Ο Ολάντ γέρνει στην αγκαλιά του Βερολίνου

20/1/2014

Του Wolfgang Münchau

Την ώρα που συγκλονίζει το Παρίσι με το ερωτικό του σκάνδαλο, ο Γάλλος πρόεδρος ανατρέπει και τη στρατηγική του στην κρίση της ευρωζώνης. Ευθυγραμμίζεται πολιτικά με τη Γερμανία, προκαλώντας τρεις βαριές συνέπειες στην εξαντλημένη περιφέρεια.

«Όταν ο παραγωγός έχει κάνει την τελευταία δουλειά πάνω στο προϊόν του, νιώθει το περισσότερο άγχος για να το πουλήσει αμέσως... Ο μόνος τρόπος για να απαλλαγούμε από τα χρήματα είναι η αγορά κάποιου προϊόντος ή άλλων».

Τα λόγια του Ζαν Μπατίστ Σε, Γάλλου οικονομολόγου και επιχειρηματία, μπορεί να γράφτηκαν το 1803, αλλά παραμένουν το πιστεύω των υπέρμαχων της στρατηγικής της «προσφοράς» ανά τον πλανήτη. Μειώστε τους φόρους, ανεβάστε την παραγωγή και η οικονομία θα βρει όλα τα άλλα.

Την περασμένη εβδομάδα, ακούσαμε έναν άλλο Γάλλο, τον πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ, να δηλώνει «L'offre crée même la demande», το οποίο σημαίνει «η προσφορά στην πραγματικότητα δημιουργεί μόνη της τη ζήτηση». Αν θέλετε να καταλάβετε ποιο είναι το πραγματικό πολιτικό σκάνδαλο στη Γαλλία σήμερα, δεν είναι η εικόνα του προέδρου με κράνος σκούτερ, έτοιμου να χωθεί κρυφά σε παριζιάνικο διαμέρισμα. Είναι ότι η επίσημη οικονομική σκέψη στο Παρίσι δεν έχει προοδεύσει καθόλου τα τελευταία 211 χρόνια.

Αν θέλετε να κατανοήσετε τη χρηματοπιστωτική κρίση και την ύφεση που ακολούθησε, ο Νόμος του Σε δεν θα σας βοηθήσει σε τίποτα. Το ότι ο Ολάντ υιοθέτησε τις απόψεις αυτού του ξεχασμένου οικονομολόγο έχει τρεις σημαντικές επιπτώσεις:

Πρώτον, αν προσπαθήσεις να αντιμετωπίσεις το έλλειμμα ζήτησης με στρατηγικές προσφοράς, το αποτέλεσμα θα είναι ίδιο στη Γαλλία όπως και οπουδήποτε αλλού.

Ορισμένες στοχευμένες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, όπως η εισαγωγή της ενιαίας συλλογικής σύμβασης εργασίας, θα ήταν πράγματι καλή σκέψη, γιατί θα βοηθήσει στο να μειωθεί η ανεργία των νέων. Αλλά δεν πρόκειται να γίνει. Οι μεταρρυθμίσεις του Ολάντ ανήκουν στην κατηγορία των φορολογικών περικοπών και των μειώσεων στις δαπάνες.

Μη δώσετε ρομαντική διάσταση στη στροφή 180 μοιρών που κάνει, με δύο χρόνια θητεία, και τη συγκρίνετε με τη χρονικά αντίστοιχη απόφαση του Φρανσουά Μιτεράν να υιοθετήσει τη στρατηγική του σκληρού φράγκου το 1983. Ο στόχος της απόφασης εκείνης του Μιτεράν ήταν να βοηθήσει τη Γαλλία να συνυπάρξει σε ένα καθεστώς ημικαθορισμένης συναλλαγματικής ισοτιμίας με τη Δυτική Γερμανία. Ήταν μια πολιτική επιλογή για μακροοικονομική προσαρμογή, όχι για βουντού της προσφοράς και ιδεολογική σύγκλιση.

Σήμερα, από μακροοικονομική άποψη, η Γαλλία και η Γερμανία δεν έχουν μεγάλη ανάγκη σύγκλισης. Είναι ήδη αρκετά ευθυγραμμισμένες. Από τη σύσταση του ευρώ, η γαλλική οικονομία αναπτύχθηκε περισσότερο από τη γερμανική. Το γαλλικό δημόσιο χρέος είναι λίγο υψηλότερο, αλλά προβλέπεται να μειωθεί, ακόμη και με τις ισχύουσες στρατηγικές. Η Γαλλία έχει ένα μικρό, αλλά ανεκτό έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών.

Στην ευρωζώνη υπάρχουν αρκετές χώρες που η κατάστασή τους είναι αφόρητη. Η Γαλλία δεν ανήκει σε αυτές.

Η βασική επίπτωση της μεγάλης στροφής του Ολάντ είναι ότι θα φέρει τη Γαλλία πολιτικά πιο κοντά στη Γερμανία και ότι θα ενισχύσει την τρέχουσα στρατηγική επίλυσης της κρίσης στην ευρωζώνη. Είναι περιττό να τονίσουμε τη φυσική κλίση που έχει η Ε.Ε. προς τον Νόμο του Σε και τα σύγχρονα ξαδέλφια του. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ειδικά, είναι τόσο αφοσιωμένη στον τρόπο σκέψης των υπέρμαχων της προσφοράς που δεν είδε καν την κρίση να έρχεται, πολύ περισσότερο δεν πρόσφερε την πνευματική καθοδήγηση στις διαβουλεύσεις που ακολούθησαν.

Στη διάρκεια της προηγούμενης δεκαετίας, οι Ευρωπαίοι ηγέτες σπατάλησαν πάρα πολύ χρόνο υπηρετώντας ένα πρόγραμμα συντονισμένων μεταρρυθμίσεων στην πολιτική της προσφοράς -τη δύσμοιρη Ατζέντα της Λισαβόνας- που δεν πρόσφερε τίποτα.

Μέχρι να εκλεγεί πρόεδρος το 2012, ο Ολάντ έδειχνε ότι έχει να προσφέρει μια αναζωογονητική εναλλακτική άποψη. Τάχθηκε υπέρ της αμοιβαιοποίησης του χρέους και άλλων λύσεων, που δεν ήθελαν το Βερολίνο και οι Βρυξέλλες. Επίσης επέκρινε τη λιτότητα. Δεν βγήκε τίποτα από αυτό, γιατί η στόχευση άλλαξε όταν ανέβηκε στην εξουσία.

Ειδικότερα μάλιστα, δεν κατάφερε –ή ίσως ποτέ δεν σκόπευε- να στήσει μια συμμαχία εναντίον της Άγκελα Μέρκελ, της καγκελαρίου της Γερμανίας, με την οποία προσωπικά ποτέ δεν τα πήγαινε καλά. Έκτοτε, το Βερολίνο έχει νικήσει σε κάθε σημείο της κρίσης, μεταξύ των οποίων, και ειδικά πρόσφατα, στη συμφωνία υποβιβασμού της τραπεζικής ένωσης σε επίπεδο που πλέον να μην έχει σημασία.

Η γαλλική πολιτική στροφή θα έχει άμεση επίδραση στην περιφέρεια της ευρωζώνης. Αν η Γαλλία πάρει απόφαση να ευθυγραμμιστεί με τη Γερμανία με γερμανικούς όρους, δεν θα δείξει κανένα έλεος για τους υπόλοιπους. Το μήνυμα της σύνεσης θα μεταδίδεται με στερεοφωνική ποιότητα.

Η τρίτη συνέπεια είναι το γεγονός ότι αυτή η νέα συναίνεση καλύπτει όλο το φάσμα της κυριαρχούσας πολιτικής. Όποιος ζει στην ευρωπαϊκή ήπειρο και έχει πρόβλημα με τον Νόμο του Σε, τα μόνα πολιτικά κόμματα που μπορούν να τον καλύψουν βρίσκονται στην άκρα αριστερά ή στην άκρα δεξιά.

Μία από τις ευρύτερες επιπτώσεις της στενότερης ευθυγράμμισης της Γαλλίας και της Γερμανίας είναι ότι η Ε.Ε. στο μέλλον θα λειτουργεί όλο και περισσότερο προς όφελος της ευρωζώνης. Αυτή η προοπτική μπορεί να ενέχει προβλήματα, ειδικά για τη Βρετανία. Ο Βρετανός υπουργός Οικονομικών, Τζορτζ Όσμπορν, την περασμένη εβδομάδα προειδοποίησε τους υπόλοιπους Ευρωπαίους να μη θέσουν στο Λονδίνο την επιλογή αποδοχής του ευρώ ή εξόδου από την Ε.Ε. Φοβούμαι ότι αυτή ακριβώς είναι η κατεύθυνση που θα πάρει η Ε.Ε. αν ευθυγραμμιστούν πλήρως οι θέσεις της Γαλλίας και της Γερμανίας.

Όσο για τον Νόμο του Σε, αυτός οπωσδήποτε επαληθεύει τον εαυτό του. Είναι μια οικονομική θεωρία που δημιούργησε μόνη της ζήτηση από τελειωμένους πολιτικούς. Μας δείχνει επίσης ότι η πολιτική διαβούλευση εντός της ευρωζώνης έχει ως επί το πλείστον ολοκληρωθεί.

Όσοι υποστήριζαν ένα νέο πλαίσιο διακυβέρνησης, μεταξύ των οποίων κάποτε περιλαμβανόταν η Γαλλία, έχασαν.

Πηγή