έγγαμων είναι 1.250€. Η πλειονότητα έχει παιδιά κάθε ηλικίας, ιδιόκτητη κατοικία (65,12%) και αυτοκίνητο (58,53%).

Στοιχεία
Οι πέντε νομοί με τα περισσότερα υπερχρεωμένα νοικοκυριά είναι: Αττικής, Θεσσαλονίκης, Χανίων, Κιλκίς και Αχαΐα. Από τους 8.000 υπερχρεωμένους δανειολήπτες που προσήλθαν στα τοπικά παραρτήματα της ΕΕΚΕ την τριετία 2011-2013 το 48,7% έχει καταναλωτικά, το 28,8% πιστωτικές και το 19,8% στεγαστικά. Όσον αφορά στο ύψος (αξία) αυτών των δανείων, το 61,68% είναι στεγαστικά, το 31,25% καταναλωτικά και το 4,98% πιστωτικές κάρτες. Η μέση οφειλή ανά δανειολήπτη ξεπερνά τις 90.000 ευρώ, ενώ κατά μέσον όρο καθένας βαρύνεται με 4,43 δάνεια.

«Τα στοιχεία αποτυπώνουν ανάγλυφα τον διαγκωνισμό των τραπεζών σε χορηγήσεις καταναλωτικών δανείων και πιστωτικών καρτών, με ελάχιστη άσκηση πιστωτικού ελέγχου», επισημαίνει η ΕΕΚΕ, κάνοντας λόγο για «πολλές περιπτώσεις εξόφθαλμης ανισορροπίας ύψους δανείων και εισοδημάτων του δανειολήπτη ειδικά στην επαρχία» (π.χ. ύψος δανείων 250.000 ευρώ με εισόδημα 9.000 ευρώ).

Όπως εκτιμάται, όσοι έλαβαν δάνειο (κυρίως στεγαστικό) από το 2008 και μετά αδυνατούν να το εξυπηρετήσουν, καθώς είναι κατά πλειοψηφία άτομα 30-40 ετών και άνεργοι σήμερα. Οι υπερχρεωμένοι με κατάθλιψη ξεπερνούν το 45% στα αστικά κέντρα και πολύ περισσότερο στην ελληνική επαρχία.

Σκιαγραφώντας αυτό το περιβάλλον, τα στελέχη της Ένωσης έκρουσαν χθες τον κώδωνα του κινδύνου, υποστηρίζοντας πως αν αρθεί το προστατευτικό πλαίσιο για την πρώτη κατοικία και αποδυναμωθεί ο νόμος για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά (έχει καταργηθεί, επισημαίνουν, ο εξωδικαστικός συμβιβασμός με τις τράπεζες), είναι ορατός ο κίνδυνος να ακολουθήσει «πλημμύρα κατασχέσεων». Στο πλαίσιο αυτό η ΕΕΚΕ εξηγεί πως:

• Δικαστική ρύθμιση χρεών οδηγεί συχνά σε σημαντικό περιορισμό μηνιαίων δόσεων και «κούρεμα».
• Ρυθμιστέα με τον «νόμο Κατσέλη» είναι και τα δάνεια από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων και τον ΟΕΚ.
• Οι εν ενεργεία μικρέμποροι και πρώην έμποροι μπορούν να ενταχθούν στον «νόμο Κατσέλη» υπό προϋποθέσεις.
• Ο «νόμος Κατσέλη» δεν αφορά μόνο στεγαστικά δάνεια, αλλά κάθε είδους δάνειο, ακόμα και επαγγελματικό.

Από την κατάθεση της δικαστικής αίτησης μέχρι την εκδίκαση της προσωρινής διαταγής (ασφαλιστικά μέτρα) αναστέλλονται όλα τα καταδιωκτικά μέτρα (π.χ. κατασχέσεις). Την ίδια περίοδο ο δανειολήπτης υποχρεούται να καταβάλει το 10% της τελευταίας ενήμερης μηνιαίας δόσης σε κάθε τράπεζα. Η μη καταβολή δεν έχει δυσμενή επίπτωση, παρά μόνο αν δεν καταβάλει τρεις μηνιαίες δόσεις.

Πηγή