Κερδίζει έδαφος στην Ιταλία η συζήτηση για παράλληλο νόμισμα

23/8/2017

Της Izabella Kaminska

Στην ατζέντα της κεντροδεξιάς συμμαχίας η σταδιακή απεξάρτηση από το ευρώ. Η εκδοχή Μπερλουσκόνι και η πρόταση της Λίγκας του Βορρά. Η ΕΚΤ και ποιος θα κρίνει την επιτυχία του εγχειρήματος.

Η συζήτηση για ένα εγχώριο παράλληλο νόμισμα δεν είναι κάτι νέο στην Ιταλία. Αναζωογονήθηκε, όμως, αυτή την εβδομάδα εξαιτίας μιας συνέντευξης του Σίλβιο Μπερλουσκόνι (εδώ και πολύ καιρό υποστηρικτής της ιδέας) στην ιταλική έκδοση Libero Quotidiano, στην οποία υποστήριξε ότι η εισαγωγή ενός παράλληλου νομίσματος θα βοηθήσει την Ιταλία να ανακτήσει νομισματική κυριαρχία με τρόπο που αργότερα θα υποστηρίξει την εγχώρια ζήτηση.

Αναλυτές της Citi το συνοψίζουν ως εξής:

«Ο Μπερλουσκόνι είναι πεπεισμένος ότι ένα τέτοιο παράλληλο νόμισμα θα είναι συνεπές με τις ευρωπαϊκές συνθήκες αν και θα απαιτήσει σημαντικές διαπραγματευτικές ικανότητες για να συμφωνηθεί με Γερμανία και Γαλλία. Ο Μπερλουσκόνι είπε ότι η πρόταση της Λίγκας του Βορρά για την εισαγωγή του λεγόμενου «mini-BoT» (βραχυχρόνιο, χωρίς επιτόκιο, μικρού όγκου κυβερνητικό τίτλο, ένα είδος IOU που θα χρησιμοποιηθεί ως εσωτερικό νόμισμα για να πληρώνονται προμηθευτές του κράτους, φόροι, εισφορές κοινωνικής ασφάλισης κ.ά) δεν θα είναι πολύ μακριά από την ιδέα του για παράλληλο νόμισμα.

Η Λίγκα του Βορρά υποστηρίζει ότι το «mini BoT» θα είναι το πρώτο απαραίτητο βήμα για να εξομαλυνθεί η μετάβαση εκτός του ευρώ. Η Libero υποστηρίζει ότι μια συμφωνία για το ευρώ και τις ευρωπαϊκές σχέσεις μεταξύ της Λίγκας του Βορρά και του Forza Italia (αθροιστικά αντιστοιχούν σε σχεδόν 30% των ψήφων) θα βοηθήσει να οριστικοποιηθεί ένα κοινό πολιτικό πρόγραμμα για μια κεντροδεξιά συμμαχία, με την αντιμεταναστευτική πολιτική, ένα οριζόντιο φόρο (flat tax) και την ακύρωση συνταξιοδοτικών μεταρρυθμίσεων να έχουν ήδη συμφωνηθεί.

Ο Μπερλουσκόνι είπε ότι τα τρία κεντροδεξιά κόμματα (περιλαμβανομένου του μικρού FdI, πέριξ του 5%) θα ολοκληρώσουν ένα κοινό πρόγραμμα νωρίς τον Σεπτέμβριο. Η Corriere μεταδίδει ότι τα τρία κόμματα παραμένουν ωστόσο διχασμένα στον εκλογικό νόμο και στο εάν θα περιλάβουν κεντρώους στη συμμαχία.

Το επιχείρημα του Μπερλουσκόνι λοιπόν είναι ότι το παράλληλο νόμισμα θα ξεκινήσει απολύτως νόμιμα εντός των περιορισμών των Ευρωπαϊκών Συνθηκών, με την ΕΚΤ δυνητικά ανίσχυρη να επέμβει όταν έχει ληφθεί η απόφαση.

Όπως και να χει, ανεξάρτητα από το εάν η Ιταλία θα ακολουθήσει το μονοπάτι ενός ξεκάθαρα παράλληλου νομίσματος ή στην εισαγωγή ενός μικρού όγκου ιταλικού κυβερνητικού τίτλου, είναι σαφές ότι στην Ιταλία αυξάνει η θέληση να σπάσει το μονοπώλιο του ευρώ. Σύμφωνα με τους αναλυτές της Citi πάνω από τα δυο τρίτα των Ιταλών ψηφοφόρων αυτή τη στιγμή υποστηρίζουν κόμματα με αντιευρωπαϊκή στάση.

Το τι σημαίνει αυτό ευρύτερα για το ευρωσύστημα, φυσικά, δεν είναι βέβαιο. Δεν υπάρχει εγγύηση ότι μια κίνηση της Ιταλίας να ξεκινήσει ένα νόμισμα θα είναι επιτυχημένη, απλά και μόνο επειδή θα ξεκινήσει από την κυβέρνηση. Όπως σε όλα τα επιτυχημένα νομισματικά φαινόμενα εν τέλει είναι οι χρήστες αυτοί που θα αποφασίσουν την επιτυχία του.

Αν οι ιταλικές επιχειρήσεις, τα άτομα και οι οφειλέτες συνεχίσουν να μένουν προσκολλημένοι στα ευρώ τους το πρότζεκτ του παράλληλου νομίσματος θα αποτύχει. Αν, όμως, στο πνεύμα του οικονομικού εθνικισμού (όχι ανόμοιο με την κουλτούρα αποκεντρωμένου εθνικισμού του bitcoin) οι Ιταλοί στηρίξουν το παράλληλο νόμισμα για πολιτισμικούς και συναισθηματικούς λόγους, είναι δύσκολο να δεις πως το ευρώ θα το ανταγωνιστεί.

Ποιος συλλέγει τους φόρους (και σε τι νόμισμα) θα επηρεάσει επίσης τα γεγονότα. Υπό αυτό το πρίσμα το εκφρασμένο σε ευρώ χρέος στις τράπεζες είναι ένα είδος ιδιωτικού φόρου. Εν τέλει αν στις διεθνείς τράπεζες χρωστούν ευρώ οι Ιταλοί δανεισμένοι, οι τελευταίοι θα χρειαστεί να βάλουν στο χέρι ευρώ για να καλύψουν αυτές τις υποχρεώσεις, κάτι που θα μπορούσε να εμποδίσει τη διάδοση μιας παράλληλης νομισματικής μονάδας που θα αποτύχει να κρατήσει την αξία της έναντι του χρέους σε ευρώ.

Όσο ισχυρές και αν είναι, όμως, οι διεθνείς τράπεζες δεν έχουν (ακόμα) το δικαίωμα να χρησιμοποιήσουν βία, εξαναγκασμό ή δύναμη ενάντια στους δανειολήπτες. Επιπλέον, εάν ο οικονομικός εθνικισμός δημιουργεί επιθυμία για εγχώρια αυτάρκεια μπορούν να αποδυναμωθούν περαιτέρω.

Έχοντας ειπωθεί αυτό, η αυτάρκεια έρχεται με το δικό της κόστος (δες τη Βενεζουέλα). Επίσης (πολύ συχνά) δίνει τη θέση της στην αλληλεξάρτηση με συμμαχικά κράτη, τουλάχιστον μακροπρόθεσμα (δείτε το εμπόριο της Βόρειας Κορέας με την Κίνα).

Πηγή