Σάββατο 28 Δεκεμβρίου 2013

Η καμπύλη Λέιφερ (Laffer Curve)


28/12/2013

Στα οικονομικά η καμπύλη Λέιφερ είναι μία αναπαράσταση της σχέσης των πιθανών φορολογικών συντελεστών με τα προκύπτοντα επίπεδα των κρατικών εσόδων. Καταδεικνύει την έννοια της ελαστικότητας του φορολογητέου εισοδήματος δηλαδή ότι αλλάζει ανάλογα με τις μεταβολές του ποσοστού φορολογίας. Προϋποθέτει ότι δεν θα υπάρχουν φορολογικά έσοδα με τους ακραίους συντελεστές φορολόγησης 0 και 100% και ότι πρέπει να υπάρχει ένας ρυθμός όπου τα φορολογικά έσοδα δεν θα είναι μηδενικά στο ανώτατο όριο.

Η καμπύλη Laffer είναι συνήθως ένα γράφημα το οποίο ξεκινά από το 0% φόρο με μηδέν έσοδα, αυξάνεται σε ένα μέγιστο ποσοστό των εσόδων με έναν ενδιάμεσο φορολογικό συντελεστή και στη συνέχεια πέφτει και πάλι στα μηδέν έσοδα με συντελεστή 100%. Η πραγματική ύπαρξη και η μορφή της καμπύλης δεν είναι σταθερή και είναι αντικείμενο μελέτης.

Ένα πιθανό αποτέλεσμα της καμπύλης Laffer είναι ότι η αύξηση των φορολογικών συντελεστών πέρα από ένα ορισμένο σημείο θα είναι αντιπαραγωγική για την περαιτέρω αύξηση των φορολογικών εσόδων. Μια υποθετική καμπύλη Laffer για κάθε δεδομένη οικονομία μπορεί να εκτιμηθεί μόνο και αυτές οι εκτιμήσεις είναι αμφιλεγόμενες. Το νέο Palgrave Dictionary of Economics αναφέρει ότι οι εκτιμήσεις  των φορολογικών συντελεστών για τη μεγιστοποίηση των εσόδων έχουν μεταβληθεί σημαντικά, με ένα mid-range της τάξης του 70%..

Αν και οικονομολόγος, ο Arthur Laffer δεν ισχυρίζεται ότι δεν έχει εφεύρει την έννοια της καμπύλης. Ήταν με αρμόδιους χάραξης πολιτικής σε μία απογευματινή σύσκεψη με τους αξιωματούχους της Ford Ντικ Τσένι και Ντόναλντ Ράμσφελντ το 1974, στην οποία φέρεται ότι σχεδίασε την καμπύλη σε μια χαρτοπετσέτα για να τονίσει το επιχείρημά του ενάντια στην αύξηση της φορολογίας από τον πρόεδρο Τζέραλντ Φορντ. Ο όρος καμπύλη Laffer» επινοήθηκε από τον Jude Wanniski, ο οποίος ήταν επίσης παρών στη συνεδρίαση. Η βασική ιδέα δεν ήταν καινούργια. Ο ίδιος ο Laffer σημειώνει ότι υπήρχε σε  γραπτά του Ibn Khaldun και του John Maynard Keynes.


Αιτιολογήσεις

Ο Λάφερ εξηγεί το μοντέλο από την άποψη των δύο αλληλεπιδρώντων επιπτώσεων της φορολογίας: ''ένα αριθμητικό αποτέλεσμα και τις οικονομικές επιπτώσεις". Το αριθμητικό αποτέλεσμα υποθέτει ότι τα φορολογικά έσοδα είναι ο φορολογικός συντελεστής πολλαπλασιαζόμενος από το διαθέσιμο εισόδημα προς φορολόγηση (ή φορολογική βάση). Με φορολογικό συντελεστή 0 %, το μοντέλο υποθέτει ότι δεν υπάρχουν φορολογικά έσοδα. Το οικονομικό αποτέλεσμα υποθέτει ότι ο φορολογικός συντελεστής θα έχει αντίκτυπο στην ίδια τη φορολογική βάση. Στον ακραίο φορολογικό συντελεστή 100 %, η κυβέρνηση συλλέγει θεωρητικά μηδενικά έσοδα επειδή οι φορολογούμενοι αλλάζουν τη συμπεριφορά τους εξ αιτίας του φορολογικού συντελεστή: Είτε δεν έχουν κίνητρο να εργαστούν ή βρίσκουν έναν τρόπο για να αποφύγουν την καταβολή φόρων. Επομένως η «οικονομική ισχύς» του φορολογικού συντελεστή 100% είναι η μείωση της φορολογικής βάσης στο μηδέν. Έτσι κάπου μεταξύ 0% και 100% βρίσκεται ένας φορολογικός συντελεστής που θα μεγιστοποιήσει τα έσοδα. Γραφικές παραστάσεις της καμπύλης φαίνεται μερικές φορές να θέτουν το ποσοστό γύρω στο 50%, αλλά ο βέλτιστος ρυθμός θα μπορούσε θεωρητικά να είναι οποιοδήποτε ποσοστό μεγαλύτερο από 0% και μικρότερο από 100%. Ομοίως, η καμπύλη παρουσιάζεται συχνά ως ένα παραβολικό σχήμα, αλλά δεν υπάρχει λόγος ότι αυτό είναι απαραίτητο στην πραγματικότητα..

Ο Jude Wanniski σημείωσε ότι το σύνολο της οικονομικής δραστηριότητας θα ήταν απίθανο να σταματήσει σε φορολογία 100 %, αλλά θα στραφούν από την ανταλλαγή χρημάτων σε ανταλλαγή αγαθών ή υπηρεσιών. Σημείωσε επίσης, ότι μπορεί να υπάρχουν ειδικές περιπτώσεις όπου η οικονομική δραστηριότητα μπορεί να συνεχιστεί για ένα διάστημα σε ένα ποσοστό φορολόγησης κοντά στο 100% (για παράδειγμα σε καιρό πολέμου).

Διάφορες προσπάθειες έχουν γίνει για την ποσοτικοποίηση της σχέσης μεταξύ των φορολογικών εσόδων και των φορολογικών συντελεστών (για παράδειγμα στις Ηνωμένες Πολιτείες από το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου ). Ενώ η αλληλεπίδραση μεταξύ φορολογικών συντελεστών και τα φορολογικά έσοδα είναι γενικά αποδεκτή, η ακριβής φύση αυτής της αλληλεπίδρασης είναι υπό συζήτηση. Στην πράξη το σχήμα μιας υποθετικής καμπύλης Laffer για μια δεδομένη οικονομία μπορεί μόνο να εκτιμηθεί. Η σχέση μεταξύ φορολογικού συντελεστή και φορολογικών εσόδων είναι πιθανό να διαφέρουν σε μία οικονομία από μία άλλη και εξαρτάται από την ελαστικότητα της προσφοράς εργασίας και διάφορους άλλους παράγοντες. Ακόμη και στην ίδια την οικονομία τα χαρακτηριστικά της καμπύλης θα μπορούσαν να μεταβάλλονται με την πάροδο του χρόνου. Περιπλοκές, όπως η προοδευτική φορολογία και οι πιθανές διαφορές στο κίνητρο για εργασία σε διάφορες εισοδηματικές ομάδες, μπορούν να περιπλέξουν το έργο της εκτίμησης. Η δομή της καμπύλης μπορεί επίσης να αλλάξει με τη λήψη πολιτικών αποφάσεων. Για παράδειγμα, εάν τα φορολογικά παραθυράκια και οι φοροαπαλλαγές με εταιρείες off- shore επιτρέπονται από τη νομοθεσία, το σημείο στο οποίο τα έσοδα αρχίζουν να μειώνονται με την αύξηση της φορολογίας ενδέχεται να είναι μικρότερο .

Ο Laffer παρουσίασε την καμπύλη ως παιδαγωγικό μέσο για να δείξει ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, η μείωση των φορολογικών συντελεστών θα αυξήσει πραγματικά τα κρατικά έσοδα και δεν θα χρειάζεται να αντισταθμιστεί από μείωση των κρατικών δαπανών ή αύξηση του δανεισμού. Για τη μείωση των φορολογικών συντελεστών για την αύξηση των εσόδων, ο ισχύων φορολογικός συντελεστής θα πρέπει να είναι υψηλότερος από το μέγιστο ποσοστό των εσόδων. Το 2007 ο Laffer είπε ότι η καμπύλη δεν θα πρέπει να είναι η μόνη βάση για την αύξηση ή μείωση των φόρων.


Προβλήματα

Ο Laffer υποθέτει ότι η κυβέρνηση δεν θα εισπράξει φόρο εισοδήματος με συντελεστή 100 % επειδή οι φορολογούμενοι δεν θα έχουν κανένα κίνητρο να κερδίζουν εισόδημα. Η έρευνα έχει αναπτύξει θεωρητικά μαθηματικά μοντέλα στα οποία η καμπύλη Laffer μπορεί να έχει κλίση προς τα πάνω συνεχώς σε όλη τη διαδρομή μέχρι το 100 %, αν και δεν είναι σαφές αν και πότε οι υποθέσεις στις οποίες βασίζονται τα μαθηματικά μοντέλα έχουν βάση στην πραγματική οικονομία. Επιπλέον, η καμπύλη Laffer εξαρτάται από την παραδοχή ότι τα φορολογικά έσοδα χρησιμοποιούνται για να παρέχουν ένα δημόσιο αγαθό που μπορεί να διαχωριστεί σε χρησιμότητα και το διαχωρισμό από την παροχή εργασίας, η οποία δεν μπορεί να είναι αλήθεια στην πράξη. Η καμπύλη Laffer, όπως παρουσιάζεται επίσης σε απλοϊκή στο ότι θεωρεί ένα ενιαίο φορολογικό συντελεστή και μια ενιαία παροχή εργασίας. Τα πραγματικά συστήματα των δημόσιων οικονομικών είναι πιο περίπλοκα. Υπάρχουν σοβαρές αμφιβολίες σχετικά με τη σημασία της εξέτασης ενός ενιαίου οριακό φορολογικό συντελεστή. Επιπλέον, τα έσοδα μπορεί να είναι μια λειτουργία πολλών τιμών του φορολογικού συντελεστή. Για παράδειγμα, η αύξηση του φορολογικού συντελεστή σε ένα ορισμένο ποσοστό, δεν μπορεί να οδηγήσει στο ίδιο έσοδο ως μείωση του φορολογικού συντελεστή για το ίδιο ποσοστό (ένα είδος υστέρησης) .

Εμπειρικά δεδομένα
Ο φορολογικός συντελεστής με τον οποίο τα έσοδα μεγιστοποιούνται

Το νέο Palgrave Dictionary of Economics αναφέρει ότι η σύγκριση των ακαδημαϊκών μελετών δίνει ένα μεγιστοποιημένο εύρος εσόδων με ποσοστό που επικεντρώνεται γύρω στο 70%. Ο οικονομολόγος Paul Πεκορίνο παρουσίασε ένα μοντέλο το 1995 που προέβλεψε ότι η κορυφή της καμπύλης Laffer επετεύχθη με τους φορολογικούς συντελεστές γύρω στο 65%. Μια μελέτη του 1996 από τον Γ. Hsing της οικονομίας των Ηνωμένων Πολιτειών από το 1959 έως το 1991,  τοποθέτησε το μέσο ομοσπονδιακό φορολογικό συντελεστή με τον οποίο μεγιστοποιούνται τα έσοδα μεταξύ του 32,67 και 35,21%. Ένα έγγραφο του 1981 που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα της Πολιτικής Οικονομίας παρουσίασε ένα μοντέλο ενσωμάτωσης εμπειρικών δεδομένων που έδειξαν ότι το σημείο των μέγιστης φορολογικών εσόδων στη Σουηδία το 1970 ήταν 70 %. Ένα έγγραφο από τους Trabandt και Uhlig του NBER το 2009, παρουσίασε ένα μοντέλο που είχε προβλέψει ότι οι ΗΠΑ και οι περισσότερες ευρωπαϊκές οικονομίες ήταν στα αριστερά της καμπύλης Laffer (με άλλα λόγια, η αύξηση των φόρων θα αύξανε περαιτέρω τα έσοδα).

Πηγή

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου