«Ξεσκονίζουν» τις Συνθήκες στην Ευρώπη για το Grexit

6/7/2015

Του Peter Spiegel

Eνα νομικό παραθυράκι που θα ανοίγει τον δόμο για την έξοδο της Ελλάδας ψάχνουν δικηγόροι των Βρυξελλών. Η λύση της εθελοντικής εξόδου και το άρθρο 7 της Συνθήκης. Γιατί περιπλέκονται τα πράγματα αν η ελληνική κυβέρνηση τυπώσει δικό της χρήμα.

Ο Γιάνης Βαρουφάκης, ο πρόσφατα παραιτηθείς υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας, έχει υποστηρίξει επανειλημμένα ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να φύγει από την ευρωζώνη γιατί δεν υπάρχει τίποτα στις συνθήκες που επιτρέπει την έξοδο μιας χώρας.

Αλλά αυτό δεν έχει εμποδίσει τους δικηγόρους της Ε.Ε. από το να ψάχνουν για έναν.

Σύμφωνα με αξιωματούχους της ευρωζώνης, νομικοί της Ε.Ε. ξεσκονίζουν τις συνθήκες για να βρουν διατάξεις που επιτρέπουν ένα Grexit, όχι επειδή είναι κάτι για το οποίο πιέζουν, αλλά γιατί ανησυχούν ότι η χώρα θα βρεθεί σίγουρα σε μια ενδιάμεση νομική κατάσταση, που δεν θα τις επιτρέψει να λάβει την οικονομική βοήθεια που τόσο απεγνωσμένα χρειάζεται.

Αν η Ελλάδα αρχίσει να τυπώνει δικό της χρήμα – το οποίο μπορεί να συμβεί μέσα σε λίγες εβδομάδες αν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αποφασίσει να διακόψει την έκτακτη χρηματοδότηση στις ελληνικές τράπεζες – μπορεί να μην δικαιούται πλέον βοήθεια από το ευρωπαϊκό ταμείο διάσωσης των 500 δισ. ευρώ, γιατί θα χρησιμοποιεί διαφορετικό νόμισμα.

Ωστόσο, επειδή η Ελλάδα θα συνεχίσει να είναι μέρος της ευρωζώνης, δεν θα δικαιούται ούτε την ειδική βοήθεια που προορίζεται για τις χώρες εκτός της νομισματικής ένωσης, γνωστή και ως πρόγραμμα «βοήθειας ισοζυγίου πληρωμών». Η Ουγγαρία, η Ρουμανία και η προ του ευρώ Λετονία, έλαβαν βοήθεια από το πρόγραμμα αυτό κατά την διάρκεια της κρίσης.

Η πιο συνηθισμένη άποψη είναι πως επειδή δεν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος τρόπος να φύγει κάποια χώρα από την ευρωζώνη, το μόνο άρθρο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί είναι το 50ο της Συνθήκης της Ε.Ε., που επιτρέπει την έξοδο από την Ε. Ε. Κάτι τέτοιο θα απαιτούσε να ζητήσει η ίδια η Ελλάδα να φύγει, κάτι που δεν φαίνεται πιθανό. Επίσης, ενώ υπάρχει ένας αυξανόμενος αριθμός ηγετών που είναι πρόθυμοι να αφήσουν την Ελλάδα να φύγει, κανείς δεν θέλει να φύγει από την Ε.Ε.

Σύμφωνα με αξιωματούχους, δικηγόροι εξετάζουν αντίθετα το άρθρο 7, το οποίο υιοθετήθηκε για ένα πολύ διαφορετικό λόγο: Μετά την απόφαση της αυστριακής κυβέρνησης να συμπεριλάβει σε συνασπισμό το ακροδεξιό κόμμα του εθνικιστή Γκιόργκ Χάιντερ, οι Ευρωπαίοι ηγέτες ήθελαν να βρουν ένα τρόπο να τιμωρήσουν τις χώρες που δεν σέβονται τις ευρωπαϊκές αξίες.

Το άρθρο 7 αναφέρει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να προτείνει ότι μια χώρα παραβιάζει τις ευρωπαϊκές αξίες και αν όλα τα μέλη συμφωνούν, η Ε.Ε. μπορεί να αναστείλει «ορισμένα από τα δικαιώματα που απορρέουν από την εφαρμογή των συνθηκών στα εν λόγω κράτη μέλη».

Είναι παραβίαση των ευρωπαϊκών αξιών να τυπώνει δικό του χρήμα ένα κράτος μέλος ενώ βρίσκεται στην ευρωζώνη ; Δεν θα είναι εύκολο να το υποστηρίξει κανείς αυτό. Αλλά το άρθρο 7 θα επέτρεπε την αποχώρηση από την ευρωζώνη και όχι τον πλήρη εξοβελισμό, ενώ δεν θα απαιτούσε την συγκατάθεση της Ελλάδας.

Το πιο πιθανό μέτρο, λένε οι αξιωματούχοι, είναι μια ρήτρα που μπορεί να ερμηνευτεί με πολύ ευέλικτο τρόπο, που περιλαμβάνεται στην Συνθήκη για την Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η διάταξη, το άρθρο 352, ουσιαστικά λέει: αν θέλετε να κάνετε κάτι που βοηθάει την Ε.Ε. αλλά δεν περιλαμβάνει σε μια συνθήκη, προχωρήστε αλλά πρέπει να έχετε ομόφωνη στάση.

Αυτό είναι το ακριβές απόσπασμα:

«Αν η ανάληψη δράσης από την Ένωση κριθεί επιβεβλημένη, εντός του πλαισίου των πολιτικών που ορίζουν οι συνθήκες, για να επιτύχει έναν από τους στόχους που περιγράφονται στις συνθήκες και οι συνθήκες δεν προσφέρουν τις απαιτούμενες δυνατότητες, το Συμβούλιο, ενεργώντας ομόφωνα μετά από πρόταση της Κομισιόν και αφού πάρει την συγκατάθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, πρέπει να υιοθετήσει τα κατάλληλα μέτρα. Αν τα εν λόγω μέτρα υιοθετηθούν από το Συμβούλιο με βάση μια ειδική νομοθετική διαδικασία, πρέπει να δράσει ομόφωνα με πρόταση της Κομισιόν και αφότου λάβει την συγκατάθεση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου».

Το κομμάτι της ομοφωνίας στο άρθρο σημαίνει ότι η Ελλάδα θα πρέπει να συμφωνήσει η ίδια στο Grexit, κάτι που αυτήν την στιγμή δεν φαίνεται πιθανό. Αλλά ποιος ξέρει. Αν σημαίνει ότι στο τέλος θα έρθει οικονομική βοήθεια, μπορεί να είναι μια λύση.

Πηγή