ΔΝΤ: Τι να τον κάνεις τον ορυκτό πλούτο αν έχεις... φοροδιαφυγή

4/11/2013

Μελέτη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι περισσότερες πλούσιες χώρες σε ορυκτά κοιτάσματα έχουν τις φτωχότερες οικονομίες και τους πιο φτωχούς πολίτες.

Αρκετοί υποστηρίζουν ότι αν η Ελλάδα βρει πετρέλαιο, τότε θα λύσει το οικονομικό της πρόβλημα. Την εκτίμηση αυτή έρχεται να αποδομήσει μελέτη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, η οποία καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι περισσότερες πλούσιες χώρες σε ορυκτά κοιτάσματα έχουν τις φτωχότερες οικονομίες και τους πιο φτωχούς πολίτες.

Τι είναι τελικά αυτό που κάνει μία χώρα πλούσια; Το μυστικό βρίσκεται στη φοροδιαφυγή και στη σωστή Δημόσια Διοίκηση. Το ΔΝΤ δεν βρήκε ούτε μία χώρα στην Ιστορία η οποία να διαθέτει αναποτελεσματική ή/και διεφθαρμένη Δημόσια Διοίκηση και να έχει ταυτόχρονα ισχυρή οικονομία. Επίσης, δεν βρήκε πλούσια χώρα σε ορυκτό πλούτο που να έχει μεγάλη φοροδιαφυγή και ταυτόχρονα να έχει γεμάτα ταμεία.

Τα παραδείγματα που αναφέρει είναι πολλά και ξεκινούν από το πλούσιο σε ορυκτό πλούτο Κονγκό και άλλες χώρες της Αφρικής και επεκτείνονται σε πολλά άλλα μέρη του πλανήτη. Σε αυτά θα μπορούσε να περιληφθεί και η Ελλάδα, δεδομένου ότι είναι μία πλούσια χώρα. Διαθέτει ήλιο, θάλασσα, Ιστορία, αλλά και πλούσιο υπέδαφος με νικέλιο, λιγνίτη κ.λπ. Τώρα εντοπίζει και μεγάλα κοιτάσματα πετρελαίου. Επίσης, η Ελλάδα ήταν μία χώρα που μέχρι το 2009 έχανε περίπου 15-28 δισ. ευρώ τον χρόνο από φοροδιαφυγή και 65 δισ. ευρώ συνολικά από την παραοικονομία. Δηλαδή πολλαπλάσια από τα μέτρα που πήρε για κάθε έτος την τελευταία τριετία λόγω Μνημονίου.

Οι οικονομολόγοι του ΔΝΤ διαπίστωσαν επίσης ότι οι πλούσιες χώρες σε φυσικούς πόρους παρουσίασαν τις τελευταίες δεκαετίες χαμηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης από ότι οι φτωχές σε πρώτες ύλες.

Έτσι, λοιπόν, ξεκίνησαν να αναζητούν την αιτία. Κατά τη διάρκεια της αναζήτησης εντόπισαν δύο κοινά χαρακτηριστικά:

Πρώτον, μεγάλη διαφθορά στο πολιτικό σύστημα και στη Δημόσια Διοίκηση. Οι χώρες με πλούσιες πρώτες ύλες παράγουν υψηλά κέρδη. Αυτά θα μπορούσαν να μοιραστούν προς όφελος όλης της οικονομίας και των πολιτών της. Στην πράξη δημιουργούνται ελίτ που προτιμούν να μοιράζονται τα υψηλά κέρδη σε λιγότερους. Αυτό το σύστημα ξεκινάει κυρίως από τους πολιτικούς και καταλήγει σε μία χαλαρή Δημόσια Διοίκηση, η οποία δεν διαθέτει αυστηρούς και αποτελεσματικούς ελέγχους.

Δεύτερον, υψηλή φοροδιαφυγή. Οι χώρες αυτές διαθέτουν αναποτελεσματικό φοροελεγκτικό μηχανισμό, χαλαρή φορολογική νομοθεσία και πολλά «παράθυρα» για ευνοϊκή μεταχείριση των πολυεθνικών εταιρειών.

Στο θέμα της φοροδιαφυγής το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δίνει ιδιαίτερη έμφαση στις πολυεθνικές, διότι διαπιστώνεται ότι καθώς έχουν παρουσία σε πολλές χώρες, ταυτόχρονα κάνουν χρήση των κατά τόπους φορολογικών ευνοϊκών καθεστώτων, με αποτέλεσμα τη φοροαποφυγή. Αυτό συμβαίνει τόσο στις φτωχές όσο και στις πλούσιες - δυτικές χώρες, όπως π.χ. Βρετανία, Γερμανία, ΗΠΑ κ.λπ.

Το Ταμείο υπολόγισε ότι οι εκροές κεφαλαίων (ως προϊόν φοροαποφυγής) από τις αναπτυσσόμενες χώρες από το 2001 έως το 2010 ήταν 5,9 τρισ. δολάρια. Την ίδια περίοδο, οι χώρες αυτές δέχθηκαν οικονομική βοήθεια από παγκόσμιους οργανισμούς συνολικού ύψους 677 δισ. δολαρίων για να μην καταρρεύσουν!..

Ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η πλούσια σε υπέδαφος Ζάμπια, η οποία χάνει κάθε χρόνο το 15% του ΑΕΠ της στη φοροδιαφυγή. Υπολογίζεται ότι οι εκροές κεφαλαίων (ως προϊόν φοροαποφυγής) προς το εξωτερικό ανέρχονται σε περίπου 2 δισ. δολάρια.

Συνολικά από όλες αυτές τις χώρες (και της Ελλάδας περιλαμβανομένης) έχει συσσωρευθεί πλούτος 20 τρισ. δολαρίων στους λεγόμενους φορολογικούς παραδείσους.

Το Ταμείο παραθέτει μια σειρά από μεθόδους που χρησιμοποιούν οι πολυεθνικές για φοροαποφυγή. Η πιο συνηθισμένη μέθοδος είναι η εξής: δημιουργούν θυγατρικές σε χώρες με χαμηλό φορολογικό συντελεστή ή με χαλαρό φορολογικό σύστημα. Οι επιχειρήσεις στις χώρες με χαλαρή φορολογία δανείζουν τις άλλες. Οι τόκοι εκπίπτουν και έτσι περιορίζουν τη φορολογία στις χώρες με υψηλή ή αυστηρή φορολογία.

Πηγή