Γιατί δεν φταίει ο λαός για την κρίση

10/5/2016

Εδώ και έξι χρόνια ακούω παντού, από τους πολιτικούς και τους δημοσιογράφους μέχρι στον μικρόκοσμο μου, ότι φταίαι ο λαός για όσα παθαίνουμε. Φταίμε εμείς, φταίει ότι έγινε εδώ και 40 χρόνια, δεν φταίνε οι δανειστές και οι Γερμανοί κλπ.

Μπορεί να είμαι ο μόνος που υποστηρίζει ότι δεν φταίμε εμείς, ότι δεν φταίει ο λαός για την κρίση. Και αξηγούμαι.

Το δημόσιο χρέος μέχρι να μπούμε στο ευρώ ήταν κατά 80% εσωτερικό σε δραχμές. Το κράτος χρωστούσε στους πολίτες, δηλαδή από την μία τσέπη πήγαιναν στην άλλη. Αυτός ο δανεισμός δεν υπόκειτο στις αξιολογήσεις των ''οίκων'' αξιολόγησης και δεν είναι το κλασικό χρέος που ξέρουμε. Απ' όσο ξέρω, κανένα κράτος δεν χρεοκόπησε με 80% εσωτερικό χρέος στο νόμισμα του.

Με την είσοδο μας στην ευρωζώνη, όλο το χρέος μας μετατράπηκε σε νόμισμα που δεν το εκδίδουμε και δεν το ελέγχουμε. Ουσιαστικά η χρεοκοπία μας έγινε την πρωτοχρονιά του 2002, ημέρα που μπήκαμε στο ευρώ. Αν δεν μπαίναμε, τότε δεν θα χρεοκοπούσαμε. Επομένως δεν φταίει ''ότι έγινε τα τελευταία 40 χρόνια''. Εδώ είναι η ειδοποιός διαφορά, αν έφταιγε ότι έγινε από τότε, τότε θα έφταιγε ο λαός για τις επιλογές του, για την διαφθορά, γιατι ψήφιζε αυτούς που ψήφιζε. Όμως αν παραδεχτούμε ότι φταίει η είσοδος μας στην ευρωζώνη, τότε δεν φταίει ο λαός.

Ας δούμε τι έγινε με την είσοδο μας στο ευρώ. Εκτός από το ότι όλο το χρέος μας μετατράπηκε σε ξένο νόμισμα, από την πρώτη στιγμή άρχισε να αυξάνεται το έλλειμμα στο Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών δηλαδή εισάγαμε περισσότερα από αυτά που εξάγαμε. Αυτό έγινε γιατί εισάγαμε προιόντα που παράγαμε (πχ. αγροτικά) ή προιόντα που εισάγαμε πριν σε μικρότερες ποσότητες (πχ. αυτοκίνητα). Οι λόγοι είναι δύο: Ο ένας είναι το ισχυρό νόμισμα, πιο ισχυρό ακομα και από το δολάριο των ΗΠΑ. Ποτέ η Ελλάδα δεν είχε νόμισμα με τόσο μεγάλη ισοτιμία ή για την ακρίβεια, όποτε είχε χροκόπησε.(με τον κανόνα του χρυσού και με την σύνδεση της δραχμής με τη λίρα Αγγλίας).

Μπορούμε να δεχτούμε ότι το ισχυρό νόμισμα κάνει πιο ακριβή της παραγωγή μας; Ας δούμε πώς λειτουργεί. Ας υποθέσουμε ότι δύο χώρες Α και Β έχουν το ίδιο νόμισμα πχ. το ευρώ. Και οι δύο θα αγοράσουν ένα κιλό ντομάτες που κάνει ένα ευρώ. Αν ο Β αλλάξει νόμιαμα και το υποτιμήσει σε ισοτιμία ένα ευρώ προς δύο, τότε θεωρητικά με έν;α ευρώ θα παίρνει κάποιος δύο κιλά ντομάτες.(στην πραγματικότητα θα πάρει λιγότερο από δύο κιλά γιατί θα ακριβύνουν οι εισαγόμενες πρώτες ύλες όπως το πετρέλαιο).

Το κακό είναι ότι ο Α θα αγοράσει από τον Β δύο κιλά με ένα ευρώ κι έτσι θα τα εισάγει επιβαρύνοντας το ΙΤΣ. Η παραγωγή στη χώρα του Α θα μειωθεί και οι παραγωγοί για να μπορέσουν να βγάζουν πιο φθηνά προιόντα θα οδηγηθούν να μειώσουν τα μεροκάματα των εργαζομένων που απασχολούν, να φοροδιαφύγουν κλπ. Ένας τρόπος για να μην γίνει αυτό θα ήταν να επιβληθούν δασμοί στα προιόντα του Β αλλά στην ευρωζώνη και γενικότερα στην ΕΕ, αυτό απαγορεύεται. Επειδή έγινε ακριβή η παραγωγή μας, οι παραγωγικές εταιρείες μεταφέρθηκαν στη Βουλγαρία όπου τα μεροκάματα ήταν πολύ μικρότερα απ' ότι στην Ελλάδα. Έτσι μόνο από την Β. Ελλάδα, πήγαν εκεί πάνω από 5.000 εταιρείες.

Από το 1995 ελευθερώθηκε η τραπεζική πίστη (ο δανεισμός) από τις τράπεζες. Με την είσοδο μας στην ευρωζώνη τα επιτόκια μειώθηκαν και οι τράπεζες είχαν αθρόο δανεισμό από την ΕΚΤ. Με τη σειρά τους έδιναν κάθε λογής δάνεια για κατανάλωση. Έτσι όμως το έλλειμμα στο ΙΤΣ έγινε τρομακτικά ελλειμματικό. Επειδή το κράτος εξέδιδε ομόλογα σαν εγγυήσεις για να δανείζονται οι τράπεζες, αυτό το έλλειμμα αύξησε και το δημόσιο χρέος. Με το ευρώ, μέσα σε 8 χρόνια το δημόσιο χρέος διπλασιάστηκε από τα 145 στα 298.5 δις ευρώ. Όσα χρωστούσε το κράτος εκ της γεννέσεως του, άλλα τόσα χρωστούσε σε 8 μόλις χρόνια. Παράλληλα το ιδιωτικό χρέος (πολιτών και εταιρειών) που μέχρι το 1995 ήταν μηδέν και στο τέλος του 2001 60 δις ευρώ, με το ευρώ ξεπέρασε τα 250 δις ευρώ. Μόνο ο ιδιωτικός δανεισμός ήταν κατά 105 δις μεγαλύτερος από το δημόσιο χρέος με τη δραχμή (145 δις).

Δεν ξέρω αν έγινε αντιληπτό αλλά ποιοτικά το δημόσιο χρέος (χρέος σε δραχμές και σε ξένα νομίσματα) άλλαξε προς το χειρότερο από τότε που μπήκαμε στο ευρώ αλλά και ποσοτικά αυξήθηκε δραματικά σε ελάχιστα χρόνια με αυτό το νόμιαμα. Βέβαια ο κόσμος απόλαυσε πρωτόγνωρη αγοραστική δύναμη με δανεικά. Ενδεικτικά, το 1986 κυκλοφορούσαν 1.5 εκατομμύριο οχήματα και το 2009 7.5 εκατομμύρια. Ας κάνουμε μία υπόθεση και ας πούμε ότι αυτά τα 7.5 εκατομμύρια (γιατί ο παλιός ''στόλος'' ανανεώθηκε) κόστισαν 10.000 ευρώ έκαστο εργοστασιακή τιμή. Αυτομάτως είχαμε επιβάρυνση του ΙΤΣ και αντίστοιχα αύξηση του δημοσίου χρέους κατά 75 δις ευρώ.

Συμπερασματικά πρέπει να δώσουμε βάση σε δύο πράγματα:
Το ένα είναι ότι το κράτος εξέδιδε ομόλογα σαν εγγυήσεις για να δανείζονται από την ΕΚΤ οι ιδιωτικές τράπεζες, κάνοντας έτσι δημόσιο το τραπεζικό χρέος. Αν δεν γινόταν αυτό θα είχαμ μικρό δημόσιο χρέος και τεράστιο τραπεζικό, όπως η Ιρλανδία, και δεν θα λέγαμε ότι φταίμε εμείς για την κρίση.
Το δεύτερο είναι ότι η ΕΚΤ αύξησε το χρέος μας δίνοντας αθρόα δανεικά στις ιδιωτικές τράπεζες στην Ελλάδα. Αν δεν το έκανε αυτό, δεν αθ είχε διπλασιαστεί το δημόσιο χρέος σε 8 χρόνια με το ευρώ. Η ΕΚΤ και οι ιδιωτικές τράπεζες οδήγησαν το ελληνικό κράτος στην υπερχρέωση.

Ποιες είναι οι ευθύνες του Έλληνα πολίτη; Ότι μπήκαμε στο ευρώ; δε νομίζω μιας και κανείς δεν τοον πληροφόρησε για το τι σήμαινε αυτό. Ότι κατανάλωνε με δανεικά; κρίνοντας ΜΙΚΡΟοικονομικά, ο πολίτης δεν μπορούσε να αξιολογήσει τι σημαίνει η αύξηση του ελλείμματος του ΙΤΣ. Ότι μπήκαν στο δημόσιο όσοι μπήκαν την δεκαετία του '80 ή και αργότερα; Είδαμε ότι όσο είχαμε τη δραχμή το συντροπτικό ποσοστό του δημοσίου χρέους ήταν σε δραχμές και μέχρι το '95 το ιδιωτικό ήταν μηδέν.

Η ανοχοποίηση του λαού τον κάνει να μην αντιδρά. Μαζί με την εξαπάτηση ότι με τα μνημονιακά ''δάνεια'' πληρώνονται οι συντάξεις και την καταστροφολογία της δραχμής, είναι οι παράγοντες που τον κάνουν να υπομένει παθητικά το μαρτύριο των μνημονίων.