21/6/2015
Αφορμή γι' αυτή τη δημοσίευση ήταν η απάντηση του Ν. Χατζηνικολάου σε ένα μήνυμα στο twitter που του έστειλα. Το μήνυμα έλεγε ''πώς μπορείς να είσαι αντιμνημονιακός και υπέρ του ευρώ;'' κι η απάντηση η ακόλουθη.
Αναρωτήθηκα αν το έκανε για να αποκρύψει την αλήθεια ή επειδή δεν ήξερε. Θα μπορούσε να μην την αναφέρει καθόλου αν ήθελε να την αποκρύψει άρα αυτό που μένει είναι ότι ο Ν. Χατζηνικολάου δεν ξέρει πώς συνδέεται το ευρώ με τη μνημονιακή πολιτική που εφαρμόζεται εδώ και πέντε χρόνια στην Ελλάδα.
Τι είναι τα μνημόνια.
Με τα μνημόνια εφαρμόζεται η εσωτερική υποτίμηση (μειώσεις μισθών), οι μειώσεις των δημοσίων δαπανών (δημόσιες επενδύσεις, μισθοί δημοσίων υπαλλήλων, συντάξεις) και οι ιδιωτικοποιήσεις δημοσίων εταιρειών. Η εσωτερική υποτίμηση γίνεται επειδή έχουμε το ευρώ και δεν μπορούμε να το υποτιμήσουμε. Σκοπός της είναι να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και δεν έχει σχέση με το ύψος του δημόσιου χρέους όπως νομίζουν πολλοί. Εσωτερική υποτίμηση μπορεί να κάνει και μία χώρα που έχει μεν το νόμισμα της αλλά το έχει συνδέσει με άλλο ισχυρό (όπως έκανε η Αργεντινή με το δολάριο η λεγόμενη ''δολαριοποίηση'' του πέσο). Εσωτερική υποτίμηση έκανε και η Γερμανία δέκα χρόνια πριν μπει στο ευρώ μέσω του παγώματος των μισθών για να αποκτήσει, όπως και έγινε, ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι των άλλων χωρών της ευρωζώνης. Το αποτέλεσμα ήταν να αυξήσει το εμπορικό πλεόνασμα της από τα 500 δις στο ένα τρις ευρώ.
Οι μειώσεις των μισθών είναι το μόνο ''εργαλείο'' για να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα όσο έχουμε για νόμισμα το ευρώ. Οι επακόλουθες μειώσεις των δημοσίων δαπανών γίνονται επειδή μειώνονται τα έσοδα από φόρους και για να επιτευχθεί πρωτογενές πλεόνασμα. Ο συνδυασμός αυτών των δύο προκαλεί φοβερή ύφεση. Η Ελλάδα είναι η μόνη δυτική χώρα που έχει εν καιρώ ειρήνης μεγαλύτερη ύφεση από τη Μεγάλη Ύφεση του 1929 στις ΗΠΑ. Έθεσε καινούργιο ''ρεκόρ'' το οποίο θα διδάσκεται στις οικονομικές σχολές. Ο καθηγητής χρηματοοικονομικών στο πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ Κώστας Μήλας έχει πει ότι η παραγωγικότητα και οι μειώσεις στον βασικό μισθό και στους μισθούς γενικότερα, αποτελούν το 22% της ανταγωνιστικότητας πράγμα που δείχνει την ματαιότητα της εσωτερικής υποτίμησης.
Βλέπουμε λοιπόν ότι δεν μπορεί κάποιος να είναι κατά των μνημονιακών πολιτικών (εσωτερική υποτίμηση - μειώσεις μισθών και συντάξεων) και να είναι υπέρ του ευρώ. Είναι ασύμβατες και αντίθετες έννοιες. Αν δεν θέλουμε να γίνεται ότι γίνεται εδώ και πέντε χρόνια, πρέπει να θέλουμε το εθνικό νόμισμα που θα το εκδίδουμε και θα το ελέγχουμε. Είτε ευρώ και μνημόνια λοιπόν, είτε δραχμή και απαλλαγή από την καταστροφική πολιτική της τελευταίας πενταετίας. Το πώς θα γίνει η μετάβαση είναι άλλο θέμα.
Τι προκάλεσε το ευρώ στην οικονομία μας
Η είσοδος της Ελλάδας στην ευρωζώνη μείωσε τρομακτικά την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Τα εγχώρια προϊόντα έγιναν ακριβά και τα εισαγόμενα φθηνά λόγω της υψηλής ισοτιμίας του ευρώ με τα άλλα νομίσματα. Ακόμα και τώρα που μειώθηκε, η ισοτιμία είναι πάνω από το δολάριο. Πριν ένα χρόνο είχε φτάσει στο ένα ευρώ προς 1.35 δολάριο.
Το αποτέλεσμα της απώλειας της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας ήταν να υπάρχει τρομακτικό έλλειμμα του Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών (ΙΤΣ). Κατά μέσο όρο ήταν 12% (το 2009 ήταν 14%). Αυτό σημαίνει ότι η αξία των εισαγωγών μας ήταν καθ' αυτό το ποσοστό του ΑΕΠ περισσότερες από την αξία των εξαγωγών μας. Το 2009 το έλλειμμα ήταν 25 δις ευρώ περίπου.
Επειδή το κράτος εξέδιδε ομόλογα σαν εγγύηση για να δανείζονται οι τράπεζες στο δεκαπλάσιο από την ΕΚΤ και να δανείζουν τους εισαγωγείς. Αυτό όμως οδήγησε στον διπλασιασμό του δημοσίου χρέους από τα 145 δις ευρώ την 1/1/2002 στα 298.5 δις ευρώ την 31/12/2009. Το δημόσιο χρέος διπλασιάστηκε σε επτά μόλις χρόνια !!! Συγχρόνως το χρέος των πολιτών ξεπέρασε τα 200 δις ευρώ. (το έλλειμμα στο ΙΤΣ και στον προϋπολογισμό είναι τα περίφημα ''δίδυμα ελλείμματα'').
Ο Γ. Στουρνάρας εξήγησε γιατί, όταν ήταν Υπουργός Οικονομικών.
''Το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (ΙΤΣ) το οποίο το αγνοήσαμε όλοι οι οικονομολόγοι, ήταν η αιτία της κρίσης του ευρώ.Από τη στιγμή που μπήκαμε στο ευρώ το έλλειμμα στο ΙΤΣ στον ευρωπαικό νότο άρχισε να αυξάνεται και το πλεόνασμα των χωρών του βορρά άρχισε και αυτό να αυξάνεται. Στο κέντρο της κρίσης ήταν το έλλειμμα στο ΙΤΣ.
Ποιο ήταν το βασικό πρόβλημα μέχρι σήμερα; Το βασικό πρόβλημα ήτανε η διαρκής απόκλιση μεταξύ παραγωγής και εγχώριας δαπάνης. Παρήγαμε ετησίως εκατό, να το πω απλά, και η εγχώρια δαπάνη κυμαίνονταν μεταξύ 105 και 120. Η διαφορά ήταν το ΙΤΣ, ελλειμματικό όλα αυτά τα χρόνια, το οποίο δημιούργησε τη μεγάλη υπερχρέωση.''
Ένα άλλο κακό που έγινε με την είσοδο μας στην ευρωζώνη ήταν ότι όλο το χρέος μας μετατράπηκε σε ξένο νόμισμα. Μέχρι να μπούμε στο ευρώ, το 80% του δημοσίου χρέους ήταν εσωτερικό σε δραχμές. Το υπόλοιπο (30 δις ευρώ περίπου) ήταν σε ξένα νομίσματα, κυρίως σε δολάρια. Μεγάλο ποσό που έπρεπε να μειωθεί αλλά ήταν πλήρως βιώσιμο και διαχειρίσιμο. Αν μέναμε στη δραχμή δεν θα χρεοκοπούσαμε. Ουσιαστικά η χρεοκοπία μας έγινε την ημέρα που μπήκαμε στο ευρώ.
Μπορεί να φέρει θετικά αποτελέσματα η εσωτερική υποτίμηση;
Θεωρητικά μπορεί αλλά μόνο αν την κάνει ένα κράτος-μέλος σε μία νομισματική ένωση. Όταν την κάνουν όλοι, καμία χώρα δεν αποκτά ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Στις συναλλαγές με τρίτες χώρες (που χρησιμοποιούν το δολάριο για τις διακρατικές συναλλαγές), αρκεί μία υποτίμηση του δολαρίου από τις ΗΠΑ για στείλει στο βρόντο όλα όσα υποφέρουν οι Έλληνες πολίτες. Δηλαδή ακόμα και αν κάποτε αποκτήσουμε το επιθυμητό επίπεδο ανταγωνιστικότητας, μπορεί οι ΗΠΑ να κάνουν υποτίμηση του δολαρίου και να έρθουμε από εκεί που ξεκινήσαμε. Οι πολίτες θα έχουν υποφέρει τα πάνδεινα για το τίποτα. Επομένως η αύξηση της ανταγωνιστικότητας με εσωτερική υποτίμηση δεν είναι βιώσιμη.
Επί πλέον κανείς δεν εγγυάται ότι η Γερμανία δεν θα κάνει εκ νέου εσωτερική υποτίμηση μέσω παγώματος των μισθών και θα χάσουμε οποιοδήποτε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα αποκτήσουμε. Ήδη έχει δεσμευτεί ότι θα έχει 1% πρωτογενές πλεόνασμα και μπορεί να το αυξήσει, πράγμα που μεταξύ άλλων μπορεί να γίνει και μέσω παγώματος των μισθών.
Το παράδειγμα της πατάτας.
Το κίνημα της πατάτας στην Κατερίνη, πήρε το 2012 δέκα τόνους πατάτες από τη Δράμα με 23 λεπτά το κιλό. Για μεγαλύτερες ποσότητες ας υποθέσουμε ότι θα πλήρωνε 20 λεπτά. Την ίδια εποχή οι αιγυπτιακές είχαν 10 λεπτά το κιλό στο ράφι. Πώς θα γίνονταν πιο φθηνές (ανταγωνιστικές) οι ελληνικές χωρίς υποτίμηση του νομίσματος; Αν γινόταν ένα θαύμα και κόστιζαν και οι δικές μας 10 λεπτά, οι Αιγύπτιοι θα έκαναν υποτίμηση του νομίσματος και θα γίνονταν φθηνότερα τα προϊόντα τους.
Συμπέρασμα
Δεν μπορεί κανείς να είναι κατά της πολιτικής των μνημονίων, να θέλει να μην μειώνεται ο μισθός ή η σύνταξη του και να είναι υπέρ του ευρώ. Όσο έχουμε το ευρώ θα μειώνονται. Το άσχημο είναι ότι θα μειώνονται ακόμα και χωρίς μνημόνια με τις ρήτρες μηδενικών ελλειμμάτων. Όμως θα κάνουν για παράδειγμα υποτίμηση του δολαρίου οι ΗΠΑ, θα αυξάνονται τα ελλείμματα στην Ελλάδα και θα μειώνονται οι μισθοί και οι συντάξεις. Ο απόλυτος εφιάλτης.
Αν δεν θέλουμε να γίνονται αυτά, πρέπει να επιστρέψουμε σε εθνικό νόμισμα. Η μετάβαση όμως θα είναι τρομερά δύσκολη όπως έδειξαν τα παραδείγματα της Αργεντινής και της Ισλανδίας.
Κύριε Χατζηνικολάου, δεν γίνεται να είστε ''αντιμνημονιακός'' και υπέρ του ευρώ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου