Στουρνάρας: Αισιόδοξα μηνύματα για την οικονομία από έξι μέτωπα

10/1/2013

Συγκρατημένη αισιοδοξία για τη σταθεροποίηση της ελληνικής οικονομίας και την αύξηση των πιθανοτήτων εξόδου από το τούνελ της πολυετούς ύφεσης, στην οποία βρίσκεται βυθισμένη η χώρα, αρχίζει να παγιώνεται εντός και εκτός Ελλάδας. Σειρά ενδείξεων από πολλά «μέτωπα» ενισχύουν σταδιακά την εικόνα ότι η χώρα κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, έχοντας πλέον ως εφόδια άφθονες «πρώτες ύλες» για να επιστρέψει η οικονομία σταδιακά έστω και σε ισχνή ανάπτυξη το 2014, αφήνοντας πίσω, υπό προϋποθέσεις, μια πρωτοφανούς διάρκειας και έντασης ύφεση.

Η σταδιακή εμπέδωση εικόνας πολιτικής σταθερότητας μετά τον πολύμηνο μαραθώνιο δύσκολων διαπραγματεύσεων με την τρόικα, που κατέληξε στη συμφωνία της 27ης Νοεμβρίου για την εκταμίευση 52,5 δισ. έως το τέλος Μαρτίου και τη δέσμευση για πρόσθετα μέτρα μείωσης του χρέους μελλοντικά από την Ευρώπη, αν και με υψηλό κόστος, είναι ίσως ο βασικότερος παράγοντας στη σύνθεση ενός νέου σκηνικού στην οικονομία. Αυτό σε συνδυασμό με τη συντεταγμένη προσπάθεια από το εξωτερικό να κοπάσει η συζήτηση για πιθανή έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ δημιουργούν ικανή βάση για να ξεκινήσει σταδιακά να αλλάζει το κλίμα στην οικονομία, που είναι και το μεγάλο ζητούμενο, εκτιμούν στην κυβέρνηση.

Οπως δε σπεύδουν να υπογραμμίσουν υψηλόβαθμα κυβερνητικά στελέχη, μια πρώτη μεταστροφή αποτυπώνεται πλέον και σε δημοσκοπικά αποτελέσματα, που δείχνουν τον ΣΥΡΙΖΑ να εξαντλεί τις δυνάμεις του σε μια περίοδο που κορυφώνονται στην πραγματική οικονομία οι οικονομικές επιπτώσεις της κρίσης, με κυρίαρχο πρόβλημα την εκρηκτική άνοδο της ανεργίας.

Πολιτική σταθεροποίηση
Στην πολιτική σταθεροποίηση, που όπως εκτιμούν μεγάλοι οίκοι του εξωτερικού είναι το «κλειδί» για να μην αναθερμανθούν τα σενάρια περί εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ, έρχεται να προστεθεί μια σειρά στοιχείων από την πραγματική οικονομία που υποδηλώνουν μια σταδιακή βελτίωση.

Στη λίστα αυτή ξεχωρίζει η πορεία των δίδυμων ελλειμμάτων: Οπως έδειξαν τα τελευταία στοιχεία για την εκτέλεση του προϋπολογισμού το 2012, το πρωτογενές έλλειμμα ίσως αποδειχθεί τελικά καλύτερο των επικαιροποιημένων στόχων, ενώ στο υπουργείο Οικονομικών δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο να πετύχουμε πρωτογενές πλεόνασμα ήδη από τη φετινή χρονιά.

Την ίδια ώρα αυξάνονται οι πιθανότητες να έχουμε φέτος για πρώτη φορά ύστερα από δεκαετίας ένα σχεδόν ισοσκελισμένο έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της χώρας, το οποίο εκτιμάται πως ίσως διαμορφώθηκε πέρσι στα ιστορικά χαμηλά επίπεδα του 2,5% του ΑΕΠ. Βεβαίως, η εξέλιξη αυτή συνδέεται άρρηκτα με τη βαθιά ύφεση και τη μεγάλη πτώση της κατανάλωσης. Ωστόσο, μια προσεκτική ματιά στα επιμέρους στοιχεία δείχνει κάποιες ενθαρρυντικές πτυχές, όπως η αύξηση των εξαγωγών, στα επίπεδα ρεκόρ των 24 δισ. ευρώ το 2012, οι οποίες, υπό την προϋπόθεση ότι θα επιτευχθεί αναδιάταξη του παραγωγικού μοντέλου της οικονομίας, μπορούν να αποτελέσουν βάση ανάπτυξης.

Προσδοκίες
Ενθαρρυντικά είναι τα νέα που έρχονται από τον τουρισμό, καθώς τα πρώτα στοιχεία δείχνουν αύξηση 8% - 40% στις προκρατήσεις για φέτος σε σχέση με το 2012. Οι θετικές προσδοκίες αποτυπώνονται στην κίνηση του Χρηματιστηρίου, το οποίο από τις εκλογές του Ιουνίου έως σήμερα έχει πραγματοποιήσει ράλι με απόδοση άνω του 100%, ενώ πλέον κάθε μήνα εκτιμάται πως ανοίγουν πάνω από 1.000 νέες μερίδες επενδυτών, αλλά και στην πρόσφατη βελτίωση του οικονομικού κλίματος στη χώρα, που σύμφωνα με τις μετρήσεις της Κομισιόν βρέθηκε τον Δεκέμβριο στα υψηλότερα επίπεδα από τον Ιανουάριο του 2010, που ουσιαστικά ξεκίνησε η μεγάλη κρίση στη χώρα.

Ενδεικτική της σταθεροποίησης είναι η επιστροφή καταθέσεων 8,3 δισ. ευρώ από τον Ιούνιο. Την ίδια ώρα δρομολογούνται σταδιακά κινήσεις αύξησης της ρευστότητας στην αγορά, με την εξόφληση των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου σύμφωνα με τον σχεδιασμό έως το τέλος του πρώτου εξαμήνου και τη διασφάλιση των κεφαλαίων για την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών. Ιδιαίτερη βαρύτητα έχουν οι πρόσφατες διαβεβαιώσεις μεγάλων εταιρειών, όπως η Unilever, ότι θα συνεχίσουν να στηρίζουν επενδυτικά τη χώρα, αλλά και οι πρώτες δειλές εκτιμήσεις αρκετών ξένων αναλυτών και διαμορφωτών πολιτικής ότι οικοδομούνται σταδιακά προϋποθέσεις για αύξηση των άμεσων ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα μεσοπρόθεσμα. Είναι ενδεικτικό ότι το κλίμα στον βιομηχανικό κλάδο διαμορφώθηκε τον Δεκέμβριο στο υψηλότερο σημείο από τον Σεπτέμβριο του 2008, πριν από την έναρξη της κρίσης.

Παράλληλο εφόδιο για τη μακρά πορεία ανάταξης της οικονομίας είναι οι τελευταίες συμφωνίες με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για τη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, αλλά και η δρομολόγηση της επανέναρξης των μεγάλων έργων.

Στη μακρά και δύσκολη πορεία για να επιστρέψει η ελληνική οικονομία σταδιακά στην ανάπτυξη, οι αβεβαιότητες είναι πολλές και σημαντικές, όπως επίσης αξιοσημείωτος παραμένει ο κίνδυνος ενός «ατυχήματος» σε όλα τα επίπεδα, με επίκεντρο την πολιτική κατάσταση και την κοινωνική πίεση υπό το βάρος της λιτότητας και της εκρηκτικής ανεργίας. Ωστόσο, πλέον, κατά πολλούς βρισκόμαστε σε ένα σημείο που έχουμε αρκετές προϋποθέσεις, υπό όρους, να κερδίσουμε το στοίχημα της ανάκαμψης, παρά το ότι η ανάρρωση από την εξαιρετικά τραυματική για τη χώρα εμπειρία των τελευταίων ετών θα απαιτήσει αναμφίβολα πολυετή προσαρμογή.

Δίδυμα ελλείμματα

Στο υπουργείο Οικονομικών επικρατεί συγκρατημένη ικανοποίηση για την εκτέλεση του προϋπολογισμού, ενώ δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο να έχουμε πρωτογενές πλεόνασμα ήδη από τη φετινή χρονιά. Πρέπει να σημειωθεί πως η τρόικα αναμένει φέτος μηδενισμό του πρωτογενούς ελλείμματος, αλλά όχι πλεόνασμα. Πάντως, τα προσωρινά στοιχεία για την εκτέλεση του προϋπολογισμού το 2012, που δημοσιοποίησε προχθές το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, έδειξαν πως το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού αλλά και το πρωτογενές έλλειμμα είχαν καλύτερη πορεία σε σχέση με τους επικαιροποιημένους στόχους που είχαν τεθεί, με το πρωτογενές έλλειμμα να εμφανίζεται κατά περίπου 890 εκατ. ευρώ καλύτερο των στόχων.

Σε κάθε περίπτωση οι πηγές ανησυχίας στον προϋπολογισμό παραμένουν, καθώς σε ετήσια βάση τα προσωρινά στοιχεία έδειξαν πτώση περίπου 4% στα έσοδα, ενώ για ακόμη μία φορά «ψαλιδίστηκαν» οι δαπάνες του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Την ίδια ώρα, είναι πιθανόν φέτος για πρώτη φορά ύστερα από δεκαετίες να έχουμε ένα σχεδόν ισοσκελισμένο έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της χώρας. Στο δεκάμηνο Ιανουαρίου - Οκτωβρίου το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαιακών μεταβιβάσεων σημείωσε πτώση της τάξης περίπου του 83%, στα 2,5 δισ. ευρώ, ή 1,3% του ΑΕΠ από τα 15 δισ. του αντιστοίχου δεκάμηνου του 2012, με προοπτική να διαμορφωθεί τελικά στο 2,5% του ΑΕΠ, όπως εκτίμησε προχθές ο υπουργός Οικονομικών. Υποστήριξε δε πως εάν η τάση αυτή συνεχιστεί είναι πιθανό το 2013 να είναι το πρώτο έτος, ύστερα από δεκαετίες, που το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών μας, μετά από τις κατάλληλες προσαρμογές, θα είναι περίπου ισοσκελισμένο.

Τα θετικά μηνύματα

Επιστροφή καταθέσεων
Οι εκλογές του Ιουνίου και η απομάκρυνση των σεναρίων εξόδου της χώρας από το ευρώ συνέδραμαν στη σταδιακή επιστροφή των καταθέσεων στις ελληνικές τράπεζες. Εκτιμάται ότι από τον Ιούνιο έχουν επιστρέψει περί τα 8,3 δισ. ευρώ, αποκαθιστώντας σταδιακά τη σταθερότητα στο σύστημα.

Χρηματιστήριο
Περισσότερες από 1.000 νέες μερίδες επενδυτών ανοίγουν κάθε μήνα στο Χρηματιστήριο, υποδηλώνοντας αναζωπύρωση του επενδυτικού ενδιαφέροντος, ενώ όλα τα χρηματιστηριακά μεγέθη σημειώνουν έντονα ανοδική τάση μέσα στον Ιανουάριο. Παράλληλα, από τον Ιούνιο, που ξεκαθάρισε το πολιτικό τοπίο μετά τις εκλογές, το Χ.Α. έχει καταγράψει επτάμηνο ράλι με απόδοση της τάξης του 106,7% (αναλυτικό ρεπορτάζ Α4 - Α5).

Ρευστότητα
Εντός του πρώτου εξαμήνου η κυβέρνηση φιλοδοξεί να αποπληρώσει το σύνολο των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου προς ιδιώτες, συνολικού ύψους 9,3 δισ. ευρώ, υπό την προϋπόθεση ότι συνεχίζεται η ομαλή δανειοδότηση της χώρας από την τρόικα. Από την πρώτη δόση των 34,3 δισ. ευρώ θα διατεθεί για τον σκοπό αυτό συνολικά 1,6 δισ. ευρώ.

Ροή επενδυτικών κεφαλαίων - επανέναρξη μεγάλων έργων
Σημαντικά κονδύλια θα είναι διαθέσιμα μέσω της ΕΤΕπ για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις το 2013, χρονιά κατά την οποία αναμένεται να εκταμιευθούν ανάλογα με τη ζήτηση περίπου 378 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, παρέχονται εγγυήσεις της ΕΤΕπ προς τις ελληνικές τράπεζες για ποσά έως 500 εκατ. ευρώ για εξαγωγικές επιχειρήσεις, ενώ προχωρούν οι διαδικασίες για την επανέναρξη των μεγάλων έργων στη χώρα την Ανοιξη.

Τουρισμός
Ελπιδοφόρα είναι τα μηνύματα που έρχονται από τον τουρισμό. Οι προκρατήσεις εκτιμάται πως παρουσιάζουν αύξηση από 8% έως 40% σε σχέση με το 2012, ενώ οι αεροπορικές εταιρείες υπολογίζεται πως έχουν κάνει προγραμματισμό για επιπλέον 1 εκατομμύριο θέσεις φέτος σε σχέση με πέρσι.

Πηγή