Ισλανδία: Η χώρα που άφησε τις τράπεζες να χρεοκοπήσουν

11/6/2015

Και με τη βούλα του ΔΝΤ ανακοινώθηκε ότι φέτος η Ισλανδία πέτυχε οικονομική ανάκαμψη «χωρίς να υπονομεύσει το κράτος πρόνοιας» στην υγεία και την εκπαίδευση. Πώς το πέτυχε; Στην ουσία αφήνοντας τις τράπεζες να καταρρεύσουν... 

Βέβαια η Ισλανδία δεν ανήκει στην ευρωζώνη, ενώ τον περασμένο Μάρτιο επισήμως ενημέρωσε τις Βρυξέλλες ότι σταματά και τις διαδικασίες ένταξής της στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αυτό που αποφάσισε τώρα η κυβέρνηση της χώρας είναι να επιβάλει φόρο στους πιστωτές που επιδιώκουν να πάρουν πίσω περιουσιακά στοιχεία των τραπεζών που κατέρρευσαν, ενώ ταυτόχρονα καταργεί σταδιακά τους περιορισμούς στη διακίνηση κεφαλαίων που είχαν επιβληθεί μετά την οικονομική κρίση του 2008. Και σε μια προσπάθεια να εμποδίσει τους ξένους επενδυτές να αποσύρουν μαζικά δισεκατομμύρια που είχαν «παγώσει» τα τελευταία χρόνια στις ισλανδικές τράπεζες, αναλήψεις μεγάλων ποσών και μετακίνησή τους στο εξωτερικό θα φορολογείται με 39%!

«Αυτό είναι ένα ορόσημο, ένα χαρούμενο ορόσημο» διακήρυξε περιχαρής ο υπουργός Οικονομικών της χώρας Bjarni Benediktsson. Η κυβέρνηση, είπε, θέτει τις βάσεις για την οικονομική ανάπτυξη και τη βελτίωση των συνθηκών ζωής των πολιτών της. «Περιμένω να δω μια ριζική αλλαγή στο τοπίο μέσα στους επόμενους 6-12 μήνες», τόνισε στον Guardian.

Προς το παρόν τα συνταξιοδοτικά ταμεία απαγορεύεται να επενδύσουν εκτός Ισλανδίας και η πρόσβαση σε ξένο νόμισμα ελέγχεται. Οι περιορισμοί στις μετακινήσεις κεφαλαίων επιβλήθηκαν τον Νοέμβριο του 2008 μετά την κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος της χώρας που έφερε την Ισλανδία στο χείλος της χρεοκοπίας. Οι τρεις μεγαλύτερες τράπεζες - Glitnir, Landsbanki and Kaupthing- χρεοκόπησαν το 2008, έχοντας φορτωθεί με χρέη που ισοδυναμούσαν με 10 φορές το ΑΕΠ της χώρας. Η κυβέρνηση τότε αρνήθηκε να φορτωθεί αυτά τα χρέη, εξοφλώντας με χρήματα των φορολογούμενων τους Βρετανούς και Ολλανδούς πιστωτές που κατέφυγαν στα δικαστήρια.

Ωστόσο, το 2013 διεθνές δικαστήριο δικαίωσε την απόφαση της Ισλανδίας, αμφισβητώντας την αποτελεσματικότητα αυτού του είδους των κρατικών εγγυήσεων για τα χρέη των τραπεζών. 

Η Ισλανδία επίσης αποφάσισε να κυνηγήσει δικαστικά τους τραπεζίτες της, σε αντίθεση με τις ευρωπαϊκές χώρες και τις ΗΠΑ όπου οι τράπεζες μπορεί να πληρώνουν πρόστιμο αλλά οι τραπεζίτες συνεχίζουν ελεύθεροι τη δουλειά τους. Ο διευθύνων σύμβουλος της τράπεζας Kaupthing, για παράδειγμα, καταδικάστηκε σε 4-5 χρόνια φυλάκιση.

Η οικονομία της Ισλανδίας αναπτύσσεται πάλι με βάση τον τουρισμό και την αλιεία, προτιμώντας να προχωρήσει σε υποτίμηση της κορόνας, πράγμα που είχε μεν αποτέλεσμα την αύξηση των τιμών για τους Ισλανδούς, αλλά από την άλλη ενίσχυσε σημαντικά τις εξαγωγές.

Το ΔΝΤ -που χορήγησε δάνειο ύψους 2,1 δις δολαρίων στο Ρέικιαβικ στην κορύφωση της κρίσης- δήλωσε τον Μάρτιο ότι η κυβέρνηση έχει κάνει καλή πρόοδο στη βελτίωση της οικονομικής σταθερότητας και την περασμένη Κυριακή η Βουλή ψήφισε με 56-0 αποχή υπέρ του σχεδίου σταδιακής κατάργηση των περιορισμών στη μετακίνηση κεφαλαίων. Παράλληλα το χρέος έχει μειωθεί σημαντικά, η ανεργία επίσης και οι οικονομικοί δείκτες δικαιολογούν κάθε αισιοδοξία.

Περίπου 1,200 δις κορόνες έχουν «παγώσει» λόγω των περιορισμών -δηλαδή κάπου 9 δις δολάρια- και ορισμένες συναλλαγές που σχετίζονται με τις «αμαρτωλές» τράπεζες θα παραμείνουν υπό περιορισμό, προκειμένου να μην επιτραπεί σε  κανέναν να παρακάμψει τα απαγορευτικά μέτρα.

Πηγή