FT: Γιατί η Τουρκία «ψαλιδίζει» το πλαστικό χρήμα

15/10/2013

Του Daniel Dombey

Αντιμετωπίζοντας ρυθμούς αύξησης χρεών από πιστωτικές κάρτες που έφταναν το 30%, η Άγκυρα επιβάλλει όρια. Πώς αντιδρούν οι αγορές, οι τράπεζες και οι καταναλωτές. Τι ελπίζει η κυβέρνηση να αποφύγει με το συγκεκριμένο μέτρο.

Τα χρέη στις πιστωτικές κάρτες, είναι το τελευταίο οχυρό στην προσπάθεια της Τουρκίας να κάνει την οικονομία της λιγότερο ευάλωτη. Επί πολλά χρόνια, οι τεχνοκράτες της χώρας έτρεμαν μπροστά στην αύξηση των δανείων, που «έτρεχε» με μέσο όρο 30% τον χρόνο.

Ετσι, η τραπεζική εποπτεία της χώρας, έκανε την δραματική κίνηση την περασμένη εβδομάδα να θέσει υπό έλεγχο το φαινόμενο, επιβάλλοντας νέους κανόνες που περιορίζουν τα όρια δανεισμού από πιστωτικές κάρτες.

Ο δανεισμός συχνά διογκώνει το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών της χώρας και, με αυτό, η εξάρτηση της Τουρκίας από το είδος του βραχυπρόθεσμου δανεισμού, η προσφορά του οποίου θα μειωθεί σε όλο τον πλανήτη, όταν η αμερικανική κεντρική τράπεζα Federal Reserve αποκλιμακώσει τις μηνιαίες αγορές ομολόγων ύψους σήμερα 85 δισ. δολ.

Εχοντας αυτού του είδους τις ανησυχίες κατά νου, εισήχθησαν τα όρια στις πιστωτικές κάρτες. Η προσέγγιση αυτή απαντά στην απροθυμία της Τουρκίας να περιορίσει την ζήτηση μέσω της παραδοσιακής μεθόδου της αύξησης των επιτοκίων. Εξάλλου ίσως δεν είναι εντελώς συμπτωματικό ότι ο πρωθυπουργός Recep Tayyip Erdogan, έχει εκφράσει την δυσαρέσκειά του που ο κόσμος χρησιμοποιεί τις πιστωτικές κάρτες για να δανειστεί, και όχι μόνο για να κάνει πληρωμές.

Με βάση το νέο σύστημα, τα όρια δανεισμού για τους κατόχους πιστωτικών καρτών θα περιοριστούν στο διπλάσιο του μηνιαίου εισοδήματός τους για τον πρώτο χρόνο, μέγεθος που εντέλει φτάνει το μέγιστο στο τετραπλάσιο του εισοδήματός τους. Τα υπάρχοντα όρια στις πιστωτικές κάρτες δεν θα επηρεαστούν, μέχρι την στιγμή που ο κάτοχος θα ζητήσει αύξηση ορίου. Αν κάποιος χάσει τρεις ελάχιστες δόσεις στην σειρά, θα του απαγορευτεί νέος δανεισμός μέχρι να ξεπληρώσει όλο το χρέος.

Οι νέοι κανόνες σίγουρα θα έχουν κάποια επίδραση, καθώς οι 76 εκατομμύρια κάτοικοι της Τουρκίας κατέχουν περίπου 57 εκατομμύρια πιστωτικές κάρτες.

Η ένωση καταναλωτών της Τουρκίας ισχυρίζεται ότι το μέτρο θα πλήξει όσους στηρίζονται στις πιστωτικές κάρτες για να πληρώσουν τους λογαριασμούς και ότι οι τράπεζες θα αναζητήσουν νέους τρόπους για να επιβάλλουν προμήθειες στους καταναλωτές.

Σε πρόσφατη έκθεσή της η Moody's Investors Service ερεύνησε ορισμένα δεδομένα: Τα δάνεια πιστωτικών καρτών έχουν αυξηθεί 86% σε λίρες από το 2010. Το φαινόμενο έχει συμβάλλει σε αύξηση του συντελεστή των οικογενειακών υποχρεώσεων σε σχέση με το διαθέσιμο εισόδημα, από 37% το 2008 σε 51% στα τέλη του περασμένου έτους. Επιπλέον τα χρέη σε πλαστικό χρήμα είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε οικονομική διολίσθηση. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια πιστωτικών καρτών διπλασιάστηκαν, στο 12%, κατά την διάρκεια της βραχείας ύφεσης της Τουρκίας το 2009.

Ως εκ τούτου, ο Arif Bekiroglu της Moody βλέπει τους νέους κανόνες εντελώς διαφορετικά από την ένωση καταναλωτών της Τουρκίας: Θεωρεί ότι θα είναι θετικοί τόσο για τις τράπεζες, όσο και τους καταναλωτές.

Ο κ. Bekiroglu εκτιμά ότι, συγκρατώντας τα αυξανόμενα επίπεδα χρέους της Τουρκίας, το νέο σύστημα θα προστατεύσει την ποιότητα των τραπεζικών ενεργητικών, έστω κι αν θα είναι δυσκολότερο πλέον για τους μικρότερους παίκτες να εισέλθουν στην αγορά πλαστικού χρήματος.

Ο Ozgur Altug της BGC Partners σχολιάζει ότι ήδη εκδηλώνεται μια «προφανής» επιβράδυνση στην ανάπτυξη με δανεικά. Ο κυλιόμενος δείκτης που παρακολουθεί περισσότερο η κεντρική τράπεζα (ο οποίος είναι προσαρμοσμένος στις συναλλαγματικές διακυμάνσεις και δεν περιλαμβάνει τα δάνεια προς τον χρηματοπιστωτικό κλάδο), έχει μειωθεί σήμερα στο 19,1%, κοντά στον στόχο του 15%. Θεωρεί ότι αυτή είναι καλή είδηση για το έλλειμμα συναλλαγών, αλλά κακή για την ανάπτυξη.

Αυτό που μένει να δούμε, ωστόσο, είναι κατά πόσον οι ορέξεις της Τουρκίας για δάνεια– και η δίψα για ξένα κεφάλαια – μπορούν πράγματι να καλυφθούν, χωρίς μια «παραδοσιακή» αύξηση στα επιτόκια.

Πηγή