Άρθρο της Μιράντας Ξαφά στην «Κ»: Το δικαστικό σίριαλ Ανδρέα Γεωργίου της ΕΛΣΤΑΤ συνεχίζεται

4/7/2024

Ο πρώην πρόεδρος της ΕΛΣΤΑΤ ήταν το εξιλαστήριο θύμα για όσους ήθελαν να αποφύγουν την ευθύνη για τη χρεοκοπία της χώρας

Ο Κώδικας Ορθής Πρακτικής για τις Ευρωπαϊκές Στατιστικές ορίζει ρητά ότι ο επικεφαλής της στατιστικής υπηρεσίας έχει «αποκλειστική αρμοδιότητα» («sole responsibility») για την κατάρτιση και δημοσιοποίηση στατιστικών στοιχείων, τα οποία προφανώς δεν υπόκεινται σε ψηφοφορία.

Αντίθετα με ό,τι πιστεύουν πολλοί, το δικαστικό σίριαλ της υπόθεσης του πρώην προέδρου της ΕΛΣΤΑΤ Ανδρέα Γεωργίου δεν έχει λήξει. Αφού δικάστηκε τρεις φορές για το δήθεν «φούσκωμα» του ελλείμματος του 2009, που κύκλοι της Νέας Δημοκρατίας θεώρησαν ότι εξώθησε τη χώρα βαθύτερα στη λιτότητα, το Συμβούλιο Εφετών τον απάλλαξε για τρίτη(!) φορά το 2019. Παράλληλα όμως, σε μία διακριτή –αλλά αλληλένδετη– υπόθεση, το 2017 καταδικάστηκε σε διετή φυλάκιση με αναστολή για παράβαση καθήκοντος επειδή δεν ζήτησε την έγκριση του συμβουλίου της ΕΛΣΤΑΤ πριν κοινοποιήσει στην Eurostat τα αναθεωρημένα δημοσιονομικά στοιχεία της περιόδου 2006-9 τον Νοέμβριο 2010.

Η καταδίκη του αντίκειται στον Κώδικα Ορθής Πρακτικής για τις Ευρωπαϊκές Στατιστικές (ΚΟΠ, Αρχή 1.4), που ορίζει ρητά ότι ο επικεφαλής της στατιστικής υπηρεσίας έχει «αποκλειστική αρμοδιότητα» («sole responsibility») για την κατάρτιση και δημοσιοποίηση στατιστικών στοιχείων, τα οποία προφανώς δεν υπόκεινται σε ψηφοφορία. Αυτός ο ευρωπαϊκός κανόνας διαφυλάσσει την αξιοπιστία των στατιστικών στοιχείων της Ε.Ε. και την προστασία τους από πολιτικές παρεμβάσεις – εξόφθαλμες στην περίπτωση των «Greek statistics», που κατάντησαν συνώνυμα της αναξιοπιστίας την περίοδο πριν από την κρίση.

Ύστερα από δώδεκα χρόνια ταλαιπωρίας στα ελληνικά δικαστήρια, ο κ. Γεωργίου προσέφυγε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ). Το ΕΔΔΑ τον δικαίωσε ομόφωνα τον Μάρτιο 2023 και καταδίκασε την Ελλάδα για παραβίαση του δικαιώματός του σε δίκαιη δίκη. Αυτή η καταδίκη εκθέτει την ελληνική Δικαιοσύνη, επειδή επέλεξε να αγνοήσει απαλλακτικά στοιχεία (όπως καταθέσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων) και αρνήθηκε σιωπηρώς να υποβάλει προδικαστικό ερώτημα στο (διοικητικό) Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως προς τη σωστή ερμηνεία του ΚΟΠ, τον οποίον παρερμήνευσε. Στην ουσία η Δικαιοσύνη αναμείχθηκε σε πολιτικά παιχνίδια: το Συμβούλιο Εφετών επανειλημμένως απέρριψε τις απαλλακτικές εισηγήσεις εισαγγελέων και ανακριτών για την υπόθεση και τον παρέπεμψε σε ανοιχτή δίκη το 2016. Η πρωτόδικη αθωωτική απόφαση της ανοιχτής δίκης αναιρέθηκε στη συνέχεια έτσι ώστε να ξαναδικαστεί –κάτι εξαιρετικά σπάνιο– για το ίδιο αδίκημα από το Εφετείο, που τον καταδίκασε το 2017, και τελικά ο Άρειος Πάγος το 2018 επικύρωσε αυτή την καταδίκη παραβιάζοντας τα ανθρώπινα δικαιώματά του.

Παράλληλα, στην αλληλένδετη υπόθεση για το δήθεν «φούσκωμα» του ελλείμματος, η Εισαγγελία του Αρείου Πάγου αναίρεσε απαλλακτικές αποφάσεις κατωτέρων δικαστηρίων την περίοδο 2015-17, ασκώντας απανωτές διώξεις με στόχο να επιτευχθεί μια καταδικαστική απόφαση που θα αποδείκνυε πέραν πάσης αμφιβολίας ότι τα μνημόνια επιβλήθηκαν όχι λόγω άστοχων πολιτικών επιλογών που κατέστησαν τη χώρα αναξιόχρεη, αλλά επειδή υπήρξε κρυφή συμπαιγνία με τους δανειστές για να επιβληθεί στην Ελλάδα λιτότητα. Ο πρώην πρόεδρος της ΕΛΣΤΑΤ ήταν το εξιλαστήριο θύμα για όσους ήθελαν να αποφύγουν την ευθύνη για τη χρεοκοπία της χώρας, ταυτόχρονα όμως ένωσε Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ σε ένα κοινό αφήγημα βασισμένο στη δοξασία ότι τα μνημόνια έφεραν την κρίση και όχι το αντίστροφο. Σε προεκλογική ομιλία τον Δεκέμβριο 2014, υποσχόμενος να καταργήσει τα μνημόνια «με ένα νόμο και ένα άρθρο», ο Αλέξης Τσίπρας διερωτήθηκε: «Γιατί αλήθεια η ΕΛΣΤΑΤ διόγκωσε το δημόσιο έλλειμμα με αποτέλεσμα να βρεθεί η χώρα στο μάτι του κυκλώνα;».

Η τελευταία πράξη του δράματος θα παιχθεί στις 17 Μαΐου, όταν ο Άρειος Πάγος θα συνεδριάσει για να εξετάσει το αίτημα του κ. Γεωργίου για επανάληψη της δίκης για παράβαση καθήκοντος συνεπεία της απόφασης του ΕΔΔΑ. Από την απόφαση θα φανεί αν η ελληνική Δικαιοσύνη είναι πράγματι ανεξάρτητη ή συνεχίζει να αναμειγνύεται σε πολιτικά παιχνίδια. Η ετυμηγορία ακόμη εκκρεμεί. Ας ελπίσουμε ότι ο Άρειος Πάγος θα κλείσει το θέμα εδώ, αντί να προκαλέσει νέα καθυστέρηση και αβεβαιότητα ξαναστέλνοντας στο Εφετείο μία υπόθεση που έχει ήδη παραγραφεί. Εξάλλου η απόφαση της κυβέρνησης Μητσοτάκη τον Ιούλιο 2023 να αποσύρει την έφεση στην απόφαση του ΕΔΔΑ δείχνει την αλλαγή κλίματος μετά τη δικαίωση του κ. Γεωργίου. Η έφεση είχε κατατεθεί από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (ΝΣΚ) στις 8 Ιουνίου, όταν καθήκοντα ασκούσε η υπηρεσιακή κυβέρνηση, η οποία όμως δεν είχε δώσει τέτοια εντολή, δημιουργώντας υπόνοιες ότι η εντολή είχε δοθεί από την προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών στο οποίο υπάγεται το ΝΣΚ.

Την ίδια αλλαγή κλίματος δείχνει η πρόσφατη παραίτηση του πρώην στελέχους της ΕΛΣΤΑΤ κ. Στρόμπλου από τη συνέχιση της αγωγής του εναντίον του κ. Γεωργίου για «προσβολή της προσωπικότητάς» του. Ο κ. Στρόμπλος –βασικός μάρτυρας κατηγορίας στην υπόθεση του δήθεν «φουσκώματος» του ελλείμματος του 2009– είχε στραφεί δικαστικά εναντίον του κ. Γεωργίου, με αφορμή μία ανακοίνωση Τύπου που εξέδωσε ο ίδιος ως πρόεδρος ΕΛΣΤΑΤ το 2014, στην οποία έθεσε το εύλογο ερώτημα γιατί διώκεται για στοιχεία που η Eurostat αποδεχόταν πλήρως, ενώ η Δικαιοσύνη ουδέποτε ασχολήθηκε με τα Greek statistics που υπέβαλε κατ’ εξακολούθηση η Ελλάδα προηγουμένως. Τον Ιανουάριο 2023 ο Άρειος Πάγος ακύρωσε την καταδικαστική απόφαση που απειλούσε τον κ. Γεωργίου με κατάσχεση της περιουσίας του αν δεν πλήρωνε μεγάλη χρηματική αποζημίωση για ηθική βλάβη, μέχρι να εκδικαστεί η έφεση από την οποία τελικά παραιτήθηκε ο κ. Στρόμπλος.

Η υπόθεση Γεωργίου έχει κάνει τεράστια ζημιά στην αξιοπιστία της χώρας ως κράτος δικαίου με ανεξάρτητο δικαστικό σύστημα. Η διεθνής υποστήριξη προς τον κ. Γεωργίου παραμένει έντονη, με άρθρα στον διεθνή Τύπο και επιστολές προς την κυβέρνηση από υψηλόβαθμα στελέχη διεθνών οργανισμών και επιστημονικών σωματείων. Τα τελευταία χρόνια, η ετήσια έκθεση του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ για τα ανθρώπινα δικαιώματα ανά τον κόσμο παρουσιάζει την Ελλάδα ως χώρα που τα παραβιάζει, αναφέροντας συγκεκριμένα την υπόθεση Γεωργίου. Η Ε.Ε. και άλλοι οργανισμοί έχουν καλέσει επανειλημμένως τις ελληνικές κυβερνήσεις να στηρίξουν δημόσια τον κ. Γεωργίου για πάνω από μία δεκαετία. Όλες όμως κρύφτηκαν πίσω από τη δικαιολογία ότι δεν σχολιάζουν δικαστικές υποθέσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη, επικαλούμενες τον διαχωρισμό των εξουσιών.

Όμως ο διαχωρισμός των εξουσιών δεν αναιρεί την ελευθερία και την υποχρέωση των κυβερνήσεων να εκφράσουν δημόσια τη γνώμη τους, αναγνωρίζοντας ότι ο κ. Γεωργίου αποκατέστησε την αξιοπιστία των ελληνικών στατιστικών στοιχείων, που αποδέχονται πλήρως οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και χρησιμοποιούνται ακόμη σήμερα. Η ελληνική πολιτεία χρωστάει ένα μεγάλο «συγγνώμη» στον κ. Γεωργίου για όλα τα χρόνια που ταλαιπωρείται στα δικαστήρια επειδή έκανε το καθήκον του.

*Η κ. Μιράντα Ξαφά είναι μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών (ΚΕΦίΜ).

Πηγή