Οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να συντονιστούν

3/2/2014

Του William Rhodes*

Μετά την κρίση 2008, οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες κινήθηκαν παράλληλα: Διοχέτευαν ρευστότητα, κρατούσαν χαμηλά επιτόκια κι έτρεφαν την ανάπτυξη. Τώρα εμφανίζει απόκλιση... Αλλά έτσι μπορεί να κερδίσουν οι traders και να χάσουν όλοι οι άλλοι.

Από το 2008 έχει να εμφανιστεί τέτοια ανάγκη συντονισμού των μεγάλων κεντρικών τραπεζών στην πιστωτική και τραπεζική στρατηγική. Τότε, η χρηματοπιστωτική κρίση υποχρέωσε να συντονίσουν τις αντιδράσεις τους η αμερικανική Federal Reserve και η ΕΚΤ, για να ακολουθήσουν και οι κινεζικές αρχές, αποτρέποντας παγκόσμια βαθιά ύφεση.

Τώρα, είναι πιθανό να εκδηλωθούν νέες καταιγίδες. Η πρόσφατες εξελίξεις στις αγορές προκάλεσαν έκτακτες αντιδράσεις των κεντρικών τραπεζών σε Αργεντινή, Τουρκία, Ινδία και Νότιο Αφρική. Όμως οι εκδηλώσεις των ανησυχιών για τις τάσεις των επιτοκίων, ίσως αποδειχθούν απλά μια πρόγευση για όσα θα ακολουθήσουν. Αυξάνονται οι κίνδυνοι για παρατεταμένη περίοδο με ακραία μεταβλητότητα και επικίνδυνες ροές κεφαλαίων, που θα προκαλέσουν ταραχές στις αγορές και θα υπονομεύσουν την εύθραυστη ανάπτυξη που παρατηρείται σε πολλές οικονομίες.

Το 2013, οι κύριες κεντρικές τράπεζες κινούνταν παράλληλα. Διοχέτευαν ρευστότητα, κρατούσαν τα επιτόκια χαμηλά και επωμίζονταν το μερίδιο του λέοντος στην ευθύνη για τόνωση της ανάπτυξης. Τώρα όμως αρχίζει να εκδηλώνεται απόκλιση και όχι σύγκλιση. Και μπορεί έτσι να κερδίσουν οι traders και να χάσουν όλοι οι άλλοι.

Την κατάσταση χειροτερεύει λόγω του κερματισμού στο διεθνές σύστημα τραπεζικής εποπτείας, που όλο αυξάνεται και δημιουργεί ευκαιρία για ρυθμιστικό arbitrage. Οι τραπεζικές αρχές δεν έχουν ακόμη εφαρμόσει τις συμφωνημένες προσεγγίσεις των τραπεζικών εκκαθαρίσεων. Ο κανόνας του Volcker μπορεί να εφαρμόζεται και μπορεί και όχι, αναλόγως με τις συνθήκες. Οι συντελεστές κεφαλαιακής επάρκειας διαφέρουν πάρα πολύ αναλόγως με την περιφέρεια. Και οι προσπάθειες συμφωνίες πάνω σε διεθνή λογιστικά στάνταρ έχουν αποτύχει επανειλημμένα.

Υπό αυτές τις συνθήκες, οι τράπεζες δεν θα ανταποκριθούν με προσφορά δανεισμού για παραγωγικές επενδύσεις, οι οποίες είναι πλέον ουσιώδεις για να μειωθεί η ανεργία και να εξασφαλιστεί η ανάπτυξη σε πολλές οικονομίες.

Σε μια ιδανική περίπτωση, θα πρέπει να γίνουν έντονες προσπάθειες συντονισμού μεταξύ των κεντρικών τραπεζών, μαζί με μια ευρύτερη γκάμα δράσεων συνεργασίας υπό την ηγεσία των κυβερνήσεων της Group of 20, με μέτρα τόνωσης της παγκόσμιας εμπορικής ανάπτυξης. Αλλά η επόμενη σύνοδος της G20 είναι τον Νοέμβριο και πρέπει να γίνουν πολλά μέχρι τότε, για να μην αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα η διεθνής οικονομία.

Ο βασικός στόχος όλων των αντιδράσεων, πρέπει να είναι ο κύριος αντικειμενικός στόχος που τέθηκε στην σύνοδο G20 2009 και υποχρέωσε σε συνεργασία στρατηγικών, για την αποκατάσταση και την συντήρηση μιας ουσιώδους οικονομικής ανάπτυξης. Τον καθοδηγητικό ρόλο πρέπει να αναλάβουν τώρα οι κεντρικές τράπεζες, σε μια περίοδο που οι μεμονωμένες καταστάσεις τις πιέζουν προς διαφορετικές κατευθύνσεις.

Εξακολουθεί να υπάρχει αβεβαιότητα για την πορεία της πολιτικής της Fed. Το πιθανότερο είναι να επιβραδυνθούν αισθητά οι αγορές ομολόγων από την Fed στους ερχόμενους 6-9 μήνες. Παρά την απογοήτευση για τα πρόσφατα στοιχεία ανεργίας, οι πιέσεις για επιτάχυνση του tapering θα αυξηθούν καθώς η οικονομία δείχνει ότι θα αναπτυχθεί 3% και πλέον φέτος.

Η ΕΚΤ, αντιθέτως, είναι αντιμέτωπη με υποτονική ανάπτυξη σε όλη την ερυωζώνη, με περίπου 20 εκατομμύρια ανέργους και αυξημένους κινδύνους αποπληθωρισμού. Το πιθανότερο είναι η ΕΚΤ να αντιδράσει με περαιτέρω νομισματική χαλάρωση. Παράλληλα, οι εγχώριες συνθήκες στην οικονομία αποδεικνύουν ότι η Bank of Japan δεν χρειάζεται να μεταβάλλει την χαλαρή πιστωτική πολιτική της και ίσως μάλιστα χρειαστεί να χαλαρώσει ακόμη παραπάνω. Στην Βρετανία, ωστόσο, η ενίσχυση της εγχώριας οικονομίας έχει ήδη προκαλέσει φημολογίες για αύξηση των επιτοκίων από την Bank of England.

Οι κινεζικές αρχές, από την πλευρά τους, πιέζονται να δώσουν τόνωση στην οικονομία για να ενισχυθεί η εγχώρια ανάπτυξη, στο πλαίσιο των πρόσφατων σημαντικών αποφάσεων του Κομμουνιστικού Κόμματος. Πρέπει όμως να αντιμετωπίσουν και τρία χρηματοπιστωτικά προβλήματα: Υπερβολικό δανεισμό των τοπικών και περιφερειακών κυβερνήσεων και των κρατικών επιχειρήσεων, ταχεία ανάπτυξη του σκιώδους τραπεζικού κλάδου και αύξηση στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια μεγάλων εμπορικών τραπεζών.

Την ίδια ώρα που οι κινεζικές αρχές πρέπει να προσπαθήσουν να συγκρατήσουν τα νέα τραπεζικά δάνεια, πολλές άλλες χώρες είναι αντιμέτωπες με τραπεζική αδυναμία δανεισμού για παραγωγικές επενδύσεις που θα δημιουργήσουν απασχόληση.

Οι τράπεζες, σε μεγάλο βαθμό περιορίζονται εξαιτίας των ρυθμιστικών ανησυχιών. Πρέπει να συγχαρούμε τις τραπεζικές αρχές για την αυστηροποιήση της τραπεζικής εποπτείας, όμως να πούμε και ότι δεν κατάφεραν να επιβάλλουν ένα κοινό επίπεδο δραστηριοποίησης όπως η G20 το 2009.

Είναι εύκολο να επιρρίψουμε τις ευθύνες για τον κερματισμό στην εποπτεία, αλλά το γεγονός είναι ότι, όπως ξεχνιούνται τα φάρμακα της κρίσης του 2008, έτσι φθίνει λόγω της πολιτικής αναγκαιότητας και η ανάγκη να διασφαλιστούν συντονισμένες οικονομικές πολιτικές μεταξύ των μεγάλων οικονομιών.

Αυτή την ώρα, πρέπει να αναλάβουν τον ηγετικό ρόλο οι τράπεζες, αλλά η τελική ευθύνη πέφτει στους ώμους των ηγετών της G20, που θα κληθούν να απολογηθούν, αν η απραξία τους προκαλέσει οικονομικές δυσκολίες.

*Ο William R. Rhodes είναι πρόεδρος και CEO του William R. Rhodes Global Advisors και συγγραφέας του βιβλίου «Banker to the World: Leadership Lessons from the Front Lines of Global Finance».

Πηγή