FT: Να μείνει ελεύθερη η αγορά εργασίας της ΕΕ

28/11/13

Η ενιαία ευρωπαϊκή αγορά υπήρξε σημαντική ατμομηχανή οικονομικής ανάπτυξης. Γι' αυτό και συνεχίζουν να την υποστηρίζουν οι Ευρωπαίοι επιχειρηματίες και αυτή η εφημερίδα. Η εργασία πρέπει να παραμείνει ελεύθερη εντός της Ε.Ε.

Περισσότερο ίσως από οποιοδήποτε άλλο πολιτικό ζήτημα της μεταπολεμικής εποχής, η μετανάστευση έχει δημιουργήσει σοβαρό δίλημμα στην κυβερνητική ελίτ της Βρετανίας. Η Βρετανία είναι έθνος μεταναστών. Η οικονομία της άκμασε υποδεχόμενη τα ταλέντα από το εξωτερικό. Ωστόσο οι ψηφοφόροι εδώ και καιρό, φοβούνται τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει στην ζωή τους η πολιτική των «ορθάνοιχτων» συνόρων.

Στην δεκαετία του 1950, οι πολίτες των πρώην αποικιών της Βρετανίας απολάμβαναν ιδιαίτερα προνόμια εισόδου και παραμονής στην Βρετανία. Όμως η λαϊκή απαίτηση να περιοριστούν οι εισροές, υποχρέωσε το κοινοβούλιο να επιβάλλει αυστηρότερους ελέγχους, με την μορφή της Μεταναστευτικής Ρύθμισης Κοινοπολιτειών του 1962.

Σήμερα, όπως και τότε, οι πολίτες θέλουν να έχει μεγαλύτερη βαρύτητα η άποψή τους για το ποιος μπορεί να διασχίσει τα βρετανικά σύνορα, αυτή την φορά μέσα από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι ευρωπαϊκές συνθήκες, τις οποίες έχει συνυπογράψει η χώρα, σέβονται την αρχή της ελεύθερης μετακίνησης των εργαζόμενων εντός της κοινότητας. Ήταν ένα ζήτημα που δεν προκάλεσε πρόβλημα στα πρώτα 30 χρόνια συμμετοχής στην Ε.Ε., καθώς τότε ήταν κλαμπ πλούσιων κυρίως χωρών.

Όμως από το 2004, με την ένταξη φτωχότερων κρατών από το πρώην σοβιετικό μπλοκ, το ζήτημα επανήλθε. Μέσα σε μια δεκαετία 1 εκατ. εργαζόμενοι από την κεντρική και ανατολική Ευρώπη έχουν εισέλθει στην Βρετανία. Τον επόμενο χρόνο αναμένεται να μεταναστεύσουν ακόμη περισσότεροι καθώς θα λήξουν οι μεταβατικοί έλεγχοι που ισχύουν για τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία μετά την ένταξή τους το 2007.

Τα μέτρα που προανήγγειλε ο πρωθυπουργός David Cameron στους Financial Times προχθές, αποτελούν μια προσπάθεια να ελαττωθούν αυτές οι αγωνίες. Στην λίστα περιλαμβάνεται αυστηροποίηση των συνταξιοδοτικών επιδομάτων έτσι ώστε, για παράδειγμα, κανένας μετανάστης να μην μπορεί να λάβει έκτακτα επιδόματα αν δεν έχει συμπληρώσει τουλάχιστον 12 χρόνια στην Βρετανία. Αυτές οι μετατροπές θα έχουν μικρή επίδραση: Το ποσοστό των μεταναστών που ζητούν εργατικά επιδόματα λίγους μήνες αφότου εισέλθουν στην Βρετανία, είναι ελάχιστο. Πάντως οι περισσότερες από τις προτάσεις του πρωθυπουργού δεν είναι εσφαλμένες και καθρεφτίζουν τακτοποιήσεις που ήδη έχουν συμφωνηθεί σε άλλες χώρες της ΕΕ. Εφόσον καταφέρουν να καθησυχάσουν το λαϊκό συναίσθημα, είναι ευπρόσδεκτες.

Πιο προβληματική, όμως, είναι η αίσθηση ότι το άρθρο του κ. Cameron εξυπηρετεί επίσης απώτερους σκοπούς. Για παράδειγμα ισχυρίζεται ότι ήταν «μνημειώδες σφάλμα» να μην επιβάλλονται μεταβατικοί μεταναστευτικοί έλεγχοι όταν εντάσσονται χώρες όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Όμως ο πρωθυπουργός δεν μπόρεσε να παρουσιάσει στοιχεία που να τον επιβεβαιώνουν.

Αντιθέτως, τα στοιχεία δείχνουν ότι η βρετανική οικονομία ευνοήθηκε από την είσοδο μεταναστευτικών κυμάτων στις δύο τελευταίες δεκαετίες. Το ινστιτούτο κοινωνικοοικονομικών ερευνών National Institute of Economic and Social Research, εντοπίζει μια θετική και σημαντική σχέση ανάμεσα στην απασχόληση ξένων εργαζομένων και την βελτίωση της παραγωγικότητας μεταξύ 1997 και 2007. Οι μετανάστες κατά κανόνα κάλυπταν κενά στην βρετανική απασχόληση, δεν εκτόπιζαν Βρετανούς εργαζόμενους. Πολλοί εξ αυτών απασχολούνταν σε εργασίες στις οποίες δεν δούλευαν οι Βρετανοί, όπως το μάζεμα φρούτων.

Δεν υπάρχουν ούτε ενδείξεις για «τουρισμό επιδομάτων» σε μεγάλη κλίμακα. Οι μετανάστες προς την Βρετανία κατά κανόνα είναι σχετικά νεαροί σε ηλικία και άρα δύσκολα θα χρησιμοποιήσουν το εθνικό σύστημα υγείας. Επίσης θα λάβουν συνταξιοδοτικά επιδόματα πολύ δυσκολότερα από όσο οι Βρετανοί. Ερευνα μάλιστα έδειξε ότι μεταξύ 1995 και 2011 οι μετανάστες από την Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο συνεισέφεραν 8,8 δισ. στερλίνες περισσότερα απ'όσα έλαβαν σε επιδόματα.

Βεβαίως υπάρχουν σημαντικά ζητήματα καταμερισμού τα οποία δεν καλύπτουν αυτές οι έρευνες. Η μεγάλης κλίμακας είσοδος μεταναστών προκαλεί νικητές και ηττημένους. Στις υπηρεσίες όπως η εκπαίδευση μπορεί να προκληθούν σοβαρές πιέσεις και είναι λογικό να απασχολούν τους πολιτικούς αυτά τα θέματα. Η βρετανική κυβέρνηση πράγματι διενεργεί δική της έρευνα για τα πλεονεκτήματα που φέρνει στην Βρετανία η μετανάστευση από Ε.Ε. Αν εκδώσει την έρευνα το συντομότερο δυνατόν, θα απαντήσει με τον καλύτερο τρόπο στις ανησυχίες.

Το να αποδειχθεί ότι η Βρετανία κέρδισε από το πρόσφατο μεταναστευτικό κύμα από την ΕΕ, δεν σημαίνει, ωστόσο, ότι η κοινότητα δεν πρέπει να υιοθετήσει μεταβατικούς ελέγχους ενόψει μελλοντικών διευρύνσεων. Αλλοι παράγοντες, όπως το μέγεθος της χώρας που εντάσσεται, σίγουρα θα παίξουν ρόλο. Εάν η ΕΕ διευρυνθεί με την ένταξη της Τουρκίας ή της Ουκρανίας, όπως ελπίζουν ορισμένα κράτη μέλη, η διαχείριση της μετάβασης θα πρέπει να γίνει προσεκτικά.

Ωστόσο οι εντάξεις αυτές απέχουν δεκαετίες –τουλάχιστον. Ισως να μην συμβούν ποτέ. Για την ώρα, τα στοιχεία δείχνουν ότι η ενιαία ευρωπαϊκή αγορά υπήρξε σημαντική «ατμομηχανή» οικονομικής ανάπτυξης. Γι'αυτό και συνεχίζουν να την υποστηρίζουν οι Ευρωπαίοι επιχειρηματίες και αυτή η εφημερίδα.

Οι πολιτικοί έχουν δίκιο να επιθεωρούν το πώς δουλεύει το εθνικό κοινωνικό τους σύστημα, στην εποχή των μαζικών μεταναστευτικών ρευμάτων. Όμως το αξίωμα ότι η εργασία θα πρέπει να παραμείνει ελεύθερη εντός της ΕΕ είναι ορθό και πρέπει να τιμηθεί.

Πηγή