FT: Μορφωμένοι μετανάστες ξαναζωντανεύουν τα αστικά κέντρα

7/02/2014

Του John Gapper

Άνθρωποι με υψηλή κατάρτιση πολλοί σύγχρονοι μετανάστες. Γιατί βοηθούν τις πόλεις που τους φιλοξενούν, δημιουργώντας ευκαιρίες και θέσεις εργασίας. Οι μισθοί, τα ενοίκια και οι παλαιοί κάτοικοι. Τα παραδείγματα του Λονδίνου και του Σαν Φρανσίσκο.

Ο επενδυτής της Silicon Valley, Tom Perkins, έκανε ένα τρομερό λάθος όταν συνέκρινε την κριτική στους πλούσιους Αμερικανούς - το 1%- με την επίθεση στους Εβραίους τη «νύχτα των κρυστάλλων» στη Γερμανία το 1938. Ο κ. Perkins, συνιδρυτής της Kleiner Perkins, έχει από τότε απολογηθεί για το σχόλιο του.

Δεν θα έπρεπε να ευλογεί τους εκατομμυριούχους, πόσο μάλλον να επικαλείται τους Ναζί, αλλά να εστιάσει σε αυτούς που πραγματικά έχουν ανάγκη από υπεράσπιση: τους υπαλλήλους της Google και άλλων τεχνολογικών εταιρειών που πηγαινοέρχονται στη Sillicon Valley από το Σαν Φρανσίσκο με εταιρικά λεωφορεία. H αντίδραση του προκλήθηκε εν μέρει από διαδηλώσεις στην πόλη κατά των μεταναστών που εργάζονται στις εταιρίες αυτές.

Ο Pete Seeger, ο τραγουδιστής που πέθανε αυτή την εβδομάδα, ήταν ένθερμος υποστηρικτής των διακινούμενων εργαζομένων της Καλιφόρνια. Αλλά οι σημερινοί διακινούμενοι εργαζόμενοι είναι πιθανότερο να έχουν πτυχία από το να δουλεύουν στα χωράφια – από το 2000 ως το 2010 το 30% των μεταναστών στις ανεπτυγμένες οικονομίες είχαν πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Αυτό που θα έπρεπε να είχε πει ο κ. Perkins υπέρ των μορφωμένων διακινούμενων εργαζομένων είναι το εξής. Ναι, μπορεί να αυξάνουν τις τιμές των κατοικιών σε πόλεις όπως το Λονδίνο, το Σαν Φρανσίσκο και το Βερολίνο και να προκαλούν αλλαγές στην κουλτούρα ενοχλώντας ορισμένους «παλαιούς κατοίκους» στο όνομα των οποίων έγιναν οι διαδηλώσεις. Αλλά τα οφέλη που προσφέρουν είναι περισσότερα από το κόστος.

Οι περισσότεροι από τους επιβάτες των λεωφορείων δεν είναι εκατομμυριούχοι, αν και είναι φιλόδοξοι. Πολλοί έρχονται από άλλα μέρη των ΗΠΑ ή από το εξωτερικό – το 64% των μηχανικών στη Sillicon Valley έχουν γεννηθεί έξω – γιατί το IT προσφέρει οικονομικές ευκαιρίες. Ως αντάλλαγμα, εργάζονται πολύ σκληρά, ανοίγουν επιχειρήσεις και βοηθούν το μέρος να ανθήσει. Οι πόλεις που πρέπει να ανησυχούν είναι οι πόλεις που αγνοούν.

"Ορισμένες πόλεις καταφέρνουν να προσελκύουν ανώτερες δεξιότητες και μεγαλύτερα ταλέντα" αναφέρει ο Orly Lobel, καθηγητής νομικής στο πανεπιστήμιο του Σαν Ντιέγκο και συγγραφέας του Talent Wants to be Free. "Μόλις ενώσεις μαζί όλα αυτά τα συστατικά, φτάνεις σε ένα ενάρετο κύκλο ευκαιριών και καινοτομίας".

Το Λονδίνο είναι πρωταρχικό παράδειγμα πόλης που προσελκύει μετανάστες και διακινούμενους εργαζομένους. Έκθεση του Centre for Cities που δημοσιεύτηκε αυτήν την εβδομάδα βρήκε ότι το 35% των θέσεων εργασίας στο Λονδίνο είναι για αποφοίτους πανεπιστημίου και ότι το ένα τρίτο των κατοίκων της Βρετανίας που αλλάζουν πόλη στα είκοσι τους πηγαίνουν στο Λονδίνο. Αυτή η εισροή νέων και ξένων μεταναστών αντισταθμίζει και με το παραπάνω την εκροή πιο ηλικιωμένων ανθρώπων.

"Η εισροή ανθρώπων με πτυχίο πανεπιστημίου σημαίνει ότι οι εργοδότες μπορούν να επιλέξουν από μια βαθιά δεξαμενή ικανοτήτων" υποστηρίζει ο Paul Swinney, οικονομολόγος στο Centre for Cities, ο οποίος είναι από τη Βόρεια Αγγλία. "Η στέγαση είναι ακριβή για τους νέους, αλλά έχουν τη δυνατότητα να βρουν υψηλούς μισθούς".

Όπως και άλλες παρόμοιες πόλεις, το Λονδίνο βρίσκεται σε μια διαρκή κατάσταση κινητικότητας και ανανέωσης, καθώς οι παλαιότεροι κάτοικοι φεύγουν σε αναζήτηση μιας πιο ήρεμης ζωής ή γιατί δεν αντέχουν οικονομικά. Περίπου 1,1 εκατ. άνθρωποι έφυγαν από την Νέα Υόρκη για άλλες πολιτείες των ΗΠΑ μεταξύ του 2000 και του 2010, αλλά η πόλη μεγαλώνει, χάρη στη μετανάστευση.

Η κινητικότητα αυτή βρίσκεται πίσω από τις διαδηλώσεις στο Σαν Φρανσίσκο. Η "Heart of the City", μια ομάδα διαμαρτυρίας, κατηγορεί τις μεγάλες τεχνολογικές εταιρείας για την αύξηση των ενοικίων με την προσέλκυση χιλιάδων εργαζομένων στην περιοχή. "Για τους παλαιούς κατοίκους και τους εμπόρους που είναι αντιμέτωποι με έξωση, το Σαν Φρανσίσκο δεν είναι μια καλή ευκαιρία. Είναι η ζωή τους, το ψωμί τους, η οικογένεια τους και ένα δίχτυ ασφαλείας" υποστηρίζει.

Η εισροή επαγγελματιών εργαζομένων σε ζωντανές πόλεις μπορεί να είναι ενοχλητική, ειδικά για όσους έχουν συνηθίσει στα χαμηλά ενοίκια και στην ήσυχη ζωή. Για παράδειγμα είναι πολύ πιο ακριβό να ζει κανείς στο Βερολίνο από ότι ήταν παλαιότερα. Αλλά είναι πολύ καλύτερο από ότι το αντίθετο, το φαινόμενο της εγκατάλειψης που παρατηρείται σε πόλεις όπως το Ντιτρόιτ όταν φεύγουν οι κάτοικοι.

Επιπλέον, υπάρχουν πολλές θετικές επιπτώσεις για τους ντόπιος. Όσοι αγόρασαν σπίτια πριν την αύξηση των τιμών θα έχουν κέρδος όταν τα πουλήσουν. Η νοσταλγία για την εποχή του αστικής αναβάθμισης αγνοεί ότι τα κέντρα των πόλεων ήταν συχνά υποβαθμισμένα. Οι μετανάστες μπορεί να αυξήσουν τα εκπαιδευτικά στάνταρ στέλνοντας στα τοπικά σχολεία παιδιά με κίνητρο.

Πάνω από όλα, οι καταρτισμένοι διακινούμενοι εργαζόμενοι δίνουν ώθηση στις πόλεις που τους φιλοξενούν ενθαρρύνοντας την οικονομική δραστηριότητα και την δημιουργία θέσεων απασχόλησης. Προσελκύουν νέους εργοδότες – όπως ανακάλυψε το Σαν Φρανσίσκο όταν εταιρείες σαν το Twitter το προτίμησαν σαν βάση τους από την Silicon Valley. Τα τέσσερα πέμπτα των νέων θέσεων εργασίας στον ιδιωτικό τομέα της Βρετανίας από το 2010 και έπειτα δημιουργήθηκαν στο Λονδίνο.

Επίσης, αποτελούν μια καλή πηγή για τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων. Ακαδημαϊκή έρευνα στις ΗΠΑ βρήκε ότι οι διακινούμενοι εργαζόμενοι με πανεπιστημιακή μόρφωση όχι μόνο είναι πιο πιθανό να ανοίξουν επιχείρηση σε σχέση με τους παλαιούς κατοίκους αλλά αυξάνουν και την επιχειρηματική δραστηριότητα των ντόπιων. Η παρουσία τους ενίσχυσε την καινοτομία.

Ο αριθμός των μεταναστών με υψηλή κατάρτιση έχει αυξηθεί σημαντικά αυτόν τον αιώνα. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, περίπου 27 εκατομμύρια διακινούμενοι εργαζόμενοι με πανεπιστημιακή μόρφωση ζούσαν στις ανεπτυγμένες οικονομίες το 2011, αύξηση της τάξης του 70% σε μια δεκαετία. Πολλοί από αυτούς μετανάστευσαν από την Ινδία, την Κίνα και τις Φιλιππίνες.

Από μια άποψη, οι διαδηλώσεις στο Σαν Φρανσίσκο έχουν να κάνουν με τους υπαλλήλους των τεχνολογικών κολοσσών που διώχνουν τους ντόπιους – μια κοινότητα που η "Heart of the City" περιγράφει με ρομαντικό τρόπο ως "Οι παλιοί κάτοικοι, οι αποξενωμένοι, οι αποκληρωμένοι, oι ιθαγενείς, οι περίεργοι, οι καλλιτέχνες, οι μετανάστες, οι ονειροπόλοι και άτομα από όλο το κοινωνικό φάσμα"

Αυτό το κάνει να φαίνεται σαν μια μάχη μεταξύ πλουσίων και φτωχών. Αλλά επί της ουσίας οι πολίτες της Καλιφόρνιας λένε στους διακινούμενους εργαζομένους να πάνε από κει που ήρθανε. Και αυτό δεν φαίνεται τόσο ιδεαλιστικό. Και δεν είναι η στάση που πρέπει να υιοθετήσει για το δικό της καλό μια ακμάζουσα πόλη.

Πηγη