18/4/2012
Του Mark Weisbrot - Guardian
Mε εκ νέου ανάληψη του αργού πετρελαίου και του φυσικού αερίου της εταιρείας YPF, η Αργεντινή διορθώνει τα λάθη του παρελθόντος. Η Ευρώπη δεν είναι σε θέση να εξοργίζεται.
Η απόφαση της κυβέρνησης της Αργεντινής για επανεθνικοποίηση του πετρελαίου και την εταιρεία του φυσικού αερίου YPF αντιμετωπίστηκε με κραυγές οργή, οι απειλές και την καταστροφolογία από τον διεθνή Τύπο. Τα έχουμε ακούσει όλα αυτά και πριν.
Όταν η κυβέρνηση κήρυξε στάση πληρωμών στο τέλος του 2001 και στη συνέχεια υποτίμησε το νόμισμά της λίγες εβδομάδες αργότερα, τα μέσα ενημέρωσης πρόβλεψαν καταστροφή. Η υποτίμηση θα προκαλέσει πληθωρισμό και θα ξεφύγει από τον έλεγχο, η χώρα θα αντιμετωπίσει κρίση στο ισοζύγιο πληρωμών γιατί δεν θα ήταν σε θέση να δανειστεί και η οικονομία θα μπει σ' έναν φαύλο κύκλο βαθύτερης ύφεσης. Στη συνέχεια, μεταξύ 2002 και 2011, το πραγματικό ΑΕΠ της Αργεντινής αυξήθηκε κατά περίπου 90%. Η απασχόληση είναι πλέον σε επίπεδα ρεκόρ, και τόσο η φτώχεια όσο και η ακραία φτώχεια έχουν μειωθεί κατά δύο τρίτα. Οι κοινωνικές δαπάνες, προσαρμοσμένες με τον πληθωρισμό, έχουν σχεδόν τριπλασιαστεί. Όλα αυτά είναι πιθανόν ο λόγος που Κριστίνα Κίρσνερ επανεξελέγη τον περασμένο Οκτώβριο με μια σαρωτική νίκη.
Φυσικά η επιτυχία αυτή είναι σπάνια είπε, κυρίως γιατί ανέτρεψε τις αποτυχημένες νεοφιλελεύθερες πολιτικές - που υποστηρίζονται από την Ουάσιγκτον και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο - κι έφεραν τη χώρα στην καταστροφή στη χειρότερη ύφεση της την περίοδο 1998-2002. Τώρα η κυβέρνηση ανατρέπει μία άλλη αποτυχημένη νεοφιλελεύθερη πολιτική της δεκαετίας του 1990, την ιδιωτικοποίηση του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, η οποία δεν έπρεπε ποτέ να συμβεί.
Υπάρχουν βάσιμοι λόγοι για την κίνηση αυτή, και η κυβέρνηση πιθανότατα θα αποδειχθεί και πάλι σωστή. Η Repsol, η ισπανική πετρελαϊκή εταιρεία που κατέχει σήμερα το 57% της YPF, δεν παράγει αρκετό πετρέλαιο ώστε να συμβαδίσει με τις ανάγκες της ταχύτατα αναπτυσσόμενης οικονομίας της Αργεντινής. Από το 2004 έως το 2011, η παραγωγή πετρελαίου της Αργεντινής έχει πράγματι μειωθεί κατά σχεδόν 20% και το φυσικό αέριο κατά 13% και η YPF ευθύνεται γι αυτό. Τα αποθέματα της εταιρείας πετρελαίου και φυσικού αερίου έχουν επίσης μειωθεί σημαντικά κατά τα τελευταία χρόνια.
Η μείωση της παραγωγής δεν είναι μόνο πρόβλημα για την ικανοποίηση των αναγκών των καταναλωτών και των επιχειρήσεων, είναι επίσης ένα σοβαρό μακροοικονομικό πρόβλημα. Το έλλειμμα στην παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου έχει οδηγήσει σε ταχεία αύξηση των εισαγωγών. Το 2011 αυτά διπλασιάστηκαν από το προηγούμενο έτος σε $ 9.4bn, ακυρώνοντας κατά συνέπεια ένα μεγάλο μέρος του εμπορικού πλεονάσματος της Αργεντινής. Μια ευνοϊκή ισορροπία του εμπορίου υπήρξε πολύ σημαντική για την Αργεντινή από την πτώχευση του 2001. Επειδή η κυβέρνηση έχει αποκλειστεί ως επί το πλείστον από δανεισμό από τις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές, πρέπει να είναι προσεκτική σχετικά με το να έχει αρκετά συναλλαγματικά αποθέματα για να αποφευχθεί μια κρίση του ισοζυγίου πληρωμών. Αυτός είναι ένας άλλος λόγος που δεν μπορεί πλέον να εγκαταλείψει την παραγωγή ενέργειας και τη διαχείριση της στον ιδιωτικό τομέα.
Γιατί λοιπόν η οργή κατά της απόφασης της Αργεντινής να λάβει - με την αναγκαστική αγορά - τον έλεγχο συτού που ήταν στο μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας της επιχείρησης, εθνική εταιρεία πετρελαίου; Στο Μεξικό εθνικοποιήθηκε το πετρέλαιο το 1938, και, όπως και μια σειρά από χώρες του ΟΠΕΚ, δεν επιτρέπει ακόμη και τις ξένες επενδύσεις στο πετρέλαιο. Οι περισσότερες εταιρείες πετρέλαιου του κόσμου και των παραγωγών φυσικού αερίου, από τη Σαουδική Αραβία στη Νορβηγία, είναι κρατικές επιχειρήσεις. Οι ιδιωτικοποιήσεις του πετρελαίου και του φυσικού αερίου στη δεκαετία του 1990 ήταν ένας παραλογισμός. Οι Νεοφιλελευθεροι ήταν ασύδοτοι. Ακόμα και όταν η Βραζιλία ιδιωτικοποίησε έναντι 100 δισ. δολαρίων κρατικές επιχειρήσεις στη δεκαετία του 1990, η κυβέρνηση κράτησε τον πλειοψηφικό έλεγχο των ενεργειακών εταιριών Petrobras.
Καθώς η Λατινική Αμερική έχει πετύχει το «δεύτερη ανεξαρτησία» της κατά τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια, ο κυρίαρχος έλεγχος των ενεργειακών πόρων είναι ένα σημαντικό μέρος της οικονομικής ανάκαμψης της περιοχής. Η Βολιβία επανεθνικοποίησε της βιομηχανία υδρογονανθράκων της το 2006, και αύξηση εσόδων από τους υδρογονάνθρακες από λιγότερο από 10% σε άνω του 20% του ΑΕΠ (η διαφορά θα ήταν περίπου τα δύο τρίτα των σημερινών εσόδων της κυβέρνησης στις ΗΠΑ). Στο Εκουαδόρ ο Ραφαέλ Κορέα αύξησε κατά πολύ τον έλεγχό του στο πετρέλαιο και το μερίδιό της στην παραγωγή των ιδιωτικών εταιρειών.
Έτσι, η Αργεντινή πλησιάζει τους γείτονές της, διορθώνοντας τα λάθη του παρελθόντος σε αυτόν τον τομέα. Όσο για τους επικριτές, είναι σε αδύναμη θέση να ρίχνουν τα βέλη τους. Οι οργανισμοί πιστοληπτικής αξιολόγησης απειλούν να υποβαθμίσουν την Αργεντινή - θα πρέπει κάποιος να τους πάρει στα σοβαρά, αφού έδωσαν αξιολογήσεις ΑΑΑ σε άχρηστα ενυπόθηκα σκουπίδια κατά τη διάρκεια της στεγαστικής φούσκας και στη συνέχεια ισχυρίστηκαν ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ θα μπορούσε πραγματικά να πτωχεύσει; Όσο για τις απειλές από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την κυβέρνηση της δεξιάς στην Ισπανία, τι έχουν κάνει σωστά τον τελευταίο καιρό, με την Ευρώπη που παγιδευμένη στη δεύτερη ύφεση μέσα σε τρία χρόνια, σχεδόν στο μισό μιας χαμένης δεκαετίας, και με 24% ανεργία στην Ισπανία;
Είναι ενδιαφέρον ότι η Αργεντινή είχε μια τέτοια αξιοσημείωτη οικονομική επιτυχία τα τελευταία εννέα χρόνια, ενώ έχει μικρές άμεσες ξένες επενδύσεις και ως επί το πλείστον αποφεύγει να δανειστεί από τις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές. Σύμφωνα με το μεγαλύτερο μέρος του οικονομικού τύπου, αυτές είναι οι δύο σημαντικότεροι τομείς που οποιαδήποτε κυβέρνηση θα πρέπει να ικανοποιεί. Αλλά η κυβέρνηση της Αργεντινής έχει άλλες προτεραιότητες. Ίσως αυτός είναι ένας άλλος λόγος για τον οποίο η Αργεντινή δέχεται δριμεία κριτική.
Πηγή
Σχετικές δημοσιεύσεις εδώ κι εδώ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου