Σάββατο 26 Μαΐου 2018

Κέυνς: Ποιος είναι αυτός ο οικονομολόγος


21/10/2014

Ο Τζων Μέυναρντ Κέυνς ήταν Άγγλος βαρώνος και πέθανε το 1946. Οικονομολόγος, μαθηματικός, καθηγητής πανεπιστημίου, συγγραφέας και ανώτατος κρατικός υπάλληλος.

Δημιούργησε, με τα έργα του και τους οπαδούς του, τη λεγόμενη κεϋνσιανή σχολή στην οικονομική επιστήμη. Ο Κέυνς και ο Μίλτον Φρίντμαν ήταν δύο από τους πιο σημαντικούς οικονομολόγους του 20ού αιώνα.
Τα δύο πιο σημαντικά βιβλία που συνέγραψε ήταν «Οι Οικονομικές Συνέπειες της Ειρήνης» (1919) και «Γενική Θεωρία της Απασχόλησης του Τόκου και του Χρήματος» (1936).

1. Δεν έχω, δεν πληρώνω
Με το πρώτο από τα παραπάνω βιβλία του υποστήριξε ότι η Γερμανία δεν είχε την ικανότητα να πληρώσει τις πολεμικές αποζημιώσεις που απαίτησαν από αυτήν οι νικήτριες δυνάμεις του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και ότι αυτό θα οδηγήσει στην επανάληψη του σε πιο μεγάλη κλίμακα.

2. Να παρεμβαίνει το κράτος για την ανεργία
Με το δεύτερο υποστήριζε ότι, για να λυθεί το πρόβλημα της ανεργίας που αντιμετώπιζε ο δυτικός κόσμος μετά το κραχ της Νέας Υόρκης (1929), θα πρέπει να παρέμβει το κράτος και χρηματοδοτώντας την οικονομία και τις επιχειρήσεις να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας.

3. Επιδόματα και παροχές
Βασική ιδέα του Κέυνς είναι η αναδιανομή μέρους των κερδών του κεφαλαίου στις κατώτερες τάξεις, με τη μορφή κοινωνικών και άλλων παροχών, προκειμένου να αποφεύγεται η κοινωνική δυσαρέσκεια και οι αναταραχές.

4. Όχι φορολογία σε περιόδους κρίσης
Ο Κέυνς πρότεινε την άνοδο των δημοσίων δαπανών σε περιόδους κρίσεων για να καλύψουν μέρος του ελλείμματος ζήτησης που υπό προϋποθέσεις μπορεί να οδηγήσει την οικονομία μακριά από μια θέση ισορροπίας πλήρους απασχόλησης. Οι δημόσιες δαπάνες μπορεί να ξοδεύονται ως επιδόματα ανεργίας κλπ., αλλά ο κύριος στόχος δεν είναι η αναδιανομή αλλά η επανόρθωση της ισορροπίας. Μάλιστα η αύξηση της φορολογίας σε περιόδους κρίσης είναι πλήρως αντίθετη στη νοοτροπία του Κέυνς ο οποίος ζητά αύξηση των ελλειμμάτων στις κρίσεις, τα οποία χρηματοδοτούνται από πλεονάσματα στις καλύτερες εποχές.

Είχε παντρευτεί το 1925 την Ρωσίδα μπαλαρίνα Λυδία Λοπόκοβα, μια από τις βασικές χορεύτριες του Ντιαγκίλεφ, αλλά παρά τη θέληση και των δύο δεν απέκτησαν τέκνα. Είχε εντούτοις συγκεντρώσει πολλά χρήματα από την δραστηριότητά του στο χρηματιστήριο.


Αποταμίευε όταν η οικονομία είναι ισχυρή και ξόδευε όταν η οικονομία είναι σε κρίση

Ο Κέυνς βιώνοντας τις επιπτώσεις του κραχ του 1929 στην Αμερική πρότεινε κάτι επαναστατικό για την εποχή: Την άνοδο των δημοσίων δαπανών σε περιόδους κρίσεων ώστε να καλύψουν μέρος του ελλείμματος ζήτησης που παρατηρείται στην πραγματική οικονομία. Έτσι σύμφωνα με τον Κέυνς όταν η οικονομία ευημερεί το Κράτος πρέπει να αποταμιεύει και όταν η οικονομία έχει πρόβλημα το Κράτος πρέπει να δαπανά. Για να δώσει έμφαση στο πόσο σημαντικό είναι το κράτος να αντιδρά δυναμικά σε περιόδους κρίσης είχε δηλώσει:
«Σε περιόδους κρίσης το κράτος αξίζει να πληρώνει τους εργάτες απλώς για να κάνουν τρύπες στο έδαφος, αυτό θα έκανε καλό στην Οικονομία».

Αρκετά επαναστατική αντίληψη για την εποχή του, και αντίληψη που πιστά ακολουθείται από όλες τις ηγεσίες των ΗΠΑ από την δεκαετία του ‘30 και μετά. Το «Νιου Ντηλ» που επινόησε ο Ρούσβελτ στις ΗΠΑ και τις οδήγησε εκτός της κρίσης του 1929, ήταν ακριβώς αυτό που υποστήριζε πρωτύτερα ο Κέυνς.


Τι είπε ο Στίγκλιτς για τον Κέυνς

"Η μεγαλύτερη συνεισφορά του Keynes ήταν ότι έσωσε τον καπιταλισμό από τους καπιταλιστές…
Με τις ιδέες του, ο καπιταλισμός απέκτησε πιο ανθρώπινο πρόσωπο και η ελεύθερη οικονομία μεγαλύτερη σταθερότητα. Όμως, η θεωρία του ξεχάστηκε… και πλέον βλέπουμε τις συνέπειες. Η διδασκαλία του Keynes είναι  απαραίτητη σήμερα για να σώσουμε ξανά τον καπιταλισμό από τους καπιταλιστές".
Joseph Stiglitz, London Review of Books

Το 1999 το περιοδικό Time συμπεριέλαβε τον Κέυνς στη λίστα των πιο σημαντικών ανθρώπων του 20ου αιώνα που άσκησαν και την πιο μεγάλη επιρροή.  Το περιοδικό σχολίαζε: «Η ριζοσπαστική του ιδέα ότι οι κυβερνήσεις θα έπρεπε να δαπανούν χρήματα που δεν έχουν, θα μπορούσε να σώσει τον καπιταλισμό».


Keynes και HΠΑ

Το μοντέλο του Keynes αναβίωσε στις ΗΠΑ από τον Paul Krugman, τον Lawrence Summers, τον πρώην υπουργό Οικονομικών και τον Ben Bernanke, πρόεδρο της Fed.

Η πολιτική επιλογή των ΗΠΑ και του Barack Obama για την αντιστάθμιση της οικονομίας από τη φούσκα της στεγαστικής αγοράς ήταν τέσσερα χρόνια διαρθρωτικών δημοσιονομικών ελλειμμάτων της κυβέρνησης κατά 7 % του ΑΕΠ με  επιτόκια κοντά στο μηδέν. Άλλη μια έκκληση από το Λευκό Οίκο για τόνωση το 2013 και η νέα πολιτική της Fed να κρατήσει τα επιτόκια κοντά στο μηδέν μέχρι να επιστρέψει η ανεργία στο 6,5%.

O Κέυνς συμμετείχε στο Μπρέτον Γουντς που άνοιξε το δρόμο για τη δημιουργία του ΔΝΤ:


Πηγή


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου