«Καμπάνα» από Κομισιόν στις χώρες που δεν δέχονται πρόσφυγες

3/5/2016

Των Alex Barker και Duncan Robinson

Στις €250.000 ανά πρόσφυγα το κόστος για κράτη-μέλη που δεν εκπληρώνουν την υποχρέωση υποδοχής αιτούντων άσυλο στο σχέδιο της Κομισιόν. Στο 1,5 δις το κόστος για Πολωνία, αν περάσουν οι προτάσεις. Το καθεστώς του Δουβλίνου και η Βρετανία.

Οι ευρωπαϊκές χώρες που αρνούνται να μοιραστούν το βάρος των προσφυγικών ροών θα υποστούν χρέωση περίπου 250.000 ευρώ ανά μετανάστη, σύμφωνα με το σχέδιο της Κομισιόν για αλλαγές στο σύστημα ασύλου της ΕΕ.

Η τιμωρητική ρήτρα πληρωμής είναι από τα πιο αμφιλεγόμενα σημεία της πρότασης της Κομισιόν για αλλαγές στη νομοθεσία ασύλου, που παρουσιάζονται την Τετάρτη.

Αποτελεί την προσπάθεια της ΕΕ να διασώσει το σύστημα ασύλου που κατέρρευσε υπό το βάρος των μεγάλων προσφυγικών ροών προς την Ευρώπη πέρυσι, θέτοντας σε κίνδυνο τη συνθήκη Σένγκεν και τη διέλευση χωρίς διαβατήριο από τα σύνορα των ευρωπαϊκών χωρών.

Τις τελευταίες εβδομάδες οι προσφυγικές ροές προς την Ελλάδα έχουν μειωθεί λόγω των αυξημένων ελέγχων στα δυτικά Βαλκάνια και της συμφωνίας με την Τουρκία για επιστροφή των αιτούντων ασύλου που φτάνουν στα ελληνικά νησιά. Ωστόσο, η ΕΕ παραμένει διχασμένη για την ενίσχυση της νομοθεσίας ασύλου.

Ενώ αναγνωρίζονται αυτοί οι πολιτικοί περιορισμοί, οι μεταρρυθμίσεις που προτείνει η Κομισιόν στοχεύουν στη σταδιακή μετάθεση της ευθύνης από τις πιεσμένες χώρες στα σύνορα, όπως η Ελλάδα, μέσω αυτόματου συστήματος κατανομής προσφύγων σε ολόκληρη την Ευρώπη, εάν μια χώρα δέχεται αιφνίδιες έντονες ροές.

Η πρόταση αυτή συνοδεύεται από ρήτρα που επιτρέπει στις χώρες που ανησυχούν για τις προσφυγικές ροές να καταβάλλουν ένα πρόστιμο -που τίθεται ενσυνείδητα σε υψηλά επίπεδα-, εάν θέλουν να αποφύγουν την υποχρέωση να αναλάβουν πρόσφυγες για μια προσωρινή περίοδο.

Σύμφωνα με τέσσερις πηγές που γνωρίζουν την πρόταση της Κομισιόν, η χρέωση τίθεται στις 250.000 ευρώ ανά πρόσφυγα που αναζητά άσυλο, σύμφωνα με το προσχέδιο της Δευτέρας. Όμως σημειώνουν ότι το πρόστιμο ενδέχεται να αναπροσαρμοστεί στις διαβουλεύσεις που θα λάβουν χώρα τις επόμενες μέρες.

«Το ύψος της συμβολής μπορεί να αλλάξει, αλλά η ιδέα είναι να φαίνεται σαν κύρωση», αναφέρει ένας αξιωματούχος. Άλλος διπλωμάτης σημείωσε ότι σε κάθε περίπτωση, το τίμημα άρνησης ενός πρόσφυγα θα είναι «εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ».

Χώρες της ανατολικής Ευρώπης όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία θα καλωσορίσουν τις εναλλακτικές στην υποχρεωτική ανάληψη προσφύγων αλλά αναμένεται να αντισταθούν στα υψηλά πρόστιμα. Η Πολωνία θα χρειαστεί να πληρώσει περίπου 1,5 δις ευρώ για να αποφύγει την υφιστάμενη υποχρέωσή της να υποδεχτεί 6.200 πρόσφυγες από την Ελλάδα και την Ιταλία.

Αυτές οι πληρωμές έχουν σχεδιαστεί για να βελτιώσουν τα κίνητρα για την υποδοχή των συμφωνημένων αριθμών προσφύγων, που έχουν αποτύχει και αποδείχθηκαν αδύνατον να υλοποιηθούν, αν και έγιναν νόμος της Ε.Ε. Η πρόταση της Κομισιόν στηρίζει τον έκτακτο σχεδιασμό της Ε.Ε. για επανεγκατάσταση 160.000 προσφύγων, ο οποίος έχει εφαρμοστεί μόλις στο 1% του στόχου του από πέρυσι.

Η Γερμανία, η Ιταλία και η Ελλάδα πιέζουν για γενναία μεταρρύθμιση της νομοθεσίας του Δουβλίνου, που διαφυλάσσει την αρχή ότι οι βόρειες χώρες της ΕΕ όπως η Βρετανία ή η Φινλανδία μπορούν να απελάσουν τους αναζητούντες άσυλο στο πρώτο μέρος υποδοχής τους εντός Ε.Ε.

Η πρόταση της Κομισιόν διατηρεί τις ευθύνες της πρώτης χώρας υποδοχής που τέθηκαν στο Δουβλίνο, οι οποίες έχουν τη στήριξη του Λονδίνου, του Παρισιού και άλλων χωρών που βρίσκονται μακριά από τα σύνορα, καθώς θεωρητικά τους επιτρέπουν να απελαύνουν χιλιάδες αναζητούντες άσυλο.

Οι Βρυξέλλες προσπαθούν να υιοθετήσουν ένα αυτοματοποιημένο καθεστώς για να αντιμετωπίσει τις αυξήσεις προσφυγικών ροών. Εάν μια χώρα υποδεχτεί περισσότερο από το 150% του «δίκαιου μεριδίου» προσφύγων σε ένα έτος -επίπεδο που υπολογίζεται με βάση τον πληθυσμό και το εθνικό εισόδημα-, ενεργοποιείται ένας μηχανισμός ανακατανομής σε όλη την Ευρώπη.

Αξιωματούχοι της ΕΕ αρνήθηκαν να σχολιάσουν αν θα είναι νομικά δυνατόν για χώρες εκτός της συνθήκης Σένγκεν όπως η Βρετανία και η Ιρλανδία, να μείνουν μέρος του συστήματος του Δουβλίνου, διατηρώντας την εξαίρεσή τους από την υποδοχή προσφύγων εάν χρησιμοποιηθεί ο αυτόματος μηχανισμός. Η πρόταση αναφέρει απλώς ότι η Βρετανία και η Ιρλανδία δεν είναι υποχρεωμένες να παραμείνουν εντός του πλαισίου του Δουβλίνου.

Η διατήρηση του Δουβλίνου είναι ευαίσθητο ζήτημα για τη Βρετανία, ιδίως εν μέσω εκστρατείας για παραμονή στην Ε.Ε. ενόψει δημοψηφίσματος. Το Λονδίνο ανθίσταται σθεναρά σε αλλαγές στο σύστημα που του έχει επιτρέψει να μεταφέρει 12.000 αιτούντες άσυλο σε άλλες χώρες της ΕΕ από το 2003.

Πηγή