2 δισ. € επιπλέον η «μαύρη τρύπα» των ταμείων

27/8/20013

Έλλειμμα 2 δισεκατομμυρίων ευρώ επιπλέον από το αναμενόμενο θα έχουν στο τέλος του έτους τα ασφαλιστικά ταμεία, με αποτέλεσμα να ανοίγει ο δρόμος για νέες παρεμβάσεις.

Η τρόικα αναμένεται να ζητήσει πρόσθετα μέτρα για να καλυφθεί το οικονομικό κενό, ενώ το «μαχαίρι» θα μπει πρώτα στις επικουρικές συντάξεις και στα εφάπαξ.

Με βάση τα πρώτα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί η χρονιά θα κλείσει με μαύρη τρύπα 1.1 δισεκατομμυρίου ευρώ στο ΙΚΑ (περίπου 150 εκατομμύρια αφορούν το ΕΤΕΑΜ), περίπου 700 εκατομμυρίων ευρώ στον ΟΑΕΕ και άλλων 200 με 300 εκατ. στα υπόλοιπα Ταμεία.

Η μείωση των εσόδων θα είναι διπλάσια από ό,τι είχε αρχικά υπολογιστεί, ενώ η ρύθμιση των οφειλών -που θα μπορούσε να δώσει ανάσα στα Ταμεία- δεν περπατά. Την ίδια στιγμή εξαντλούνται τα «αποθεματικά», με χαρακτηριστικό παράδειγμα το Ταμείο Πρόνοιας του Δημοσίου, όπου μέχρι το τέλος του έτους τελειώνει η έκτακτη χρηματοδότηση (που εγκρίθηκε πέρυσι τον Δεκέμβριο).

Ενδεικτικό της κρισιμότητας της κατάστασης είναι πως μέχρι τον Ιούλιο τα περισσότερα Ταμεία είχαν απορροφήσει το 60% έως και το 75% της κρατικής χρηματοδότησης. Για παράδειγμα, ο ΟΑΕΕ είχε απορροφήσει το 65,7% της χρηματοδότησης, το ταμείο του ΟΤΕ το 74% και το ΙΚΑ το 61,6% μέχρι τα μέσα του καλοκαιριού.

Αυτό πρακτικά σημαίνει πως μέχρι τον Οκτώβριο τα χρήματα θα έχουν εξαντληθεί και θα ζητηθούν «δανεικά». Ουσιαστικά τα Ταμεία θα πρέπει να στραφούν στο ειδικό αποθεματικό που υπάρχει, ωστόσο η λύση αυτή είναι προσωρινή και δεν μπορεί να συνεχιστεί και την επόμενη χρονιά.

Μάλιστα το 2014 αναμένεται περαιτέρω μείωση της κρατικής χρηματοδότησης, γεγονός που καθιστά επιτακτική την ανάγκη εξεύρεσης ζεστού χρήματος (με το βάρος να πέφτει στη ρύθμιση χρεών). Μιλώντας στο «Εθνος» ο υποδιοικητής του ΙΚΑ Κώστας Παπαθανασίου τονίζει πως «την επόμενη χρονιά με βάση τις πληροφορίες θα μειωθεί η κρατική χρηματοδότηση άρα πρέπει να δώσουμε βάρος στις ανεξόφλητες οφειλές.

Η μαύρη τρύπα θα φτάσει το ένα δισεκατομμύριο και επομένως είναι απαραίτητο να εισπραχθούν οι οφειλές. Δεν υπάρχουν πλέον άλλα περιθώρια και όσοι δεν ανταποκριθούν θα αντιμετωπίσουν αυστηρές κυρώσεις».

Τα οικονομικά των Ταμείων θα κυριαρχήσουν στην επόμενη «επίσκεψη» της τρόικας στο υπουργείο Εργασίας, όπου οι δανειστές θα θέσουν θέμα νέων μέτρων.

Ηδη έχει ανοίξει ο δρόμος για περικοπές -της τάξης του 20% κατά μέσον όρο- σε επικουρικές συντάξεις και εφάπαξ από το 2014, ωστόσο εκτιμάται πως η... ατζέντα θα επεκταθεί. Οι δανειστές έχουν καταστήσει σαφές πως δεν υπάρχουν πλέον περιθώρια για πρόσθετη χρηματοδότηση στο ασφαλιστικό σύστημα.

Επομένως αν δεν αυξηθούν θεαματικά τα έσοδα αποτελεί «μονόδρομο» η μείωση των παροχών (καθώς δεν υπάρχουν περιθώρια για παρεμβάσεις στα όρια ηλικίας). Ειδικοί στην κοινωνική ασφάλιση επισημαίνουν πως σε περίπτωση που δεν καλυφθεί άμεσα το οικονομικό κενό, εγκυμονεί κίνδυνος περικοπών 8% έως 10% των συντάξεων.

Αξίζει να σημειωθεί πως τον Απρίλιο είχε τεθεί θέμα μείωσης των νέων συντάξεων των ελεύθερων επαγγελματιών, ωστόσο η ρύθμιση τελικά δεν προχώρησε.

Ενδεικτικό του νέου «τοπίου» που διαμορφώνεται είναι πως έχει ήδη αποφασιστεί η αλλαγή του τρόπου υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων και των εφάπαξ. Για τον σκοπό αυτό θα δημιουργηθούν «ατομικές μερίδες» για κάθε εργαζόμενο, όπου θα καταγράφεται αναλυτικά η ασφαλιστική του ιστορία.

Σε όσα Ταμεία έχουν ελλείμματα θα υπάρξει νέος κύκλος μειώσεων στις παροχές, με το ύψος των περικοπών να εξαρτάται από τα οικονομικά του κάθε φορέα. Δηλαδή θα υπάρξει «τεμαχισμός» των παρεμβάσεων και το ύψος των μειώσεων δεν θα είναι ενιαίο αλλά θα εξαρτάται από την κατάσταση του κάθε Ταμείου.

Ανεργία και μαύρη εργασία «τρώνε» τις εισφορές

«Βόμβα» στα θεμέλια των Ταμείων βάζει η μείωση των εσόδων από εισφορές. Η εκτίναξη της μαύρης εργασίας, η περικοπή των μισθών και η αύξηση της ανεργίας... απειλούν να τινάξουν στον αέρα τους προϋπολογισμούς των ασφαλιστικών φορέων.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις ειδικών στην κοινωνική ασφάλιση:

• Η μείωση των εσόδων από εισφορές θα φτάσει φέτος το 14%, ενώ είχε υπολογιστεί πως θα είναι 7%. Αυτό πρακτικά δημιουργεί ένα πρόσθετο έλλειμμα 1 δισεκατομμυρίου ευρώ.
• Η ανοδική πορεία της ανεργίας έχει ως αποτέλεσμα να μειώνονται τα έσοδα από εισφορές και να δημιουργείται οικονομικό κενό 1 δισεκατομμυρίου ευρώ.
• H μαύρη εργασία έχει εκτιναχτεί σε ύψη - ρεκόρ. Σε πολλούς κλάδους της οικονομίας έφτασε το πρώτο εξάμηνο του έτους το 38% όταν πριν από μία διετία ήταν 25%.

Την ίδια στιγμή μία άτυπη στάση πληρωμών είναι σε εξέλιξη στα ασφαλιστικά ταμεία. Σχεδόν τέσσερις στους δέκα είτε δεν πληρώνουν καθόλου είτε καθυστερούν τις οφειλές τους, με το πρόβλημα να είναι εντονότερο στον Οργανισμό Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών.

Για να αρθεί το αδιέξοδο, η διοίκηση του ΟΑΕΕ επεξεργάζεται δέσμη προτάσεων για την επέκταση της ασφαλιστικής βάσης, ώστε να αυξηθούν τα έσοδα από εισφορές. Μεταξύ άλλων συζητείται η υπαγωγή στο Ταμείο των ελεύθερων επαγγελματιών που μένουν σε περιοχές με λιγότερους από 2.000 κατοίκους (σήμερα υπάγονται στον ΟΓΑ), ενώ συζήτηση έχει ξεκινήσει και για όσους έχουν δελτία παροχής υπηρεσιών αλλά εξαιρούνται από την ασφάλιση του Ταμείου.

Σε περίπτωση που υπάρξει «μεταφορά» ασφαλισμένων στον ΟΑΕΕ θεωρείται πιθανό να υπάρχει μία χαμηλότερη κατηγορία εισφορών.

Κατασχέσεις για όσους δεν πληρώνουν

Με ναυάγιο απειλείται η ρύθμιση χρεών στα Ταμεία, καθώς μόλις δύο στους εκατό οφειλέτες έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον. Πάντως όσοι οφειλέτες δεν τακτοποιήσουν τα χρέη τους, θα βρεθούν αντιμέτωποι με μέτρα αναγκαστικής είσπραξης οφειλών, δηλαδή κατασχέσεις, πλειστηριασμούς κ.ά.

«Πρεμιέρα» στα μέσα Σεπτεμβρίου κάνει το Κέντρο Είσπραξης Ανεξόφλητων Οφειλών. Για πρώτη φορά θα υπάρχει αναλυτική καταγραφή όλων των οφειλετών, ενώ θα υπάρχει διασύνδεση και με τις υπηρεσίες του υπ. Οικονομικών.Υπολογίζεται πως περίπου 800.000 επιχειρήσεις και μεμονωμένα άτομα χρωστάνε 15 δισεκατομμύρια ευρώ στα ασφαλιστικά ταμεία. Με βάση τα μέχρι τώρα στοιχεία, λιγότεροι από 20.000 έχουν προσέλθει για να ρυθμίσουν τις οφειλές τους. Συγκεκριμένα μέχρι τα μέσα του μήνα:

• Στο ΙΚΑ στη ρύθμιση «νέα αρχή» έχουν ήδη υπαχθεί 4.449 επιχειρήσεις, ενώ έχουν συνολικά υποβληθεί 7.187 αιτήματα (που αυτή τη στιγμή εξετάζονται). Στην «πάγια ρύθμιση» που προβλέπει μικρότερο αριθμό δόσεων έχουν ήδη υπαχθεί 1.337 επιχειρήσεις και συνολικά έχουν υποβληθεί 2.873 αιτήματα.
  
• Στον ΟΑΕΕ στη ρύθμιση «νέα αρχή» έχουν μπει 4.722 οφειλέτες και στην «πάγια ρύθμιση» 845.

Σε μία προσπάθεια να γίνει «ελκυστική» η ρύθμιση χρεών δόθηκε η δυνατότητα να τακτοποιηθούν και οι οφειλές του 2013 στο ΙΚΑ, ενώ εκκρεμεί ανάλογη ρύθμιση στον ΟΑΕΕ. Παράλληλα δεν θα απαιτείται η προσκόμιση φορολογικής ενημερότητας.

Πάντως τον Αύγουστο υπήρξε μία μικρή αύξηση στην προσέλευση των οφειλετών στο ΙΚΑ (χωρίς βέβαια να λύνεται το πρόβλημα). Με βάση τα στοιχεία, τον Ιούλιο... επισκέφθηκαν το ταμείο 4.193, ενώ μέσα στις πρώτες εννιά ημέρες του Αυγούστου υπήρξαν 4.694 αιτήματα

Πηγή