Ευρωκρίση και δημοκρατία

10/7/2015

Κατά τον Γερμανό καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης Γύργκεν Νάιερ στην Ευρώπη συγκρούονται δύο διαφορετικές αντιλήψεις για τη δημοκρατία. Η ελληνική κρίση τις έφερε στην επιφάνεια.

Η ελληνική κρίση βγάζει στην επιφάνεια τις βασικές διαφορές που υπάρχουν στην πρόσληψη της δημοκρατίας, όπως γίνεται αντιληπτή στην Ευρώπη. Υπάρχει η κλασική εκδοχή, όπου η δημοκρατία ταυτίζεται με τη λαϊκή κυριαρχία. Αυτή παρατηρείται στην Ελλάδα, όπου πρυτανεύει η άποψη ότι μια κοινωνία μπορεί σε δημοκρατικές εκλογές να αποφασίσει για την τύχη της.

Περιορισμός της αυτονομίας

«Αλλά πρόκειται για μια αντίληψη της δημοκρατίας που στη σημερινή Ευρώπη είναι πολύ δύσκολα υλοποιήσιμη», υποστηρίζει ο Γύργκεν Νάιερ, καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο της Φραγκφούρτης. «Στην Ευρώπη συνυπάρχουν πολλές παράλληλες κοινωνίες που διαπλέκονται γύρω από ένα κοινό θεσμικό σύστημα. Το ερώτημα δεν είναι μόνο εάν οι Έλληνες μπορούν ή πρέπει να πληρώσουν τα χρέη τους, αλλά πολύ περισσότερο, εάν η ελληνική κοινωνία είναι έτοιμη να συμπράξει σε μια τέτοια Ευρώπη».

Ο Γερμανός πολιτικός επιστήμων υποστηρίζει ότι σε μια τέτοια Ευρώπη οι κοινωνίες δεν αποφασίζουν αυτόνομα. Οι Γερμανοί, οι Γάλλοι, οι Έλληνες δεν αποφασίζουν μόνοι τους, αλλά λαμβάνουν υπόψη τους κοινά αποδεκτούς κανόνες, κι αυτό περιορίζει πολύ την εθνική κυριαρχία. Και υποστηρίζει ότι η ελληνική κρίση δεν αποτελεί κίνδυνο για το ευρωπαϊκό σύστημα, αλλά αποκαλύπτει το διαφορετικό τρόπο κατανόησης, που ούτως ή άλλως προϋπήρχε. «Δεν ζούμε σε μια εθνοκεντρική κοινοβουλευτική δημοκρατία. Ζούμε στην πραγματικότητα σε ένα πολυεπίπεδο σύστημα αλληλεξάρτησης. Και σε αυτό το σύστημα βρίσκονται σε κρίση τόσο τα κοινοβούλια, όσο και η ιδέα της λαϊκής κυριαρχίας».

Τι Ευρώπη θέλουμε;

Μέσα σε ένα τέτοιο σκηνικό αλληλεξάρτησης ποια μπορεί να είναι η εξέλιξη των θεσμών και των φορέων λήψης αποφάσεων πάντα μέσα σε δημοκρατικό πλαίσιο; «Το ερώτημα καταρχήν είναι αν οι λαοί θέλουν να ανακτήσουν την κυριαρχία τους», απαντά ο Γύργκεν Νάιερ. «Εάν το επιθυμούν, σημαίνει απομάκρυνση από τους κοινούς ευρωπαϊκούς κανόνες. Εάν οι 28 κοινωνίες θέλουν να αποφασίζουν μόνες τους για κανόνες, αυτό έρχεται σε σύγκρουση με την ιδέα των κοινών κανόνων. Υπάρχουν εναλλακτικές. Επιθυμεί κανείς το δρόμο των ομόσπονδων κρατών, όπου θα αντιμετωπίζει κανείς την Ελλάδα, όπως το Μεκλεμβούργο Παλατινάτο, συνδεδεμένη δηλαδή στον ορό της βοήθειας; Θέλει μια Ευρώπη των ισχυρών εθνικών κρατών; Ή ένα τρίτο δρόμο»;

Σε κάθε περίπτωση ο Γερμανός πολιτικός επιστήμων πιστεύει ότι διαμορφώνεται ευρεία συναίνεση υπέρ της ενίσχυσης του κοινοβουλευτισμού είτε των εθνικών κοινοβουλίων είτε του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με ένα πρόβλημα. Το πρόβλημα είναι ότι πολλά κράτη μέλη δεν θέλουν αυτήν την περαιτέρω ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, διότι θα σήμαινε ότι οι ισχυρές χώρες θα κυριαρχούσαν σε βάρος των μικρότερων.

Πηγή Deutsche Welle