Ζαν Πιζανί - Φερί: Τροχοπέδη το ακριβό ευρώ

17/11/2012

Πολλές αποφάσεις, ελάχιστες πράξεις. Με αυτήν τη φράση ο Ζαν Πιζανί-Φερί συνοψίζει το μεγαλύτερο κατά τον ίδιο πρόβλημα που εμποδίζει την επίλυση της κρίσης τόσο στην Ευρωζώνη εν γένει όσο και στην Ελλάδα ειδικότερα. Διότι, όπως τονίζει μιλώντας στην «Η» ο «γκουρού» της περίφημης δεξαμενής σκέψης Bruegel, στις Βρυξέλλες, υπάρχει άμεση ανάγκη εφαρμογής των όσων έχουν ήδη συμφωνηθεί. Και σε αυτό το πλαίσιο δεν είναι μόνο η Αθήνα που μένει μετεξεταστέα, όπως δικαιολογημένα της καταλογίζεται, αλλά και η Ευρώπη συνολικά.

Η περαιτέρω τραπεζική και δημοσιονομική ενοποίηση, το πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η αξιοποίηση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, είναι, σύμφωνα με τον κ. Πιζανί-Φερί, χαρακτηριστικά παραδείγματα πολύ σημαντικών αποφάσεων της Ευρωζώνης που έχουν μείνει στα λόγια, την ώρα που η οικονομία έχει άμεση ανάγκη να γίνουν πράξη.

Αν και η καθυστέρηση που έχει διαπιστωθεί είναι δικαιολογημένη εφόσον συνυπολογίσει κανείς τον πολιτικό παράγοντα, ο κ. Πιζανί-Φερί θεωρεί ότι δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο κι ότι όλες οι ενδιαφερόμενες πλευρές στην κρίση χρέους πρέπει άμεσα να περάσουν από τη φάση της διαπραγμάτευσης και της λήψης αποφάσεων σε αυτήν της εφαρμογής.

Προσαρμογή
Πιο συγκεκριμένα, αναφορικά με το ελληνικό πρόγραμμα ο κ. Πιζανί-Φερί υπογραμμίζει ότι η Αθήνα έχει εστιάσει υπερβολικά πολύ στο ζήτημα της δημοσιονομικής προσαρμογής και της ισοσκέλισης του προϋπολογισμού. Πλέον, τονίζει, η Ελλάδα θα πρέπει να επικεντρώσει τις προσπάθειές της στην άμεση προώθηση των μεταρρυθμίσεων στην πράξη, προκειμένου να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητά της. Το «κλειδί», λέει, θα ήταν για την ελληνική πλευρά «να δώσει μεγαλύτερη έμφαση στην ανάπτυξη, αν πραγματικά θέλουμε η Ελλάδα να παραμείνει στο ευρώ». Και εξηγεί: «Όταν δίνεις έμφαση στην ανάπτυξη, τότε δημιουργείς τη δυνατότητα να πληρώνεις το χρέος σου». Σε αυτό το πλαίσιο, ο κ. Πιζανί-Φερί, προτείνει ανεπιφύλακτα να αξιοποιηθούν τα διαρθρωτικά κεφάλαια της Ευρωπαϊκής Ένωσης απευθείας στο ελληνικό πρόγραμμα. Αφού, λέει, αυτοί οι πόροι έχουν ήδη προβλεφθεί, θα πρέπει να αξιοποιηθούν άμεσα και εκεί που πραγματικά έχει ανάγκη αυτήν τη στιγμή η ελληνική οικονομία, κι όχι εκεί που τυπικά και γραφειοκρατικά προβλέπεται. Ο ίδιος δεν απορρίπτει την ιδέα ενός νέου «κουρέματος» στο ελληνικό χρέος, όπως ήδη συζητείται ευρέως σε πολλούς ευρωπαϊκούς κύκλους και προωθείται εντόνως από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και τον αμερικανικό παράγοντα. Ρεαλιστικά, όμως, θεωρεί ότι λίγους μήνες μετά το PSI θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να συναινέσουν οι κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια της Ευρωζώνης σε ένα ακόμα «κούρεμα». Ειδικά, τονίζει, από τη στιγμή που η Ελλάδα εμφανίζεται να μην έχει κάνει πολλά στο πεδίο της εφαρμογής των όσων έχει ήδη συμφωνήσει.

Προτεραιότητα
Γι' αυτό επαναλαμβάνει ότι προτεραιότητα για την Ελλάδα αλλά και την Ευρώπη εν γένει είναι η έμφαση στην ανάπτυξη. Αυτό, συμπληρώνει, δεν σημαίνει ότι πρέπει να εγκαταλειφθεί η δημοσιονομική αυστηρότητα. Απλά, θα πρέπει η όποια αυστηρότητα να αντισταθμίζεται από πολιτικές ανάπτυξης, κάτι που στη σημερινή Ευρώπη απλά δεν συμβαίνει.

Σε ένα ιδανικό σενάριο, ο κ. Πιζανί-Φερί θα ήθελε στην Ευρωζώνη να υπήρχε πολύ μικρότερη χρονική απόσταση ανάμεσα στη λήψη μιας απόφασης και την εφαρμογή της. Θα ήθελε επίσης μεγαλύτερη σαφήνεια ως προς το τι θέλει η Ευρώπη να κάνει με τη νομισματική της ένωση και εν γένει με την ιδέα της ολοκλήρωσής της. «Θα ήθελα να ξέρω π.χ. τι είδους ευρώ θα έχω σε 5 χρόνια από τώρα, τι είδους προϋπολογισμό», τονίζει.

Τέλος, θα ήθελε μια πολύ πιο «συμμετρική προσέγγιση στη διαχείριση της κρίσης». Δεν μπορεί, λέει το βάρος να πέφτει μόνο στον Νότο, ούτε μόνο στον Βορρά. Ιδανικά, θα χρειαζόταν λίγος πληθωρισμός στο Βορρά και μια κάποια προσαρμογή στο Νότο και μέσα σε ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, ώστε να γεφυρωθεί το χάσμα ανταγωνιστικότητας εντός του ευρώ.

Ωστόσο, ο ίδιος δεν θεωρεί ρεαλιστικό να συμβούν τα παραπάνω στο άμεσο μέλλον, καθώς οι τρέχοντες πολιτικοί συσχετισμοί στην Ευρώπη δεν επιτρέπουν κάτι τέτοιο.

Αυτό, λέει, είναι ειρωνικό καθώς ο πολιτικός κίνδυνος σε διάφορες γωνιές της Ευρωζώνης, όπως η Ισπανία και η Ελλάδα είναι μεγάλος, γεγονός που καθιστά ακόμα πιο αναγκαία την άμεση εφαρμογή όσων έχουν αποφασιστεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο: «Όπως έχει διδάξει η ιστορία, δεν μπορείς να παραμένεις μετέωρος για πολύ... Μπορείς να ζητήσεις από τους πολίτες να υποφέρουν, αλλά όχι για πολύ και δίχως προοπτική ανάκαμψης...».

Τροχοπέδη το ακριβό ευρώ

Από την όλη συζήτηση για την κρίση στην Ευρώπη απουσιάζει μια πολύ σημαντική παράμετρος σύμφωνα με τον Ζαν Πιζανί-Φερί: το ευρώ πρέπει να υποτιμηθεί. Το κοινό νόμισμα, λέει, είναι πολύ ακριβό, κι αυτό διότι η αμερικανική κεντρική τράπεζα έχει φροντίσει να περάσει στις αγορές το μήνυμα ότι είναι διατεθειμένη να ανεχτεί περισσότερο πληθωρισμό απ' ό,τι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Ως εκ τούτου, το ευρώ εμφανίζεται στις αγορές συναλλάγματος ακριβό σε σχέση με το δολάριο. Αυτό, τονίζει ο κ. Πιζανί-Φερί, είναι πολύ προβληματικό για την Ευρωζώνη, διότι ο ευρωπαϊκός νότος δεν πρέπει να αναπροσαρμοστεί μόνο με τον ευρωπαϊκό βορρά, όπως ήδη γίνεται μέσω των προγραμμάτων λιτότητας, αλλά και με τον υπόλοιπο κόσμο! Κι εκεί ακριβώς είναι που η σημερινή ισχύς του ευρώ γίνεται τροχοπέδη.

Who is Who

Ο Jean Pisani Ferry είναι διευθυντής στο think tank Bruegel που έχει έδρα τις Βρυξέλλες, και καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Paris-Dauphine. Έχει διατελέσει σύμβουλος στο γαλλικό υπουργείο Οικονομικών (1997 - 2000) και πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικής Ανάλυσης της γαλλικής προεδρίας (2000 - 2002).

Πηγή