Kακά μαντάτα για το ελληνικό χρέος από τις γερμανικές κάλπες

13/9/2016

Του Wolfgang Münchau

Τα περιθώρια για αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους θα είναι πιθανότατα μικρότερα μετά τις γερμανικές εκλογές, γράφει ο W. Münchau. Ο νέος πολιτικός χάρτης στη Γερμανία και γιατί ναρκοθετεί την ευρωπαϊκή προσπάθεια.

H ψήφος για Brexit ήταν η απόλυτη εκλογική ανατροπή για φέτος. Οι εκλογές στην Αμερική και το ιταλικό δημοψήφισμα για τη συνταγματική αναθεώρηση ενδέχεται να είναι οι επόμενες, ακολουθούμενες από τις ολλανδικές και γαλλικές εκλογές τον επόμενο χρόνο.

Τι γίνεται όμως με τη Γερμανία, όπου οι εκλογές είναι προγραμματισμένες για το φθινόπωρο του 2017; Είναι μια εκλογική ανατροπή εκεί επίσης πιθανή;

Και ναι και όχι. Το ενδιαφέρον ερώτημα δεν είναι το ποιος θα κερδίσει. Η απάντηση είναι: πολύ πιθανόν η καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ, αν αποφασίσει να είναι υποψήφια. Είναι αρκετά πιθανό ότι θα προκύψει η ίδια κυβέρνηση «μεγάλου συνασπισμού», λιγότερο μεγάλου ενδεχομένως, αλλά με ως επί το πλείστον τους ίδιους υπουργούς. Αυτό που καθιστά αυτές τις εκλογές τόσο ενδιαφέρουσες και σημαντικές για την υπόλοιπη Ευρώπη είναι μια πιθανή αλλαγή στον συσχετισμό δυνάμεων μέσα στο Γερμανικό Κοινοβούλιο (Bundestag).

Πήραμε μια μυρωδιά της αναμενόμενης μετακίνησης δυνάμεων στις εκλογές της προηγούμενης εβδομάδας στο «σπίτι» της κυρίας Μέρκελ, το Mecklenburg- Vorpommern, στη βορειοανατολική Γερμανία. Οι Χριστιανοδημοκράτες της καγκελαρίου υπέστησαν μια από τις χειρότερες ήττες στην ιστορία του κόμματος, συγκεντρώνοντας λιγότερο από 20% των ψήφων. Τερμάτισαν τρίτοι μετά την Εναλλακτική για τη Γερμανία (ΑfD), η οποία ξεκίνησε ως μια ευρω-σκεπτικιστική παράταξη και τώρα έχει μεταμορφωθεί σε ένα εθνικό αντι-μεταναστευτικό κόμμα.

Το ΑfD δεν αντιπροσωπεύεται στην Bundestag. Ούτε οι Ελεύθεροι Δημοκράτες (FDP). Προς το παρόν, τα κόμματα του μεγάλου συνασπισμού -το CDU, το βαυαρικό αδελφικό του κόμμα, το CSU, και οι Σοσιαλδημοκράτες- κατέχουν το 80% των εδρών. Οι Πράσινοι και το Αριστερό Κόμμα ελέγχουν τις υπόλοιπες.

Ολα αυτά θα αλλάξουν τον επόμενο χρόνο. H τελευταία δημοσκόπηση της Insa δίνει στο ΑfD το 15% των ψήφων της επικράτειας. Το FDP έχει ανακτήσει τις δυνάμεις του από τη συντριβή του 2013 και βρίσκεται σε τροχιά υπέρβασης του ορίου του 5% που απαιτείται για την είσοδο στην Bundestag. Αυτό από μόνο του θα εξασφαλίσει πως η πλειοψηφία των κομμάτων του «μεγάλου συνασπισμού» θα συρρικνωθεί καθώς η Γερμανία θα προσαρμοστεί σε μια επτακομματική Βουλή. Επιπλέον, τόσο το CDU/CSU όσο και οι σοσιαλιστές του SPD έχουν χάσει δυνάμεις σε σχέση με τις τελευταίες εκλογές. Το CDU είναι αποδυναμωμένο κατά 10 μονάδες. Οι δημοσκοπήσεις κατατάσσουν τους δύο εταίρους του συνασπισμού μετά βίας πάνω από το 50%.

Ένας από τους λόγους για τους οποίους οποιαδήποτε αλλαγή στη σύνθεση του Κοινοβουλίου έχει σημασία είναι η εσωτερική διχογνωμία μεταξύ CDU και CSU σε σχέση με την Ευρώπη και τη μετανάστευση. Η κα Μέρκελ δεν αντιμετωπίζει κανένα πρόβλημα προς το παρόν στο να επιτυγχάνει πλειοψηφίες. Αλλά αν οι δημοσκοπήσεις επιβεβαιωθούν από την κάλπη του επόμενου έτους, η Βουλή θα έχει τη δυνατότητα να την περιορίσει σε θέματα που καλύπτουν από το Brexit έως τη συζήτηση για το μέλλον της ΕΕ και της Ευρωζώνης. Σήμερα η εκτελεστική αρχή είναι ισχυρή και η νομοθετική εξουσία αδύναμη. Αυτό θα αντιστραφεί.

Ένας τομέας στον οποίο αυτό θα μπορούσε να έχει επίπτωση στην πολιτική είναι η στάση της Γερμανίας απέναντι στην Ελλάδα. Δεν δύναμαι να προβλέψω πώς μια Bundestag, με τη σύσταση που προοιωνίζουν οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις, θα μπορούσε να συμφωνήσει σε αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων αναφορικά με το ελληνικό πρόγραμμα φέτος, ο Wolfgang Schäuble, ο Γερμανός υπουργός οικονομικών, έπεισε Βρυξέλλες και Ουάσιγκτον πως δεν υπάρχει κανένα πολιτικό περιθώριο για ελιγμούς στη Γερμανία υπέρ μιας διαγραφής του ελληνικού χρέους πριν τις εκλογές του 2017. Απέφυγε να αναφέρει ότι το περιθώριο θα είναι ακόμα μικρότερο μετά τις εκλογές.

Κατά το παρελθόν, η κα Μέρκελ κατάφερε να συμφωνήσει σε ενέργειες για τη διάσωση της ευρωζώνης καθώς επίσης και στα προγράμματα διάσωσης Ελλάδας, Ιρλανδίας, Πορτογαλίας και Ισπανίας, επειδή δεν υπήρχε ουσιαστική αντιπολίτευση. Αυτό θα αλλάξει από το 2017 και μετά, επειδή η κυβερνητική πλειοψηφία είναι πιθανό να συρρικνωθεί και η αντιπολίτευση θα είναι εχθρική.

Τι γίνεται με το Brexit; Από όλες τις πολιτικές παρατάξεις στην Ευρώπη, το CDU συγκαταλέγεται στις λιγότερο ανήσυχες αναφορικά με την ακριβή μορφή που θα προσλάβει μια βρετανική απόσχιση, και πιθανόν να αποδεχόταν κάποια συμβιβαστική συμφωνία για έλεγχο της μετανάστευσης και πρόσβαση στην ενιαία αγορά. Αλλά του χρόνου, η δυνατότητα του CDU να πιέσει για ένα ήπιο Brexit θα είναι εξασθενημένη. Το SPD δεν το θέλει. Ούτε και οι Πράσινοι.

Το ΑfD θα είναι εχθρικό, κυρίως επειδή οι Βρετανοί Συντηρητικοί τους απέβαλαν από την ομάδα τους στο Ευρωκοινοβούλιο. Το κόμμα των Αριστερών αναμένεται να είναι αντίθετο, και αν το FDP είναι στην αντιπολίτευση, ίσως και αυτοί να την απορρίψουν.

Έπειτα υφίστανται και επιπτώσεις από μια αλλαγή στη σύνθεση της Bundestag, στη συνεισφορά της Γερμανίας στην συζήτηση για το μέλλον της Ευρώπης.

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες είναι προγραμματισμένο να συναντηθούν αυτή την Παρασκευή σε μια σύνοδο στην Μπρατισλάβα της Σλοβακίας, προκειμένου να αναζητήσουν ιδέες για τη μετα-Brexit Ευρώπη. Δεν θα προκύψουν πολλά από αυτή τη συνάντηση, αλλά μια συζήτηση σε σχέση με το μέλλον της Ευρώπης θα πρέπει να ξεκινήσει το νωρίτερο μετά τις εκλογές του ερχόμενου έτους.

Με το ΑfD να είναι το κυριότερο κόμμα στην αντιπολίτευση, υποστηριζόμενο από το FDP, και ένα διχασμένο CDU/CSU, δεν αναμένω καμία σημαντική πρόοδο στην κατεύθυνση μεγαλύτερης ενοποίησης.

Κατά συνέπεια, οι εκλογές στη Γερμανία είναι βαρύνουσας σημασίας. Και, για να παραφράσω τον Μάριο Ντράγκι, πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, τα καθοδικά ρίσκα είναι ισχυρά.

Πηγή