Τζ. Στίγκλιτς: Δυσοίωνες οι προβλέψεις για την οικονομία και το 2014

14/1/2014

Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ελλάδας έχει συρρικνωθεί σχεδόν κατά 25%

Τα οικονομικά συχνά αναφέρονται ως η «ζοφερή επιστήμη» και σύμφωνα με τον βραβευμένο με Νόμπελ οικονομολόγο Τζόζεφ Στίγκλιτς, το 2014 μάλλον θα επιβεβαιώσει τον χαρακτηρισμό. Όπως γράφει σε άρθρο του στο Project Syndicate ο διάσημος οικονομολόγος, το πραγματικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία και Βρετανία - ακόμη και στις Ηνωμένες Πολιτείες -  είναι χαμηλότερο σήμερα σε σχέση με πριν την ύφεση.

«Πράγματι, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ελλάδας έχει συρρικνωθεί σχεδόν κατά 25%» αναφέρει χαρακτηριστικά. Υπάρχουν όμως και εξαιρέσεις: η ιαπωνική οικονομία που με την κυβέρνηση του Σίνζο Άμπε, δείχνει να γυρίζει σελίδα (αν και με την ιστορία του αποπληθωρισμού να εκτείνεται πίσω στη δεκαετία του 1990, ο δρόμος θα είναι μακρύς) και η οικονομία της Γερμανίας, όπου το κατά κεφαλήν ΑΕΠ το 2012 είναι υψηλότερο από ό,τι το 2007 (παρότι η αύξηση του 3,9% δεν είναι σπουδαία).

Η κατάσταση στις περισσότερες χώρες είναι ζοφερή.   Η ανεργία στην ευρωζώνη παραμένει πεισματικά σε υψηλά επίπεδα και η μακροχρόνια ανεργία στις Ηνωμένες Πολιτείες ξεπερνά κατά πολύ το αντίστοιχο ποσοστό πριν από την κρίση. Στην Ευρώπη η ανάπτυξη δείχνει να επιστρέφει, ωστόσο σε αναιμικό ρυθμό. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προβλέπει ανάπτυξη της τάξης του 1% - όμως, λέει ο Στίγκλιτς, οι προβλέψεις  του ΔΝΤ ήταν πάντα υπεραισιόδοξες.

Για παράδειγμα, ενώ έκανε λόγο για ανάπτυξη 0,2% στην ευρωζώνη το 2013, τελικά υπήρξε 0,4% ύφεση. Και στις ΗΠΑ ενώ προέβλεψε ανάπτυξη 2,1%, τελικά αυτή δεν ξεπέρασε το 1,6%. Και με τους Ευρωπαίους ηγέτες προσκολλημένους στη λιτότητα και μή διατεθειμένους να επιλύσουν τα δομικά προβλήματα της ευρωζώνης, δεν προκαλεί έκπληξη που οι προοπτικές της ΕΕ δεν είναι οι καλύτερες. Στις ΗΠΑ τα πράγματα είναι περισσότερο αισιόδοξα, εκτιμά ο διάσημος οικονομολόγος.

Το πραγματικό ΑΕΠ αυξήθηκε με ρυθμό 4,1% στο τρίτο τέταρτο του 2013 και η ανεργία έφθασε στο 7% - το χαμηλότερο ποσοστό εδώ και πέντε χρόνια. Η ισορροπία στον κατασκευαστικό τομέα έχει επανέλθει, η ενεργειακή αυτονομία επετεύχθη, η τιμή της βενζίνης είναι σε ιστορικό χαμηλό και ο τομέας της υψηλής τεχνολογίας ανθεί. Ωστόσο, η πραγματικότητα για πολλούς Αμερικανούς, συνεχίζει ο Στίγκλιτς, δεν έχει αλλάξει προς το καλύτερο.

Πολλές θέσεις εργασίας δεν πληρώνουν καλά και η μεσαία τάξη συνεχίζει να φθίνει. Το 95% των κερδών πηγαίνουν στο 1% του πληθυσμού. Το μεγάλο πρόβλημα των ΗΠΑ τώρα, εκτιμά ο Στίγκλιτς, είναι ο μακροχρόνια ανεργία, που αγγίζει το 40% των ανέργων, και ένα από τα χειρότερα προγράμματα ανεργίας στον ανεπτυγμένο κόσμο, με τις παροχές να παύουν έπειτα από 26 εβδομάδες. Επιπλέον, ένας από τους λόγους που το ποσοστό της ανεργίας είναι τόσο χαμηλό είναι ότι πολλοί άνθρωποι δεν περιλαμβάνονται πια στο εργατικό δυναμικό, κάτι που εν μέρει αντανακλά το δημογραφικό.

Με την κατάσταση στην Ευρώπη να μην δείχνει σημάδια βελτίωσης μέσα στο 2014 και την αμερικανική ανάκαμψη να τους αποκλείει όλους εκτός από όσους βρίσκονται στην κορυφή, ο Στίγκλιτς δεν είναι αισιόδοξος. «Και στις δύο όχθεις του Ατλαντικού, οι οικονομίες της αγοράς αποτυγχάνουν να λειτουργήσουν υπέρ των περισσότερων πολιτών τους. Για πόσο μπορεί να συνεχίσει αυτό;» καταλήγει.

Πηγή