7/12/2015
Οι οπαδοί της λογικής Σόϊμπλε ('οι χώρες σε πρόγραμμα βγήκαν από το πρόγραμμα και έχουν ανάπτυξη άρα προφανώς το πρόγραμμα ήταν επιτυχές') επιμένουν να αποσιωπούν βασικά πράγματα:
1) Κανένας δεν υποστήριξε ότι η εφαρμογή λιτότητας συνεπάγεται αιώνια ύφεση, ούτε ότι η επιτυχία ενός προγράμματος καθορίζεται από το αν μία χώρα θα έχει ανάπτυξη στο t+i. Σε σχέση με το δυνητικό προϊόν που είχαν το 2010 Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία (Ελλάδα δεν τη βάζω καν στη λίστα) θα έχουν μικρότερο το 2017 ενώ μόνο το 2017 προβλέπεται (με βάση τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής επιτροπής) να κλείσει το παραγωγικό κενό. Σε σχέση με οποιοδήποτε λογικό counterfactual η πορεία του ΑΕΠ τους είναι απλά τραγική και έχουν πολύ μεγάλες μόνιμες απώλειες στην οικονομία τους.
2) Πώς να το κάνουμε, το μέγεθος της προσαρμογής έχει σημασία. Μόνο η Ελλάδα πραγματοποίησε προσαρμογή 30% του ΑΕΠ, ξεκίνησε με χρέος άνω του 120% ενώ το 2010-11 πλήρωσε 13% του ΑΕΠ σε τόκους. Το ότι κάποιος κόβει τις σοκολάτες και αδυνατίζει δε συνεπάγεται ότι η πρόσληψη 400 θερμίδων ημερησίως σε μόνιμη βάση είναι σώφρων τακτική δίαιτας.
3) Το ευρώ δε σώθηκε από τα μέτρα λιτότητας αλλά από τον Ντράγκι το 2012 με το ΟΜΤ και μετέπειτα το QE. Με βάση τα dynamics του καλοκαιριού του 2012 οι χώρες της περιφέρειας όχι απλά δεν είχαν τη δυνατότητα να εξέλθουν από τα προγράμματα αλλά θα είχαμε είσοδο σε πρόγραμμα και Ισπανίας, Ιταλίας (και πιθανότατα κατάρρευση του νομίσματος). Το Ευρώ σώθηκε όταν απέκτησε την υποστήριξη της κεντρικής τράπεζας ενώ παράλληλα είχαμε και σταδιακή χαλάρωση της δημοσιονομικής προσαρμογής (ιδιαίτερα το 2014) που επέτρεψε την επιστροφή σε θετικούς αναπτυξιακούς ρυθμούς.
Τα μνημόνια ήταν 'πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής'. Στόχος τους ήταν η σημαντική αλλαγή του δομικού ισοζυγίου της Γενικής Κυβέρνησης παράλληλα με την υλοποίηση εσωτερικής υποτίμησης και προσαρμογής του εξωτερικού ισοζύγιο. Για αυτό το λόγο η έμφαση από πλευράς τρόικας δόθηκε σε συγκεκριμένες δράσεις οι οποίες αποτελούσαν και το μεγαλύτερο μέρος των εξόδων/εσόδων της γενικής κυβέρνησης (και για τις οποίες πίεσε να υλοποιηθούν):
1) Προσαρμογή του ασφαλιστικού με αύξηση ορίων ηλικίας, μείωση συντάξεων, απογραφή συνταξιούχων.
2) Μείωση του μισθολογικού κόστους του δημοσίου μέσω μείωσης μισθών (ως οδηγός για τον ιδιωτικό τομέα για την υλοποίηση της εσωτερικής υποτίμησης) και χαμηλών προσλήψεων σε σχέση με τις αποχωρήσεις.
3) Αύξηση της φορολογικής βάσης μέσω αύξησης κυρίως έμμεσων φόρων, έμμεσου προσδιορισμού φορολογητέου εισοδήματος και αύξησης της φορολόγησης της ακίνητης περιουσίας.
4) Μείωση της καταναλωτικής δαπάνης της Γενικής Κυβέρνησης, ιδιαίτερα της φαρμακευτικής δαπάνης.
5) Υλοποίηση ηλεκτρονικών συστημάτων για την ταμειακή διαχείριση και παρακολούθηση των δαπανών. Υλοποιήθηκε απογραφή εργαζόμενων στο δημόσιο και συνταξιούχων ενώ υπάρχουν ηλεκτρονικά συστήματα για την μισθοδοσία και τη συνταγογράφηση.
6) Υλοποίηση εσωτερικής υποτίμησης και 'καλύτερης σύνδεσης του μισθολογικού κόστους με τις ανάγκες των επιχειρήσεων' μέσω νομοθετικής μείωσης κατώτατων μισθών, αλλαγής του πλαισίου συλλογικών διαπραγματεύσεων, διευκόλυνσης (ιδιαίτερα σε ταμειακό επίπεδο) των απολύσεων και γενική ελαστικοποίηση των σχέσεων εργασίας.
Εξ'΄αρχής η βασική παραδοχή των μνημονίων ήταν ότι οι δημοσιονομικοί πολλαπλασιαστές ήταν χαμηλοί (κοντά στο 0,5 αντί για πάνω από 1 που ήταν τελικά) σ.σ. 1.8) ενώ η γρήγορη υλοποίηση της προσαρμογής θα αύξανε την εμπιστοσύνη (το 'confidence fairy' που λέει και Krugman) και θα οδηγούσε σε αύξηση των επενδύσεων ακόμα και σε περιβάλλον πτώσης της ζήτησης. Οι ιστορίες ότι η ελληνική κυβέρνηση 'δεν εφάρμοσε το μνημόνιο' προέκυψαν αργότερα όταν έγινε σαφές ότι το πρόγραμμα δεν έβγαινε και δεν ίσχυαν οι αρχικές παραδοχές. Προφανώς είναι πιο βολικό για τον κάθε Σόϊμπλε να υποστηρίζει ότι 'δεν υλοποιήθηκαν σωστά οι μεταρρυθμίσεις', αντί να παραδεχθεί ότι το πρόγραμμα είχε λάθος παραδοχές από την αρχή.
Άλλωστε είναι σαφές τι ισχύει με τις 'μεταρρυθμίσεις' ενώ και το ίδιο το ΔΝΤ έχει κάνει καθαρό ότι θετικά αποτελέσματα στο μακροπρόθεσμο προϊόν έχουν οι επενδύσεις σε R&D και πληροφορική, όχι τα υγρά όνειρα ορισμένων για ακόμα πιο ελαστικές εργασιακές σχέσεις και ελεύθερες απολύσεις.
Τώρα ότι κάποιοι περίμεναν μία χώρα να υλοποιήσει προσαρμογή ύψους 30% του ΑΕΠ, να έχει δυσλειτουργικό τραπεζικό σύστημα με πολύ υψηλότερα επιτόκια δανεισμού σε σχέση με άλλες χώρες (και πολύ υψηλά NPLs), με συνεχή απειλή για Grexit και παρόλα αυτά να καταφέρει να έχει... ανάπτυξη δείχνει το πόσο προβληματικό είναι το μοντέλο που έχουν στο κεφάλι τους, όχι το ότι 'δεν υλοποιήθηκαν τα μνημόνια'.
Από τον kkalev
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου