Τώρα αρχίζουν τα δύσκολα για Βρετανία και May

18/1/2017

Το σχέδιο που ανακοίνωσε η May είναι καλοδεχούμενο, αλλά η υλοποίηση κρύβει μεγάλες δυσκολίες. Παραμένουν τα ερωτήματα για την τελωνειακή ένωση. Η βρετανική κοινωνία πρέπει να ξεπεράσει την πόλωση.

Η Theresa May δεν είναι πλέον η Theresa Maybe, όπως την είχε αποκαλέσει ο Economist. Μετά από μήνες αφοριστικών ανακοινώσεων, η πρωθυπουργός φαίνεται ότι κλειδώθηκε τα Χριστούγεννα σε ένα σκοτεινό δωμάτιο και πήρε όλες τις δύσκολες αποφάσεις για το Brexit.

Στην ομιλία της την Τρίτη, παρουσίασε ένα ξεκάθαρο σχέδιο προθέσεων: το Ηνωμένο Βασίλειο θα φύγει από την ενιαία αγορά, θα ανακτήσει τον πλήρη έλεγχο στη μετανάστευση από την Ε.Ε. και θα επιδιώξει εμπορικές συμφωνίες με την Ε.Ε. και άλλες χώρες. Κοντολογίς, η κα Μay επιβεβαίωσε πως η κυβέρνησή της θα επιδιώξει ένα μοντέλο «Καναδά+».

Η δήλωση προθέσεων είναι καλοδεχούμενη, τόσο στο Ηνωμένο Βασίλειο όσο και αλλού. Το δύσκολο είναι η υλοποίησή τους.

Υπήρξε αρκετή σαφήνεια και όσον αφορά στη συμφωνία για μια περίοδο μετάβασης. Η κα Μay ανέφερε πως ελπίζει να αποφύγει ένα αποδιοργανωτικό κενό και οι αγορές αντέδρασαν ευνοϊκά, με τη στερλίνα να ανακάμπτει. Θα επιδιωχθεί μια «σταδιακή διαδικασία εφαρμογής» σε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, αλλά ακόμα δεν είναι ξεκάθαρο πώς ακριβώς θα λειτουργήσει ή τι θα αλλάξει στο τέλος της διαδικασίας του Άρθρου 50 και της οριστικής αποχώρησης από την Ε.Ε.

Είναι κάτι που μπορεί να μη βρίσκεται στα χέρια της Βρετανίας, τα 27 κράτη-μέλη της Ε.Ε. θα έχουν τις δικές τους σκέψεις για τους όρους της μεταβατικής περιόδου.

Ο τομέας που εμφανίζει τη μεγαλύτερη αβεβαιότητα είναι το μέλλον του Ηνωμένου Βασιλείου στην τελωνειακή ένωση, η οποία επιτρέπει την ανεμπόδιστη μετακίνηση αγαθών εντός της Ευρώπης. Η κα May παραδέχτηκε πως δεν βρίσκεται στο τραπέζι η παραμονή ως πλήρες μέλος. Θέλει η Βρετανία να καταλήξει στη δική της εμπορική συμφωνία. Αλλά ούτε θέλει να φύγει τελείως. Αντίθετα, η Βρετανία μπορεί να γίνει «κατά κάποιο τρόπο ένα συνεργαζόμενο μέλος της τελωνειακής ένωσης», μια άλλη εκδοχή του μοτίβου «την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο».

Αυτό μπορεί να αποδειχθεί το πιο επίμαχο σημείο των διαπραγματεύσεων: η Βρετανία χρειάζεται να ικανοποιήσει μεγάλους εργοδότες όπως η Νissan, γιατί χρησιμοποιούν το Ηνωμένο Βασίλειο ως βάση για εξαγωγές στην Ευρώπη.

Εν τω μεταξύ, η Ε.Ε. μπορεί να το χρησιμοποιήσει ως μοχλό πίεσης. Γνωρίζουν και οι δύο πλευρές ότι το να τραβήξουν την πρίζα στην τελωνειακή ένωση, στο σύνολό της, θα προκαλούσε τεράστιες διαταραχές.

Η προσέγγιση της κα May στο Brexit είναι να εγκαταλείψει όλα τα στοιχεία της συμμετοχής στην Ε.Ε. ως κράτους-μέλους και στη συνέχεια να ανακτήσει μερικά από αυτά, ιδίως στην ασφάλεια και στους δασμούς.

Είναι μια στρατηγική που έχει σχεδιαστεί για να ικανοποιήσει το πολιτικό κλίμα που επικρατεί στη χώρα. Έχει πείσει τους ηγέτες της Ε.Ε. ότι μια τέτοια προσέγγιση είναι και προς το συμφέρον τους. Υπάρχει και προηγούμενο σε αυτό: κατά τη διάρκεια της θητείας της στο υπουργείο Εσωτερικών, η κα Μay πίεσε για την εξαίρεση του Ηνωμένου Βασιλείου από τα 130 μέτρα της Ε.Ε. για τη Δικαιοσύνη και τις Εσωτερικές Υποθέσεις. Ανέκτησε στη συνέχεια 35 από αυτά, όπως το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης.

Την ίδια προσέγγιση ακολουθεί και στο Brexit.

Eκτός από την αχρείαστη απειλή ότι η Βρετανία θα αποχωρήσει αν της προσφερθεί μια «κακή συμφωνία», ο τόνος και το περιεχόμενο της ομιλίας ήταν μετρημένα. Μετά από αρκετό «μαστίγιο» προς την Ευρώπη, προσφέρθηκαν αρκετά «καρότα» με λόγια για φιλικές σχέσεις και μια νέα «στρατηγική συνεργασία».

Για όσους είχαν ταχθεί υπέρ της παραμονής στο δημοψήφισμα της περασμένης χρονιάς, η κα May σκότωσε και την τελευταία ελπίδα ότι θα μείνουν με το ένα πόδι εντός και με το άλλο εκτός Ευρώπης. Για όσους ήταν υπέρ του Brexit, οι φόβοι ότι η πρωθυπουργός τους δεν θα σεβαστεί το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δεν επιβεβαιώθηκαν.

Η χθεσινή ημέρα σηματοδοτεί την αυγή της Βρετανίας του Brexit. Μπορεί να αποδειχθεί ένα κρύο ντους για τους πολιτικούς και την οικονομία, αλλά δεν φαίνεται να υπάρχει επιστροφή. Είναι ώρα να μαζευτούν όλοι και να το κάνουν να αποδώσει.

Πηγή