Ασόκα Μόντι (πρώην στέλεχος ΔΝΤ): «Η Γερμανία θα πρέπει να φύγει από το ευρώ, όχι η Ελλάδα»

17/7/2015

Άρθρο του καθηγητή Διεθνών Οικονομικών Πολιτικών του Princeton University και πρώην υποδιευθυντή των τομέων Έρευνας και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου που δημοσιεύθηκε στο Bloomberg View

Ο τελευταίος γύρος των αντιπαραθέσεων ανάμεσα στην Ελλάδα και τους Ευρωπαίους πιστωτές της έδειξε για άλλη μια φορά ότι χώρες με τόσο διαφορετικές οικονομίες δεν θα έπρεπε ποτέ να έχουν εισέλθει σε μια νομισματική ένωση. Θα ήταν καλύτερα για όλους τους εμπλεκόμενους, όμως, αν η Γερμανία και όχι η Ελλάδα ήταν η πρώτη που έφευγε.

Μετά από μήνες εξαντλητικών διαπραγματεύσεων, αντεγκλήσεων και ανατροπών, είναι δύσκολο να δούμε ποιοι είναι οι νικητές. Η συμφωνία που επιτεύχθηκε ανάμεσα στην Ελλάδα και τους πιστωτές της – αν διαρκέσει – επιδιώκει την ίδια οικονομική στρατηγική που έχει αποτύχει επανειλημμένα να θεραπεύσει τη χώρα. Οι Έλληνες θα πάρουν περισσότερα μέτρα βάναυσης λιτότητας που καταψήφισαν. Οι πιστωτές θα λάβουν πιθανώς ακόμα λιγότερα χρήματα από τους από ό, τι αν εφάρμοζαν μια δέσμη μέτρων μειωμένης λιτότητας και την άμεση ανακούφιση του χρέους.

Τούτου λεχθέντος, ο επικεφαλής των πιστωτών, η Γερμανία, έχει προσφέρει στην Ευρώπη μια υπηρεσία: Με την πρότασή της η Ελλάδα να βγει από το ευρώ, έχει σπάσει ένα πολιτικό ταμπού. Για δεκαετίες, οι πολιτικοί αντιμετώπιζαν το κοινό νόμισμα ως σύμβολο της ευρωπαϊκής ενότητας, παρά τις οικονομικές του ατέλειες που επεσήμανε ήδη από το 1971 ο καθηγητής του Cambridge Νίκολας Κάλντορ. Αυτό άλλαξε στις 11 Ιουλίου, όταν οι Ευρωπαίοι υπουργοί Οικονομικών συμφώνησαν ότι θα μπορούσε να είναι τόσο λογικό όσο και πρακτικό για μια χώρα μέλος να φύγει. «Σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί συμφωνία», είπαν, «θα πρέπει να προσφερθεί στην Ελλάδα μια λύση για μια περίοδο εκτός του κοινού νομίσματος.»

Τώρα που η ιδέα της εξόδου είναι στον αέρα, όμως, αξίζει να σκεφτούμε πέρα από την τρέχουσα πολιτική πραγματικότητα . Αν η Ελλάδα φύγει, πιθανώς ακολουθούμενη από την Πορτογαλία και την Ιταλία τα επόμενα έτη, τα νέα νομίσματα των χωρών θα σημειώσουν ραγδαία πτώση της αξίας τους. Αυτό θα σημαίνει ότι θα αδυνατούν να πληρώσουν τα χρέη σε ευρώ, προκαλώντας απανωτές χρεοκοπίες. Παρά το γεγονός ότι η υποτίμηση του νομίσματος θα μπορούσε ενδεχομένως να τις καταστήσει πιο ανταγωνιστικές, ο οικονομικός πόνος θα παρατεινόταν και θα επεκτεινόταν αναπόφευκτα πέρα από τα σύνορά τους.

Αν, ωστόσο, η Γερμανία άφηνε τη ζώνη του ευρώ – όπως έχουν προτείνει σημαίνοντες άνθρωποι, όπως ο Κένεθ Γκρίφιν, του Πανεπιστημίου του Σικάγο και ιδρυτής της Citadel, ο οικονομολόγος Anil Kashyap και ο επενδυτής George Soros πραγματικά δεν θα έβγαινε χαμένη.

Μια γερμανική επιστροφή στο γερμανικό μάρκο θα προκαλέσει άμεση πτώση στην αξία του ευρώ, δίνοντας στις χώρες της περιφέρειας της Ευρώπης την τόσο αναγκαία ώθηση στην ανταγωνιστικότητα που χρειάζονται. Η Ιταλία και η Πορτογαλία έχουν περίπου το ίδιο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν σήμερα όσο και όταν μπήκαν στο ευρώ, και η ελληνική οικονομία, έχοντας διανύσει μια σύντομη ανοδική πορεία, τώρα κινδυνεύει να πέσει κάτω από το σημείο εκκίνησης. Το αδύναμο ευρώ θα τους δώσει την ευκαιρία να κάνουν ένα εναρκτήριο άλμα προς την ανάπτυξη. Εάν, όπως είναι πιθανό, η Ολλανδία, το Βέλγιο, η Αυστρία και η Φινλανδία ακολουθούσαν το παράδειγμά της Γερμανίας, ίσως για να σχηματίσουν μία νέα νομισματική ένωση, το ευρώ θα υποτιμάτο ακόμη περισσότερο.

Η διάσπαση από μια γερμανική έξοδο θα ήταν ήσσονος σημασίας αφού με ένα γερμανικό μάρκο θα αγοράζονταν περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες στην Ευρώπη (και στον υπόλοιπο κόσμο) από ό, τι με ένα σημερινό ευρώ και οι Γερμανοί θα γίνονταν πλουσιότεροι μεμιάς. Τα περιουσιακά στοιχεία της Γερμανίας στο εξωτερικό θα άξιζαν λιγότερο σε σχέση με το πιο ακριβό μάρκο αλλά τα γερμανική χρέη θα πληρώνονταν ευκολότερα.

Κάποιοι Γερμανοί ανησυχούν ότι ένα υπερτιμημένο γερμανικό μάρκο θα καθιστούσε τις εξαγωγές τους λιγότερο ανταγωνιστικές στο εξωτερικό. Αυτό είναι πραγματικά ένα επιθυμητό αποτέλεσμα για ολόκληρο τον κόσμο – και τελικά και για τη Γερμανία. Για χρόνια, η Γερμανία έχει τρέξει ένα μεγάλο πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, πράγμα που σημαίνει ότι πουλάει πολύ περισσότερο από ό, τι αγοράζει. Το χάσμα έχει αυξηθεί και μόνο από την αρχή της κρίσης, έχει φθάσει σε νέο ρεκόρ των € 215 300 000 000 ($ 244 δισεκατομμύρια) το 2014. Τέτοια ανεπαρκής γερμανική ζήτηση εξασθενεί την παγκόσμια ανάπτυξη, η οποία είναι ο λόγος που το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχουν από καιρό τώρα πιέσει τη χώρα να «αγοράζει» περισσότερο. Ακόμη και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η τρέχουσα ανισορροπία στο ισοζύγιο της Γερμανίας είναι «υπερβολική».

Οι Γερμανοί ξέρουν πώς να ζήσουν με μια ισχυρότερη συναλλαγματική ισοτιμία. Πριν από την εισαγωγή του ευρώ, το γερμανικό μάρκο συνεχώς υπερτιμάτο σε αξία. Οι Γερμανικές εταιρείες προσαρμόστηκαν παράγοντας προϊόντα υψηλότερης ποιότητας. Αν επαναφέρουν το νόμισμά τους τώρα, θα έχουν ένα νέο κίνητρο για τη βελτίωση της παραγωγικότητας στις υπηρεσίες που παράγουν για τον εαυτό τους.

Ίσως το μεγαλύτερο κέρδος θα είναι πολιτικό. Η Γερμανία απολαμβάνει τον ρόλο του ηγεμόνα στην Ευρώπη, αλλά έχει αποδειχθεί απρόθυμη να αναλάβει το κόστος. Παίζοντας τον ρόλο του νταή, με μια «ξύλινη» ηθική έχει κάνει κακό στην περιοχή. Αντί για την κατασκευή «μιας διαρκώς στενότερης ένωσης» στην Ευρώπη, οι Γερμανοί θέτουν σε κίνδυνο τον ευαίσθητο ιστό της ΕΕ. Για να μείνουν κοντά, τα έθνη της Ευρώπης μπορεί να χρειαστεί να χαλαρώσουν τους δεσμούς που τα συνδέουν τόσο σφιχτά.

Πηγή