Το συμβόλαιο - μαμούθ της Gazprom στην Κίνα

20/5/2014

Των Jack Farchy, Kathrin Hille, Tom Mitchell Jamil Anderlini

Καθώς η σχέση της Ρωσίας με τη Δύση περνάει κρίση, ο Β. Πούτιν προσεγγίζει στενά την Κίνα και επισκέπτεται το Πεκίνο με ένα από τα μεγαλύτερα ενεργειακά συμβόλαια όλων των εποχών, έτοιμο για υπογραφή. Gazprom, αντίζηλοι και άλλοι "μνηστήρες".

Εδώ και πολλούς μήνες, το βασικό ζήτημα της επίσκεψης του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν στην Κίνα αναμένεται ότι θα είναι η υπογραφή μακροχρόνιας συμφωνίας για την παροχή φυσικού αερίου.

Οι συνομιλίες μεταξύ του κρατικού ρωσικού μονοπωλίου Gazprom και της κινεζικής κυβέρνησης έχουν ξεκινήσει εδώ και μία δεκαετία, αλλά πλέον κοντεύουν να ολοκληρωθούν, εν μέσω της επιδείνωσης των ρωσικών σχέσεων με τη Δύση λόγω της Ουκρανίας.

Σύμφωνα με κινεζικές και ρωσικές πηγές, οι δύο πλευρές μένει να επιλύσουν μόνο το ζήτημα της τιμολόγησης του προϊόντος. Σήμερα, παραμονή του ταξιδιού του, ο κ. Πούτιν είπε στην κινεζική κρατική τηλεόραση ότι οι συνομιλίες «έχουν σχεδόν ολοκληρωθεί». Στέλεχος της Gazprom σχολίασε ότι οι δύο πλευρές θα υπογράψουν την συμφωνία, ακόμη κι αν δεν πετύχουν τελική συμφωνία για την τιμή.

Ο Ρώσος πρόεδρος, που υφίσταται πιέσεις από τη Δύση εξαιτίας της προσάρτησης της Κριμαίας, θέλει να καταδείξει πως η κυβέρνησή του δεν είναι απομονωμένη και οι εταίροι της θα τη βοηθήσουν στην αντιπαράθεση με την Ευρώπη και ειδικά με τις ΗΠΑ. «Οι θέσεις μας με το Πεκίνο για τα βασικά διεθνή ζητήματα είναι παρόμοιες, αν όχι ταυτόσημες» είπε ο κ. Πούτιν στα κινεζικά μέσα.

Αν και η Κίνα προσέχει να μη συνταχθεί πλήρως με τη Ρωσία στην ουκρανική κρίση, αποφεύγει επίσης να επικρίνει ανοιχτά τη Μόσχα και ο Κινέζος υπουργός Εξωτερικών δήλωσε πρόσφατα ότι η σινορωσική σχέση έχει εισέλθει «στην καλύτερη περίοδο της Ιστορίας».

Πάντως, ακόμη κι αν υπογραφεί η συμφωνία για το φυσικό αέριο, η Ρωσία και η Gazprom θα παραμείνουν αρκετά εξαρτημένες από την ευρωπαϊκή τους πελατεία. Κατ' αρχάς, η παροχή δεν θα αρχίσει να τρέχει πριν από το τέλος της δεκαετίας, καθώς ο ρωσικός όμιλος σκοπεύει να επενδύσει 70 δις δολ. για να αναπτύξει κοιτάσματα αερίου στις ανατολικές επικράτειες και να κατασκευάσει νέο αγωγό προς τα κινεζικά σύνορα.

Όταν αρχίσει εν τέλει να ρέει το αέριο, οι όγκοι θα είναι σημαντικοί, αλλά αρκετά μικρότεροι από τις σημερινές εξαγωγές προς την Ευρώπη. Στις διμερείς συνομιλίες η Gazprom και η Κίνα προσβλέπουν σε 38 δις κυβικά μέτρα αερίου τον χρόνο, που αντιστοιχούν στο 23% της σημερινής κινεζικής κατανάλωσης και στο 16% των εξαγωγών της Gazprom, με δυνατότητα ανόδου στα 61 δις κ.μ.

Οι διακρατικές εμπορικές σχέσεις, στα 90 δις δολ. ετησίως, παραμένουν συγκριτικά μικρές: Το εμπόριο της Κίνας συγκριτικά με την Ε.Ε. έχει πενταπλάσιο μέγεθος και με τις ΗΠΑ τριπλάσιο.

Επίσης, πολλά μέλη της ρωσικής πολιτικής ελίτ, καθώς και στην ευρύτερη κοινωνία, παραμένουν πολύ επιφυλακτικά με την Κίνα. Οι καχυποψίες τους προέρχονται κυρίως από την αντιπαράθεση μεταξύ του Μάο Τσε Τουνγκ και του Νικίτα Χρουστόφ στη δεκαετία του '50, όταν ο Μάο επιχείρησε να μεταβάλει την Κίνα από υποστηρικτή της Σοβιετικής Ένωσης σε αντίπαλό της.

Υπάρχουν επίσης φόβοι ότι η Ρωσία, που είναι πλούσια σε πόρους, αλλά πάσχει σε πληθυσμό, μια μέρα θα γίνει «αποικία» της ταχέως αναπτυσσόμενης και ακόμη πιο ισχυρής Κίνας.

Τους τελευταίους μήνες, η ρωσική κυβέρνηση επιτείνει τις προσπάθειες να αναπτύξει οικονομικές σχέσεις και με άλλες περιοχές της Ασίας. Ελπίζει ότι η Ιαπωνία και η Σιγκαπούρη θα της προσφέρουν τεχνογνωσία και η Ινδία θα αγοράσει περισσότερα ρωσικά όπλα, ενώ παράλληλα οι εταιρίες της Ιαπωνίας, της Ν. Κορέας και της Ινδίας επενδύσουν στη μεταποίηση της Σιβηρίας.

Πηγή