Η τρόικα βάδιζε στα τυφλά

15/10/2012

Η βίαιη προσαρμογή είχε ως αποτέλεσμα για κάθε 1 ευρώ λιτότητας να χάνονται 1,8 ευρώ από την παραγωγή

Στα τυφλά βάδιζε η τρόικα την προηγούμενη τριετία καθώς μεθοδολογικές αβλεψίες σε βασικά μακροοικονομικά μεγέθη καθιστούσαν αδύνατη την αποτίμηση της επίπτωσης των μέτρων λιτότητας στην πραγματική οικονομία. Το ΔΝΤ παραδέχθηκε στα μέσα της εβδομάδας ότι συστηματικά υποεκτιμούσε τις επιπτώσεις της λιτότητας στην οικονομική ανάπτυξη, κάτι που αποδείχθηκε περίτρανα στην ελληνική περίπτωση. Ο επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ Ολιβιέ Μπλανσάρ έκανε στα μέσα της εβδομάδας την αυτοκριτική του Ταμείου, παραδεχόμενος τις λανθασμένες προβλέψεις, και ταυτόχρονα διατύπωσε νέες, πιο ρεαλιστικές αναφορικά με τους δημοσιονομικούς πολλαπλασιαστές που θα πρέπει να εφαρμόζονται ανά χώρα.

Ο δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής χρησιμοποιείται για να υπολογιστεί το ποσοστό μείωσης του ΑΕΠ μιας χώρας αν ληφθούν δημοσιονομικά μέτρα συγκεκριμένου ύψους. Ο δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής που έχει χρησιμοποιηθεί στην Ελλάδα την τελευταία τριετία ήταν 0,5, ενώ σύμφωνα με τα νέα δεδομένα έπρεπε να ανέρχεται στο 1,7-1,8.
Πιο απλά, μέχρι σήμερα ΔΝΤ, ΕΕ και ΕΚΤ αλλά και οι υπηρεσίες του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους υπολόγιζαν ότι για κάθε 1 ευρώ εξοικονόμησης από τις δημόσιες δαπάνες χάναμε 50 λεπτά από την παραγωγή. Ωστόσο, στην πραγματικότητα η βίαιη προσαρμογή είχε ως αποτέλεσμα για κάθε 1 ευρώ εξοικονόμησης να χάνονται 1,8 ευρώ από την παραγωγή. Βέβαια, η μεγάλη αυτή απόκλιση σχετίζεται και με σωρευτικές αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας και την έλλειψη εξωστρέφειας που ενέτειναν το πρόβλημα.

Ο υπουργός Οικονομικών Ι. Στουρνάρας ζήτησε από το ΔΝΤ τεχνική υποστήριξη στο θέμα των πολλαπλασιαστών προκειμένου να εμπλουτιστεί το τεχνικό υπόδειγμα που χρησιμοποιούν οι υπηρεσίες του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους για το βασικό μακροοικονομικό σενάριο της διετίας 2013 -2014. Οι υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών χρησιμοποιώντας δημοσιονομικό πολλαπλασιαστή 0,5 υπολόγιζαν την ύφεση για το 2013 στο 3,8% του ΑΕΠ, πλέον με τη χρήση συντελεστή 1,7 η ύφεση για το επόμενος έτος ξεπερνά το 5%.

Ωστόσο, σημαντικές αλλαγές θα επέλθουν και σε άλλες λανθασμένες δημοσιονομικές παραδοχές. Η σχέση δημοσιονομικής πολιτικής και ανάπτυξης είναι αμφίδρομη. Από τη μια πλευρά λειτουργούν οι δημοσιονομικοί πολλαπλασιαστές, δηλαδή η ποσοστιαία επίδραση στο ΑΕΠ από την αύξηση ή μείωση κατά μία εκατοστιαία μονάδα του δημόσιου ελλείμματος, ενώ από την άλλη πλευρά λειτουργεί η επίδραση της αύξησης ή μείωσης του ΑΕΠ στο δημόσιο έλλειμμα (μέσω της απόδοσης των φορολογικών συντελεστών και των έκτακτων δαπανών).

Μέχρι σήμερα, τρόικα και υπουργείο Οικονομικών θεωρούσαν πως το τελικό αποτέλεσμα που προκύπτει από την αλληλεπίδραση των δύο αυτών αντίρροπων παραγόντων είναι ότι η αποτελεσματικότητα της δημοσιονομικής προσαρμογής στη μείωση του ελλείμματος είναι περίπου 0,5% του ΑΕΠ, δηλαδή δημοσιονομική προσαρμογή της τάξης του 1% του ΑΕΠ μειώνει το έλλειμμα κατά 0,5% του ΑΕΠ. Και αυτή πλέον η σχέση θα πρέπει να αλλάξει επί τα χείρω. Το 2013 θα ληφθούν μέτρα ύψους 9 δισ. ευρώ που αναμένεται να μειώσουν το δημοσιονομικό έλλειμμα κατά 6 δισ. ευρώ. Δηλαδή δημοσιονομική προσαρμογή της τάξης του 4,5% του ΑΕΠ θα μειώσει το έλλειμμα κατά 3% του ΑΕΠ. Η σχέση αυτομάτως από 1 προς 0,5 αλλάζει σε 1 προς 0,7. Ωστόσο, η μεγαλύτερη ύφεση αναμένεται να θέσει εκτός στόχου και την πρόβλεψη αυτή.

Πηγή