Σπράος: «Τα διαρθρωτικά μέτρα πλέον είναι πιο βίαια και λιγότερο αποτελεσματικά»

31/12/2010

Παρέμβαση στις τρέχουσες οικονομικές εξελίξεις και ειδικότερα στην ελληνική οικονομική κρίση και το Ασφαλιστικό, επιχειρεί ο καθηγητής Γιάννης Σπράος

Παρέμβαση στις τρέχουσες οικονομικές εξελίξεις και ειδικότερα στην ελληνική οικονομική κρίση και το Ασφαλιστικό, επιχειρεί ο καθηγητής Γιάννης Σπράος.

Σε μια από τις σπανιότατες δημόσιες παρεμβάσεις του, και με αφορμή το πρόσφατο βιβλίο του Πλάτωνα Τήνιου, ο τεχνοκράτης που έγινε γνωστός για τις προτάσεις του για το ασφαλιστικό πρόβλημα της χώρας μέσω έκθεσης που εκπόνησε για λογαριασμό της κυβέρνησης του Κώστα Σημίτη το 1997, μόνιμος κάτοικος Λονδίνου σήμερα, επανεξετάζει θέματα του δημόσιου βίου στα οποία είχε ο ίδιος έντονη παρουσία. Προχωρά όμως και σε έναν προσωπικό απολογισμό, καταθέτοντας μια εσωτερική σκέψη σχετικά με το αποτύπωμά του στην ελληνική οικονομική σκηνή, αλλά και απαντώντας σε όσους -όπως τονίζει- έχουν ταυτίσει το πρόσωπό του με το πρόβλημα των συντάξεων.

Ο κ. Σπράος αποδέχεται εν μέρει αυτή τη σύνδεση, αλλά διευκρινίζει ότι η λεγόμενη έκθεση Σπράου ήταν έργο του Πλάτωνα Τήνιου, το οποίο υποστήριξε με θέρμη αλλά είχε οριακή μόνο συνεισφορά στην εκπόνησή του.

Στο άρθρο του στο περιοδικό «The Athens Review» ο Γιάννης Σπράος αναφέρεται στην οικονομική κρίση και επιχειρεί μια σύγκριση με την κρίση του 1985, αναλύει τον ρόλο των πιστωτών μας και προτρέπει να «μην τους αφήσουμε στο μέλλον να εδραιώσουν πλεονέκτημα».

Δαμόκλειος σπάθη
Υποστηρίζει ότι τα διαρθρωτικά μέτρα που καλούμαστε να αποδεχθούμε σήμερα κάτω από τη δαμόκλειο σπάθη της εθνικής χρεοκοπίας, είναι πιο βίαια αλλά και λιγότερο αποτελεσματικά από ό,τι θα είχε επιτρέψει η ενωρίτερη και πιο συντεταγμένη αντιμετώπιση των ίδιων προβλημάτων. Επισημαίνει ότι υπάρχει κίνδυνος για την επίτευξη του στόχου της δημοσιονομικής προσαρμογής, διευκρινίζοντας ότι δεν πρέπει να καθυστερήσει η προσαρμογή.

Αναφέρεται και στις ευθύνες των αγορών, προβάλλοντας ένα ηθικό δίδαγμα, επισημαίνοντας ότι οι αγορές δεν προειδοποίησαν εγκαίρως και συνεπώς ευθύνονται για τον τρόπο εξέλιξης της κρίσης μας, μια ζημιά για την οποία δεν μπορούμε να ζητήσουμε αποκατάσταση.

Ο κ. Σπράος αναφέρεται και στην εμπειρία του σταθεροποιητικού προγράμματος της περιόδου 1985-87 στην οποία είχε ανάμειξη και ειδικότερα στα εργαλεία που είχε στη διάθεσή της η τότε κυβέρνηση Παπανδρέου ώστε να την αντιμετωπίσει.

Εργαλεία όπως η υποτίμηση που πλέον δεν είναι διαθέσιμη, αλλά τονίζοντας ότι «σε παγκόσμιο επίπεδο κυριαρχεί μια λανθασμένη άποψη, πως το αλάθητο της αγοράς δεν πρέπει να διαταραχθεί με την παρεμβολή εργαλείων πολιτικής». Ενδιαφέρουσα είναι η επισήμανσή του για την εισοδηματική πολιτική σήμερα και το κατά πόσο οι περικοπές μισθών στον δημόσιο τομέα μπορούν να περάσουν και στον ιδιωτικό.

Όπως επισημαίνει, «σε περίπτωση εκτεταμένων περικοπών ονομαστικών μισθών στον δημόσιο τομέα, όπως τώρα, «η επίδραση στις συλλογικές συμβάσεις του ιδιωτικού τομέα πρέπει να αναμένεται ότι θα είναι μερική δεδομένου ότι οι ονομαστικές περικοπές είναι ανάθεμα στον συνδικαλισμό».

Ο Γιάννης Σπράος δεν θα μπορούσε να μην αναφερθεί στο ζήτημα που τον έκανε πασίγνωστο στην Ελλάδα.

Το Ασφαλιστικό, που πρώτος το έθιξε, στις διαδοχικές αλλά αποτυχημένες προσπάθειες που έγιναν για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα κατά την οκταετία Σημίτη. Θέτει ένα θεμελιώδες ερώτημα, αν πρέπει να επιδοτούμε από τη φορολογία το σύστημα των συντάξεων ή όχι. Εάν έχει λογική αυτό το ερώτημα. Και απαντά αμέσως ότι ακόμη και στη σημερινή εξαιρετικά δυσχερή δημοσιονομική κατάσταση, «θα μπορούσε η απάντηση στο ερώτημα να είναι και θετική», προτείνοντας ένα νέο σύστημα καταβολής των ασφαλιστικών εισφορών.Το συμπέρασμα κατά τον κ. Σπράο είναι ότι «το επιχείρημα για τη διατήρηση ενός συστήματος συντάξεων που δεν είναι αυτοχρηματοδοτούμενο είναι τόσο ασθενές, ώστε να είναι στην πράξη ανύπαρκτο».

Πάει όμως ακόμη παρακάτω, υποστηρίζοντας πως δεν υπάρχει λογική να επιδοτείται από τον φορολογούμενο το σύστημα συντάξεων». Θα μπορούσαν όμως οι φορολογούμενοι να πειστούν εάν κάποιος τους εξηγούσε ότι τα παιδιά των συνταξιούχων θα είναι ουσιαστικά εκείνα που τους επιδοτούν με αυξημένους φόρους και αυξημένες εισφορές ώστε να διατηρούν ένα αυτοχρηματοδοτούμενο σύστημα. Το σύστημα αυτό, κατά τον κ. Σπράο, είναι διαφανές, ενώ το κόστος που αναλαμβάνει κάθε γενιά για τη συντήρηση των συνταξιούχων είναι ορατό.

Για να αποφύγει παρανοήσεις, ο κ. Σπράος τονίζει ότι με το σύστημα αυτό δεν αποτρέπεται η δημιουργία ενός δικτύου προστασίας μέσω φορολογίας γι΄ αυτούς που έχουν καταβάλει περιορισμένες εισφορές για τη σύνταξή τους. Καταλήγοντας ο κ. Σπράος υποστηρίζει ότι η αυτοχρηματοδότηση των συντάξεων ως στόχος προβάλλει ορατός και ευκρινής.

Ο καθηγητής Γιάννης Σπράος καταθέτει στο άρθρο του και μια τελική -όπως τη χαρακτηρίζει- εσωτερική σκέψη. «Πάντοτε τοποθετούσα -αναφέρει- τον εαυτό μου πολύ αριστερότερα του πολιτικού κέντρου. Γι΄ αυτό και είναι ειρωνεία της τύχης ότι το προσωπικό μου αποτύπωμα στην ελληνική οικονομική σκηνή είναι για πολλούς ταυτισμένο με αντιλαϊκά μέτρα».

Αναφέρεται στη συμβολή του στο σταθεροποιητικό πρόγραμμα του 1985 και στις προτάσεις του για τις συντάξεις, οι οποίες αντιμετωπίστηκαν -όπως αναφέρει- από την Αριστερά με εχθρότητα. Και καταλήγει: «Για έναν οικονομολόγο που πάντα έκλινε προς τα αριστερά αυτό ανάγεται ίσως στην κατάρα της καταθλιπτικής επιστήμης».

• Σε παγκόσμιο επίπεδο κυριαρχεί μία λανθασμένη άποψη πως το αλάθητο της αγοράς δεν πρέπει να διαταραχθεί
• Το επιχείρημα ότι δεν είναι διατηρήσιμο ένα αυτοχρηματοδοτούμενο σύστημα συντάξεων είναι τόσο ασθενές, ώστε στην πράξη είναι ανύπαρκτο
• «Πάντοτε τοποθετούσα τον εαυτό μου πολύ αριστερότερα του πολιτικού κέντρου. Γι΄ αυτό και είναι ειρωνεία ναι είμαι ταυτισμένος με αντιλαϊκά μέτρα».

Πηγή