Ο Κρούγκμαν για την δραχμή, το χρέος και την κρίση

17/9/2015

Από συνέντευξη που μεταδόθηκε από τον τηλεοπτικό σταθμό ''Σκάι''.

Για την έλλειψη εθνικού νομίσματος

Η Ελλάδα έχει παραγωγικότητα εργασίας που είναι σημαντικά χαμηλότερη από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.Άρα αν αυτό δε αλλάξει, ακόμα και υπό τις καλύτερες προϋποθέσεις, η Ελλάδα θα έχει βιοτικό επίπεδο που θα είναι επίσης σημαντικά χαμηλότερο από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.Δεν θα μπορέσει να φτάσει τα γερμανικά επίπεδα αμοιβών ούτε το επίπεδο αμοιβών του κοινοτικού μέσου όρου όσο παραμένει μία χώρα με χαμηλή παραγωγικότητα. Αλλά αυτό δεν δικαιολογεί ανεργία 25%, αυτό θα δικαιολογούσε απλώς να έχει αμοιβές κατά τι χαμηλότερες.Είναι λοιπόν οι θανάσιμες συνέπειες του ευρώ και των πολιτικών λιτότητας που οδήγησαν σ' αυτό το κακό σημείο. Θα ήθελα να συγκρίνω την Ελλάδα με την Πολωνία. Η Πολωνία είναι μία χώρα με χαμηλή παραγωγικότητα, σύμφωνα με τις περισσότερες εκτιμήσεις χαμηλότερη απ' ότι η Ελλάδα. Αλλά δεν πέρασε κρίση και η βασική διαφορά είναι μετά βεβαιότητας ότι η Πολωνία έχει το δικό της νόμισμα. Δεν υπήρξαν εκεί ούτε μαζικές εισροές χρήματος όπως τα καλά χρόνια του ευρώ, ούτε μαζικές εκροές. Εν κατακλείδι ναι, η Ελλάδα πάσχει από διαρθρωτικά προβλήματα, έχει μία οικονομία χαμηλής παραγωγικότητας, θα έπρεπε να είναι πλουσιότερη απ' ότι είναι. Αλλά δεν είναι αυτός ο λόγος για τον οποίο βρίσκεται σε κρίση.

Για την επαναφορά του εθνικού νομίσματος

Οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι είναι εξαιρετικά αβέβαιο, δεν υπάρχουν χρήσιμες ανάλογες περιπτώσεις. Η πλησιέστερη που έχουμε στα χέρια μας είναι της Αργεντινής το 2001-2002 που είχε μεν δικό της νόμισμα, αλλά πέρασε μία διαδικασία μεγάλης αναστάτωσης καθώς αποδεσμευόταν από το δολάριο.Αυτή η διαδικασία ήταν πολύ πιο επιτυχημένη, προκάλεσε πολύ μικρότερη αναστάτωση απ' ότι νομίζει ο κόσμος. Πολλοί φαντάζονται ότι υπήρχε μία διαρκής κρίση εκεί αλλά δεν ήταν έτσι. Αντίθετα η οικονομία ανέκαμψε θεαματικά εντός μόνον δύο τριμήνων. Άρα το παράδειγμα της Αργεντινής είναι σχετικά ενθαρρυντικό. Στην περίπτωση της Ελλάδας, δυστυχώς λόγω του ευρώ, λόγω του ότι δεν υπάρχει ελληνικό νόμισμα, τα πράγματα θα είναι δυσκολότερα. Δεν γνωρίζουμε πόσο δυσκολότερα. Το πρόβλημα είναι πως η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με μία επιλογή από τη μία μεριά ανάμεσα σε μία εξαιρετικά αβέβαιη πολιτική εν γνώσει του ότι μία χώρα με το δικό της νόμισμα διαθέτει πολύ περισσότερες επιλογές απ' αυτές που έχει αυτή την στιγμή η Ελλάδα και από την άλλη πλευρά σε μία στρατηγική που έχει εφαρμοστεί την τελευταία πενταετία και γνωρίζουμε ότι δεν αποδίδει, γνωρίζουμε ότι θα αποτύχει.

Για το δημόσιο χρέος

Η αλήθεια είναι ότι αυτά τα χρήματα δεν θα επιστραφούν ποτέ. Στην πραγματικότητα το χρέος της Ελλάδας είναι αδύνατο να αποπληρωθεί.Καμία χώρα δεν μπορεί να πραγματοποιήσει τέτοια δημοσιονομική, που απαιτείται να κάνει η Ελλάδα. Άρα ρεαλιστικά μιλώντας, δεν υπάρχει απώλεια για τον Ολλανδό ή τον Γερμανό φορολογούμενο.

- Λέτε δηλαδή πως είναι ζημιά, χαμένα λεφτά ούτως ή άλλως.

Ναι και σε μεγάλο βαθμό έχει ήδη κεφαλαιοποιηθεί. Αν ισχυρίζεται λοιπόν κάποιος ότι είναι πολιτικά αδύνατον να αναγνωριστεί η πραγματικότητα, τότε η Ελλάδα θα πρέπει να βγει από το ευρώ διότι δεν θα υπάρχει τρόπος εντός του ευρωσυστήματος να βρεθεί ένα σχέδιο με την παραμικρή πιθανότητα επιτυχίας, είναι αδιέξοδο.

Τι θα έκανε στη θέση του Τσίπρα

Αυτό που θα έκανα είναι το εξής; Την περίοδο μετά το ''Όχι'' στο δημοψήφισμα, δεν θα έβγαζα τη χώρα από το ευρώ αλλά θα προχωρούσα σε παράλληλο νόμισμα. Θα εφάρμοζα το σχέδιο Β που είχε ήδη προετοιμαστεί με τις χρεωστικές κάρτες ώστε απλώς να διασφαλίσω τη ρευστότητα ώστε να μπορεί το ελληνικό σύστημα ν λειτουργεί χωρίς να χρειάζεται να εξαρτάται σε κάθε βήμα από την Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα.

- Το σχέδιο του Βαρουφάκη και του Τζέιμς Γκάλμπρειθ.

Προς τα εκεί θα είχα οδηγηθεί και κάτι τέτοιο δεν θα οδηγούσε αναγκαστικά σε Grexit. Ίσως έδινε την ευκαιρία για μία νέα συζήτηση που θα κατέληγε σε μία ρεαλιστική συμφωνία με τους δανειστές κι έτσι ενδεχομένως η Ελλάδα να είχε παραμείνει εντός ευρωζώνης. Αλλά αν όχι, αν η άλλη πλευρά παρέμενε αδιάλλακτη τότε θα επέλεγα την έξοδο γνωρίζοντας ότι εγκυμονεί κινδύνους και συνεπάγεται αναταραχή. Γιατί η οδός που ακολουθείται τώρα εγγυημένα θα αποτύχει, δεν μπορεί να αποδώσει. Η κοινή γνώμη ποτέ δεν υποστηρίζει ένα πιο αδύναμο νόμισμα ακόμη κι όταν έπρεπε κι αυτό καταστρέφει την Κεντροαριστερά σ' ολόκληρη την Ευρώπη. Η λογική, η μετριοπαθής Αριστερά έχει πέσει θύμα εκφοβισμού από τους τραπεζίτες. Απομένουν λοιπόν μόνον κάποιοι τρελοί που μου φαίνονται τρομακτικοί για άλλους λόγους, οι οποίοι όμως είναι οι μοναδικοί που είναι διατεθειμένοι να υποστηρίξουν μία πολιτική που ίσως είναι απαραίτητη. Το σιχαίνομαι αυτό αλλά ...

Πώς θα ξεπεραστεί η κρίση

- Θεωρείτε πως για την ανάκαμψη τον κεντρικό ρόλο θα παίξει το δημόσιο και όχι οι ιδιωτικές επενδύσεις;

Όχι αντιθέτως, θα συνιστούσα να σταματήσει η πολιτική των περικοπών στις δημόσιες επενδύσεις, αλλά πιστεύω ότι οδηγός για την ανάκαμψη θα είναι ο ιδιωτικός τομέας. Είναι σημαντικό να πω πως δεν είμαι σοσιαλιστής, δεν πιστεύω στον έλεγχο τω μέσων παραγωγής από την κυβέρνηση ή οτιδήποτε παρόμοιο. Πιστεύω ότι ακόμη και στην Ελλάδα υπάρχουν κάποια πράγματα για τα οποία το κράτος θα πρέπει να δαπανά αλλά η ανάκαμψη θα έρθει όταν δοθεί η ευκαιρία στον ιδιωτικό τομέα να συνέλθει, όταν σταματήσουν να τον σφυροκοπούν με όλο και περισσότερη λιτότητα.