Πρόβλημα ρευστότητας στις τράπεζες

18/1/2018

Πρόσθετα κεφάλαια ύψους 21 δις ευρώ άντλησαν τις τελευταίες εβδομάδες οι εγχώριες τράπεζες από την ΕΚΤ, για να αντιμετωπίσουν την επιδείνωση των συνθηκών ρευστότητας που προκαλούν η πρόωρη εκλογική αναμέτρηση και η αβεβαιότητα για την επόμενη ημέρα. Επιπλέον, εγχώριες τράπεζες, με αίτημά τους στην ΤτΕ ζητούν τη χορήγηση έκτακτης ρευστότητας (σ.σ. δύο ζήτησαν άνω των 5 δις ευρώ) μέσω του μηχανισμού έκτακτης ρευστότητας ELA, εξαιτίας της σημαντικής επιδείνωσης της κατάστασης.

Η ρευστότητα των τραπεζών περιορίζεται εξαιτίας της μείωσης των καταθέσεων επιχειρήσεων - νοικοκυριών, της απορρόφησης ρευστότητας από το Δημόσιο μέσω εντόκων γραμματίων, της μη ανανεώσεως συναλλαγών των τραπεζών στη διατραπεζική αγορά και της μείωσης της αξίας των εγγυήσεων που προσφέρουν οι εγχώριες τράπεζες στην ΕΚΤ (για να αντλούν ρευστότητα). Όπως εκτιμούν οι τράπεζες, πλέον η εξάρτησή τους από τη ρευστότητα της ΕΚΤ έχει υπερβεί τα 65 δις ευρώ έναντι 45 δις ευρώ που ήταν στο τέλος Νοεμβρίου.

Παρά την κινδυνολογία για έξοδο της χώρας μας από την ευρωζώνη, έκτακτης φορολόγησης των καταθέσεων και διαφόρων ειδών πολιτικές παρεμβάσεις, η μεγάλη αιμορραγία δεν έρχεται από τις καταθέσεις αλλά από τα έντοκα του Δημοσίου και το «πάγωμα» της διατραπεζικής αγοράς.

Οι τράπεζες δεν ανησυχούν για τον κίνδυνο ατυχήματος στις καταθέσεις, τουλάχιστον μέχρι την κρίσιμη εκλογική αναμέτρηση της επόμενης Κυριακής 25 Ιανουαρίου, σημειώνοντας ότι οι εκροές -παρά την επιδείνωση των τελευταίων ημερών- αντιμετωπίζονται, λόγω της δυναμικής παρέμβασης της ΕΚΤ. «Τα εμβάσματα στο εξωτερικό είναι περιορισμένα, ελάχιστα σε σχέση με αυτό που είχε συμβεί στη διετία 2011-2012. Αντίθετα έχουμε πολλές εκροές μικροποσών, από νοικοκυριά που θέλουν να διατηρούν αυξημένη ρευστότητα για παν ενδεχόμενο, και οι οποίες αντιμετωπίζονται» σημειώνει στην «Κ» επιτελικό στέλεχος τράπεζας.

Προσδοκίες

Οι τράπεζες υπογραμμίζουν ως εξαιρετικά σημαντικό γεγονός ότι τα χρήματα από τη μείωση των καταθέσεων μένουν στην Ελλάδα: αυτό σημαίνει ότι μόλις εξομαλυνθεί η κατάσταση και εκτονωθεί η ανησυχία, τα χρήματα αυτά γρήγορα θα επιστρέψουν στο τραπεζικό σύστημα. Αντίθετα, στη μαζική απόσυρση καταθέσεων που έγινε το 2010-2012, ο κύριος όγκος των καταθέσεων έφυγε και δεν επέστρεψε ποτέ στο τραπεζικό σύστημα: Από το επίπεδο των 240 δις ευρώ (2009) οι καταθέσεις κατέρρευσαν στα 150 δις ευρώ τον Ιούνιο του 2012 για να φτάσουν μετά βίας τα 165 δις ευρώ τον Σεπτέμβριο του 2014 (μετά μια τουριστική χρονιά ρεκόρ).

Τώρα, οι καταθέσεις μειώθηκαν κατά 500 εκατ. ευρώ το δίμηνο Οκτωβρίου - Νοεμβρίου, ενώ τον περασμένο Δεκέμβριο η μείωση έφτασε τα 3 δις ευρώ εξαιτίας του ενδεχόμενου πρόωρων εκλογών (που έγινε βεβαιότητα στο τέλος του μήνα). Όπως εκτιμούν οι τράπεζες, η κακή επίδοση του Δεκεμβρίου συνεχίζεται με μεγαλύτερη ένταση στο πρώτο 15νθήμερο του Ιανουαρίου και κάπως έτσι θα κλείσει ο μήνας. Με άλλα λόγια, η κατάσταση παραμένει ελεγχόμενη, κάτι που υπογράμμισε και σε ανακοίνωσή της η ΤτE την προηγούμενη εβδομάδα.

Οι τράπεζες ανησυχούν κυρίως για την επόμενη, των εκλογών, ημέρα. Όπως σημειώνουν είναι εξαιρετικά κρίσιμο να σχηματιστεί ισχυρή κυβέρνηση, να ολοκληρωθεί γρήγορα η αξιολόγηση της οικονομίας από την τρόικα και να συμφωνηθεί το πλαίσιο συνεργασίας Ελλάδας - Ε.Ε. στη μετά το μνημόνιο εποχή. Με άλλα λόγια, να επιβεβαιωθεί η ευρωπαϊκή πορεία της χώρας. Όπως εκτιμούν, οι πρόωρες εκλογές δεν θα εκτροχιάσουν την αναπτυξιακή δυναμική της οικονομίας και ότι το 2015 θ’ αποτελέσει έτος ισχυρής οικονομικής ανάπτυξης υπό την προϋπόθεση ότι η νέα κυβέρνηση θα κλείσει γρήγορα τις εκκρεμότητες με τους εταίρους.

Κίνδυνος

Όμως όλα αυτά δεν είναι καθόλου βέβαια. Ο μεγάλος κίνδυνος είναι είτε να μην προκύψει ισχυρή κυβέρνηση μετά τις εκλογές ή ακόμα χειρότερα να ακολουθήσουν νέες εκλογές ή να επικρατήσουν πολιτικές επιλογές που θα μας φέρουν σε σύγκρουση με την Ε.Ε. Αν γίνει κάτι τέτοιο, οι επιπτώσεις στο τραπεζικό σύστημα, και κατ’ επέκταση στην οικονομία θα είναι άμεσες και δραματικές, δεδομένης της απόλυτης εξάρτησης της ρευστότητας από την ΕΚΤ. Στο τέλος Νοεμβρίου το κενό, μεταξύ καταθέσεων 163 δις και δανείων 212 δισ. ευρώ, έχει καλυφθεί από την ΕΚΤ. Η επιδείνωση της ρευστότητας κατά το διάστημα Δεκεμβρίου - Ιανουαρίου, ύψους 21 δισ., καλύφθηκε με νέα κεφάλαια από την ΕΚΤ. Δηλαδή χωρίς τη χρηματοδότηση της ΕΚΤ οι ελληνικές τράπεζες θα χάσουν τη γη κάτω από τα πόδια τους σε χρόνο... δευτερολέπτων. Η στήριξη από το ευρωσύστημα δεν είναι ούτε αυτόματη ούτε δεδομένη. Η ΕΚΤ έχει δηλώσει πολλές φορές ότι για να έχουν πρόσβαση οι εγχώριες τράπεζες στη ρευστότητα του ευρωσυστήματος, πρέπει η Ελλάδα να βρίσκεται σε πρόγραμμα: «η συνέχιση της χρηματοδότησης των ελληνικών τραπεζών βασίζεται στην τεχνική παράταση του προγράμματος του EFSF έως το τέλος Φεβρουαρίου και στην ύπαρξη προγράμματος του ΔΝΤ. Επίσης βασίζεται στην επιτυχή ολοκλήρωση της τρέχουσας αξιολόγησης και σε συμφωνία για τη συνέχιση προγράμματος μεταξύ των ελληνικών αρχών και των ΕΚΤ - ΔΝΤ».

Πηγή