2/12017
Ο Μακρόν θέλει δημοσιονομική-πολιτική ένωση, ο Φιγιόν βλέπει το εθνικό κράτος ως πυλώνα. Η Λεπέν επιδιώκει τη διάλυση της ευρωζώνης, κάτι που μπορεί να βοηθήσει τη χώρα της. Αλλά... ότι είναι καλό για την οικονομία μπορεί να είναι κακό για τα υπόλοιπα.
Ως καθαρά θεωρητική άσκηση, έχει αξία να εξετάσουμε τα θετικά του 2017, αφού όλοι γνωρίζουμε καλά τι θα μπορούσε να πάει στραβά. Το πιο καλό από τα θετικά –και όχι κάτι που δεν είναι πιθανό- θα μπορούσε να είναι μια νίκη του Εμανουέλ Μακρόν στις γαλλικές προεδρικές εκλογές. Για πρώτη φορά, μια δημοσκόπηση τοποθετεί τον πρώην υπουργό Οικονομίας που «κατεβαίνει» ως ανεξάρτητος, μπροστά από τον Φρανσουά Φιγιόν, πρώην πρωθυπουργό, ο οποίος είναι ο επίσημος υποψήφιος του κεντροδεξιού κόμματος των Ρεπουμπλικάνων.
Βάσει γαλλικών προτύπων, είναι και δύο ριζοσπαστικοί οικονομικοί μεταρρυθμιστές, αν και πρόκειται για διαφορετικό ριζοσπαστισμό. Ο κ. Φιγιόν είναι ο πιο ακραίος. Θέλει να ξεφορτωθεί τις 35 ώρες εργασίας την εβδομάδα, να αυξήσει τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης και να «πετσοκόψει» την απασχόληση στο δημόσιο τομέα κατά περισσότερο από μισό εκατομμύριο θέσεις. Αν κερδίσει και καταφέρει να εφαρμόσει την ατζέντα του, η Γαλλία θα διανύσει μια περίοδο ακραίας φιλελεύθερης απελευθέρωσης του κυβερνητικού ελέγχου. Πολιτικά, ο κ. Φιγιόν ανήκει στο γαλλικό «souverainisme»: ένα δόγμα που αντιτίθεται σε μια ομοσπονδιακή εκδοχή της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και βλέπει το εθνικό κράτος ως τον κύριο πυλώνα για την πολιτική της ηπείρου. Μάλλον δεν είναι τυχαίο που ο κ. Φιγιόν διατηρεί άριστες σχέσεις με το Βλαντιμίρ Πούτιν, το Ρώσο πρόεδρο.
Ο κ. Μακρόν, επίσης επιθυμεί οικονομικές μεταρρυθμίσεις που ξεφεύγουν από οτιδήποτε στο οποίο θα συμφωνούσε το γαλλικό κατεστημένο, ιδιαίτερα το Σοσιαλιστικό κόμμα. Αλλά είναι το αντίθετο ενός «souverainiste»: θέλει μια δημοσιονομική και πολιτική ένωση για την ευρωζώνη, διότι αναγνωρίζει πως το μοναδικό κράτος μέλος που ωφελείται από το τρέχον πολιτικό περιβάλλον στην Ευρώπη είναι η Γερμανία, όχι η Γαλλία. Με αυτή την έννοια, είναι το άκρως αντίθετο της Μαρίν Λεπέν, της ηγέτιδας του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου. Ο κ. Μακρόν επιθυμεί να κάνει την ευρωζώνη να λειτουργήσει, η κ. Λεπέν θέλει να τη διαλύσει.
Είναι λιγότερο ξεκάθαρο το τι συνέπειες θα έχει μια νίκη του Φιγιόν. Όπως συμβαίνει και με άλλους Ρεπουμπλικάνους πολιτικούς, δεν έχει μεγάλα σχέδια για την Ευρώπη ή για την ευρωζώνη. Σε αντίθεση με τους προκατόχους του, ο οικονομικός ριζοσπαστισμός του μπορεί να οδηγήσει σε οικονομική σύγκλιση με τη Γερμανία, αν και δε θα συμβούλευα κανέναν να ακολουθήσει αυτή την πορεία εφόσον η Γερμανία είναι μοναδική στις οικονομικές και κοινωνικές δομές της. Έχει έναν πολύ πιο ισχυρό μεταποιητικό τομέα σε σχέση με τη Γαλλία. Αλλά είμαι πρόθυμος να παραδεχθώ πως μια στρατηγική οικονομικής σύγκλισης είναι, τουλάχιστον στη θεωρία, ένας βιώσιμος «τρίτος δρόμος».
Επομένως έχουμε τρεις πολιτικούς με τρεις σαφώς προσδιορισμένες στρατηγικές. Υπάρχουν κι άλλοι υποψήφιοι. Οι Σοσιαλιστές θα ορίσουν τον επίσημο υποψήφιό τους μέσα από έναν προκαταρκτικό γύρο αυτό το μήνα. Αλλά ας υποθέσουμε πως οι προεδρικές εκλογές θα είναι μια μάχη μεταξύ των κυρίων Μακρόν και Φιγιόν και της κ. Λεπέν, που τυχαίνει να είναι οι τρεις υποψήφιοι με τις καλύτερες επιδόσεις στις δημοσκοπήσεις αυτή τη στιγμή.
Ενώ τα θετικά στοιχεία του κ. Μακρόν και του κ. Φιγιόν είναι εύκολο να τα δει κανείς, ποιος θα ήταν ο οικονομικός αντίκτυπος μιας νίκης της κ. Λεπέν; Υπάρχουν πολλοί καλοί λόγοι για να αποστρέφεται κανείς την ίδια και το κόμμα της, αλλά οι φιλελεύθεροι δεν θα πρέπει να επαναλάβουν τα λάθη που έγιναν στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του βρετανικού δημοψηφίσματος και των αμερικανικών προεδρικών εκλογών, όταν προέβλεψαν μια οικονομική κατάρρευση που δεν συνέβη. Τόσο την ψήφο υπέρ του Brexit όσο και την νίκη του Ντόναλντ Τραμπ, ακολούθησε μια άνοδος στις τιμές μετοχών. Υπήρχαν καλοί λόγοι για να αντισταθεί κανείς στο Brexit και στον κ. Τραμπ. Αλλά τα οικονομικά επιχειρήματα που χρησιμοποιήθηκαν εναντίον τους, ήταν στην καλύτερη περίπτωση υπερβολικά και κοντόφθαλμα.
Θα εξέταζα μια υποθετική νίκη της Λεπέν με παρόμοιο τρόπο. Η προεδρία της θα σκότωνε το ευρωπαϊκό όνειρο. Θα κατέστρεφε το ευρώ. Αλλά δεν μπορώ να αποκλείσω την πιθανότητα να είναι καλή για τη γαλλική οικονομία ή να οδηγήσει σε απότομη άνοδο του χρηματιστηρίου. Ένα ευρώ χωρίς δημοσιονομικές μεταβιβάσεις είναι ισάξιο οικονομικά με τον «χρυσό κανόνα» της δεκαετίας του 1930. Όσο πιο γρήγορα οι χώρες εγκατέλειπαν τον «χρυσό κανόνα», τόσο γρηγορότερα άρχιζαν να ανακάμπτουν.
Με αυτή τη στενή έννοια, η κ. Λεπέν και ο κ. Μακρόν αποτελούν δύο αντίθετες, αλλά βιώσιμες επιλογές, και οι δύο από οικονομική άποψη προτιμότερες από ένα μη βιώσιμο status quo. Και ο κ. Φιγιόν αντιπροσωπεύει μια πιο ρεαλιστική εκδοχή του status quo που έχει δοκιμαστεί στο παρελθόν.
Κάθε θέση, αν και εσωτερικά συνεπής, είναι επίσης και επικίνδυνη. Μόνο σαφές δεν είναι το αν ο κ. Μακρόν μπορεί να πείσει τη Γερμανία να συμφωνήσει σε μια δημοσιονομική ένωση. Αλλά αν υπάρχει κάποιος απ’ έξω που μπορεί να το κάνει, θα μπορούσε να ήταν ο Γάλλος πρόεδρος. Μόνο σαφές δεν είναι το αν ο κ. Φιγιόν θα είχε τη στήριξη μιας εξίσου ρεφορμιστικής κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. Ούτε είναι σαφές το αν η κ. Λεπέν θα μπορούσε να διαχειριστεί μια βιώσιμη οικονομική πολιτική εκτός της ευρωζώνης. Από την πλευρά ενός επενδυτή, καθένας από αυτούς τους υποψήφιους μπορεί να οδηγήσει σε ευνοϊκές εξελίξεις.
Η δεκαετία του 1930 μας έμαθε πως οτιδήποτε μη βιώσιμο πάντα φτάνει στο τέλος του και ότι το να τα κουτσοκαταφέρνεις ποτέ δεν έχει αποτέλεσμα, αν και πάντα δείχνει ελκυστικός τρόπος στους οικονομικά αναλφάβητους. Η αποτυχία να λάβουν υπόψιν αυτό το μάθημα, αποτελεί το λόγο για τον οποίο οι κεντρώοι χάνουν παντού τα τελευταία χρόνια.
Τα γεγονότα του 2016 συνάδουν με αυτή την παρατήρηση. Οτιδήποτε θετικό για το 2017, έχει να κάνει με την πιθανότητα ένας ηθικά διεφθαρμένος φιλελευθερισμός να έχει δώσει τη θέση του σε κάτι πιο βιώσιμο. Αλλά προσέξτε τι εύχεστε. Το καλύτερο οικονομικά αποτέλεσμα μπορεί να είναι απεχθές για άλλους λόγους.
Πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου