Η Λιθουανία στο ευρώ

31/12/2014

Αν κάποιος εξακολουθεί να έχει καλούς λόγους για την ένταξη στο ευρώ, αυτός είναι ο λαός του χιονισμένου και περιφρονημένου Βίλνιους.

Αν κάποιος εξακολουθεί να έχει καλούς λόγους για την ένταξη στο ευρώ, αυτός είναι ο λαός του χιονισμένου και περιφρονημένου Βίλνιους. Η βουτιά του ρουβλίου και οι οικονομικές κυρώσεις σχεδόν κατέστρεψαν τη Ρωσία ως αγορά για τα γαλακτοκομικά προϊόντα και άλλα αγαθά της Λιθουανίας. Η Ρωσία έστειλε πρόσφατα περιπόλους στρατιωτικών αεροσκαφών πάνω από τη Βαλτική Θάλασσα, σε μια προσπάθεια εκφοβισμού, όπως το ερμηνεύουν οι Λιθουανοί. Η λιθουανική ανάπτυξη, παρότι ακόμη πάνω από τον μέσο όρο της ευρωζώνης, υποφέρει.

Το ευρώ, το οποίο η Λιθουανία θα εγκρίνει επίσημα την Πέμπτη, δεν θα λύσει όλα τα προβλήματα. Αλλά οι αναλυτές και οι πολιτικοί ηγέτες λένε ότι θα δώσει ώθηση στο εμπόριο, θα εξαλείψει το κόστος του συναλλάγματος και θα συμβάλει στην ανάπτυξη νέων αγορών στη Δύση. Το νέο νόμισμα μπορεί να δώσει ακόμη ένα επιπλέον μέτρο γεωπολιτικής ασφάλειας. Ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν μπορεί να είναι πιο προσεκτικός στο να προκαλεί μια χώρα που είναι μέλος όχι μόνο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ, αλλά και της ευρωζώνης.

Το ευρώ δίνει στη χώρα περισσότερη ελευθερία κατά τη διαπραγμάτευση των επιχειρήσεων με τη Ρωσία, δήλωσε ο Βάλντας Άνταμκους, ο οποίος ήταν πρόεδρος της Λιθουανίας για περίπου μια δεκαετία μέχρι το 2009. «Δεν χρειάζεται να αποδεχθούμε την πίεση του να είμαστε μια μικρή χώρα με ένα μικρό νόμισμα», σχολιάζει. «Τώρα είμαστε μέλη της ευρωζώνης».

Μένει να δούμε αν τέτοια επιχειρήματα θα βοηθήσουν το ευρώ να κερδίσει περισσότερους οπαδούς σε άλλες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης που δεν έχουν ακόμη ενταχθεί, όπως η Πολωνία, των οποίων η σχετικά ταχέως αναπτυσσόμενη οικονομία θα παρέχει κάποιον δυναμισμό που χρειάζεται απεγνωσμένα η νομισματική ένωση. Όπως και η κοινή γνώμη, οι Πολωνοί ηγέτες δεν βιάζονται να ενταχθούν. Το κύρος της ευρωζώνης θα μπορούσε να υποφέρει περαιτέρω τώρα που η πολιτική αναταραχή στην Ελλάδα ανησυχεί τις χρηματοπιστωτικές αγορές. Αν και οι περισσότερες από τις 28 χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι υποχρεωμένες να υιοθετήσουν το ευρώ, δεν αναμένεται να ενταχθούν στην ευρωζώνη και άλλες χώρες για αρκετά χρόνια τουλάχιστον.

Ακόμη και στη Λιθουανία, ο ενθουσιασμός για το γεγονός ότι έγινε η 19η χώρα στην ευρωζώνη δεν είναι μεγάλος. Πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν μια πλειοψηφία υπέρ της υιοθέτησης του ευρώ, ενώ μόλις το Σεπτέμβριο οι δημοσκοπήσεις έδειξαν ότι οι περισσότεροι Λιθουανοί ήταν κατά της ένταξης. Από την αρχή, το ευρώ ήταν το πνευματικό τέκνο των πολιτικών ελίτ και σπάνια έχει χαιρετιστεί με ενθουσιασμό. Μεταξύ των πιο ενθουσιωδών που το υιοθέτησαν ήταν και οι Έλληνες το 2001, όταν σχεδόν τα δύο τρίτα ήταν υπέρ της ένταξης. Ειδικά τώρα, που η ευρωζώνη εξακολουθεί να προσπαθεί να ξεπεράσει τη χρόνια ισχνή ανάπτυξη, τα πλεονεκτήματα της ένταξης δεν είναι πάντα προφανή.

Πολλοί Λιθουανοί πιστεύουν ότι «μπαίνουμε στο κλαμπ των χαμένων» λέει ο Ρουσλάνας Ιρζικεβίσιους, αρχισυντάκτης της αγγλόφωνης ιστοσελίδας Lithuania Tribune. «Μπαίνουμε στο κλαμπ των ηττημένων και τα προβλήματα στην ευρωζώνη θα επηρεάσουν τις προοπτικές της Λιθουανίας». Η ένταξη στο ευρώ είναι επίσης δαπανηρή. Μια μελέτη από την κεντρική τράπεζα της Λιθουανίας διαπίστωσε ότι η μετάβαση θα κοστίσει 600 εκατομμύρια ευρώ, ή περίπου 731 εκατομμύρια δολάρια, μέχρι το 2020, σε συνεισφορές στον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δαπάνες για εμπορικούς δανειστές και άλλα έξοδα. Αυτό είναι ένα σημαντικό ποσό σε μια χώρα με τρία εκατομμύρια κατοίκους. «Αλλά αν συγκρίνουμε τα πλεονεκτήματα, τα οφέλη είναι μεγαλύτερα» υποστηρίζει ο Βίτας Βασιλιάουσκας, πρόεδρος της κεντρικής τράπεζας. Σε σχετική συνέντευξη Τύπου προέβλεψε ότι η λαϊκή υποστήριξη θα αυξηθεί, καθώς οι άνθρωποι συνηθίζουν στο νέο νόμισμα, όπως συνέβη στη γειτονική Λετονία και την Εσθονία, που είναι ήδη μέλη της ευρωζώνης.

Ο Βασιλιάουσκας και άλλοι οικονομολόγοι και πολιτικοί ηγέτες υποστηρίζουν ότι υπάρχουν αρκετοί λόγοι για μια χώρα όπως η Λιθουανία να ενταχθεί στο κοινό νόμισμα, παρά την πεισματικά αργή ανάπτυξη της ευρωζώνης και το εξασθενημένο κύρος. Το νυν νόμισμα της χώρας, το λίτας, έχει συνδεθεί με το ευρώ για περισσότερο από μια δεκαετία. Η Λιθουανία προσπάθησε να ενταχθεί στην ευρωζώνη το 2007, αλλά απορρίφθηκε επειδή ο πληθωρισμός της ήταν πολύ υψηλός. Τώρα που η Λιθουανία θα είναι στη ζώνη του ευρώ, οι τράπεζες της μπορούν να δανειστούν χρήματα με ευνοϊκούς όρους από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και η χώρα θα μπορούσε να καταφύγει στο ταμείο διάσωσης της ευρωζώνης σε μια κρίση. Αυτές οι πηγές χρηματοδότησης έκτακτης ανάγκης θα ήταν πολύ πρακτικές το 2009, όταν οι διεθνείς πιστώσεις στέρεψαν και η Λιθουανία υπέστη μια σοβαρή ύφεση. «Αν είχαμε γίνει δεκτοί το 2007, αυτή η κρίση του 2008 και 2009, θα ήταν πολύ πιο εύκολη», είπε ο Άντριους Κουμπίλιους, ηγέτης του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος στη Λιθουανία, ο οποίος ήταν πρωθυπουργός εκείνη την εποχή.

Η Λιθουανία θα αποκτήσει επίσης μια φωνή στην νομισματική πολιτική της ευρωζώνης. Όπως όλοι οι επικεφαλής των εθνικών κεντρικών τραπεζών της ευρωζώνης, ο Βασιλιάουσκας θα γίνει μέλος στο διοικητικό συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, το οποίο θα αυξηθεί σε 25 μέλη. Η Λιθουανία θα συμμετάσχει, επίσης, στο Eurogroup. Οι Λιθουανοί «θέλουν να είναι ιδανικοί ευρωπαίοι πολίτες», δήλωσε ο Άνερς Άσλουντ, ένας πρώην Σουηδός διπλωμάτης ο οποίος είναι τώρα ένας ανώτερος συνεργάτης στο Ινστιτούτο Διεθνών Οικονομικών Peterson στην Ουάσιγκτον. «Αν είσαι ένας ιδανικός Ευρωπαίος πολίτης, θέλεις να είσαι σε κάθε τραπέζι, όχι μόνο στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ, αλλά και στο Eurogroup και την ΕΚΤ». Για τις λιθουανικές επιχειρήσεις, η υιοθέτηση του ευρώ καταργεί τη διοικητική επιβάρυνση και το κόστος συναλλάγματος, που υπολογίζεται σε 40 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο, και εξαλείφει τυχόν υπολειπόμενο κίνδυνο μιας νομισματικής κρίσης. Η χώρα μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτή την ώθηση.

Ο ρυθμός ανάπτυξης αναμένεται να είναι 2,9 τοις εκατό για το 2014, ενώ η υπόλοιπη ευρωζώνη είναι σχεδόν στάσιμη. Ακόμα, η Λιθουανία έχει αναμφισβήτητα πληγεί σκληρότερα από οποιαδήποτε άλλη χώρα από τη βουτιά του ρωσικού ρουβλίου και τις οικονομικές κυρώσεις, οι οποίες έχουν αποκλείσει τη Ρωσία από τα προϊόντα διατροφής της Λιθουανίας, ένα σημαντικό μέρος της οικονομίας. Το ευρώ θα καταστήσει ευκολότερη για τη Λιθουανία την ανάπτυξη εναλλακτικών αγορών σε χώρες όπως η Γερμανία. Οι Λιθουανοί ήδη επωφελούνται από τα χαμηλά επιτόκια, ένα άλλο υποπροϊόν της ιδιότητας του μέλους του ευρώ.

Πολλοί Λιθουανοί όμως χρειάζεται ακόμη να πειστούν για τα οφέλη και ανησυχούν για την αύξηση των τιμών. Εξισώνουν τα λίτας με τη σταθερότητα μετά από μια σειρά οικονομικών κρίσεων και διακυμάνσεων του νομίσματος, απ’ όταν η χώρα κήρυξε την ανεξαρτησία της από τη Σοβιετική Ένωση το 1990. «Μια χώρα χωρίς νόμισμα δεν είναι τίποτα», δήλωσε ο Μιροσλάβα Κορβελ, ο οποίος πωλούσε φθηνά αρώματα σε μια υπαίθρια αγορά στο Βίλνιους. Για πολλούς απλούς Λιθουανούς, το ευρώ αντιπροσωπεύει μια συνταρακτική αλλαγή σε μια χώρα με μεγάλο μερίδιο στις αναταραχές του τελευταίου αιώνα. Στο Βίλνιους, που είναι καλυμμένο με χιόνι αυτή την εβδομάδα, δεν ήταν έντονη η αίσθηση ότι θα πραγματοποιηθεί μια βαρυσήμαντη αλλαγή. Τα καταστήματα είχαν παλιά και νέα νομίσματα. Στο Παλάτι του Μεγάλου Δούκα της Λιθουανίας, ο Τάντας Μπάλζα ήταν ένας από τους τρεις ξεναγούς σε μία έκθεση σχετικά με το νέο νόμισμα. Είπε ότι η λιθουανοί επισκέπτες συχνά ρωτούσαν να μάθουν αν θα υπάρξουν κέρματα ευρώ με τυπωμένο το λιθουανικό εθνικό σύμβολο, έναν ιππότη πάνω σε άλογο.

Η μετάβαση προς το ευρώ θα είναι υποτονική υπόθεση. Την Πέμπτη, λίγο μετά τα μεσάνυχτα, ο Βασιλιάουσκας και άλλοι ανώτεροι αξιωματούχοι θα βγάλουν τα πρώτα χαρτονομίσματα ευρώ από ΑΤΜ, στον κεντρικό δρόμο του Βίλνιους. Στο Seimas, το λιθουανικό κοινοβούλιο, η μεγάλη πλειοψηφία υποστηρίζει την ένταξη στην ευρωζώνη. Το δεξιό κόμμα Τάξη και Δικαιοσύνη έχει προσπαθήσει να εκμεταλλευτεί το αντιευρωπαϊκό συναίσθημα, αλλά δεν έχει βρει ευρεία υποστήριξη.

Οι Λιθουανοί που τάσσονται υπέρ του ευρώ το συνδέουν με ευκολότερα ταξίδια και εμπόριο, όπως δείχνουν οι έρευνες. Δεν το συνδέουν με την εθνική ασφάλεια. Αλλά ο Μάριους Λαουριναβίσιους, αναλυτής στο Κέντρο Σπουδών Ανατολικής Ευρώπης στο Βίλνιους, θεωρεί ότι οι Λιθουανοί υποτιμούν το πόσο η υιοθέτηση του ευρώ θα τους προστατεύει από επιθετικές κινήσεις από τη Ρωσία, η οποία πρόσφατα έκανε στρατιωτικές ασκήσεις στα σύνορα της Λιθουανίας με τον ρωσικό θύλακα του Καλίνινγκραντ. «Μπαίνουμε στον πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κάτι που θα κάνει τη Λιθουανία πολύ ασφαλέστερη από τη ρωσική επιρροή και από τη ρωσική επιθετικότητα» είπε. «Δεν έχουμε άλλη επιλογή».

Πηγή

Η πρωτότυπη δημοσίευση εδώ.