Τα Δυτικά Βαλκάνια και η ευρωπαϊκή προοπτική

27/6/2018

Μετά τις ευρωεκλογές και πιθανώς προς το τέλος του 2019 θα ξεκινήσουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την ΠΓΔΜ και την Αλβανία, πολύ αργότερα δηλαδή από ό,τι οι ίδιες ήλπιζαν. Γαλλία και Ολλανδία εγείρουν ενστάσεις.

Η ΠΓΔΜ ή «Βόρεια Μακεδονία», όπως προβλέπεται στην πρόσφατη συμφωνία για το ονοματολογικό με την Ελλάδα, είναι από το 2005 υποψήφια προς ένταξη στην ΕΕ χώρα. Μέχρι στιγμής έχει ήδη λάβει το πράσινο φως για επίσημη έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων εννέα φορές. Εδώ και δέκα χρόνια η μικρή βαλκανική χώρα μπλοκάρονταν από κάθε ευρωπαϊκή διαδικασία εξαιτίας της διαφοράς με την Ελλάδα για το όνομά της. Τώρα όμως που η διαφορά αυτή φτάνει προς το τέλος της και η μελλοντική «Βόρεια Μακεδονία» περίμενε δικαίως να λάβει ανταμοιβή, η ΕΕ φαίνεται ότι την απογοητεύει για μια ακόμη φορά. Αντί η ΕΕ να ανακοινώσει μια κοντινή ημερομηνία για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, όπως είχε υποσχεθεί, αποφάσισε απλώς να «προετοιμάσει το έδαφος προς την κατεύθυνση της έναρξης των διαπραγματεύσεων τον Ιούνιο του 2019». Το ίδιο ισχύει και για τη γειτονική Αλβανία.

Και οι δύο βαλκανικές χώρες αισθάνονται για άλλη μια φορά θύματα των εσωτερικών διαφωνιών μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ. Τόσο η Γαλλία όσο και η Ολλανδία ήγειραν σοβαρές ενστάσεις στην πρόταση της Κομισιόν για άμεση έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με αυτές τις δύο χώρες, για δικούς τους εσωπολιτικούς περισσότερο λόγους. Το Παρίσι και η Χάγη θέλησαν να αναβάλουν τις όποιες διαπραγματεύσεις μετά τις ευρωεκλογές του 2019 διότι φοβούνται ότι οι συνομιλίες με τα Δυτικά Βαλκάνια ενδέχεται να ενισχύσουν την άνοδο των λαϊκιστικών και ακροδεξιών δυνάμεων στις χώρες τους.

Ουδείς λόγος για πανηγυρισμούς στα Δυτικά Βαλκάνια

Από τη μεριά της η Κομισιόν προσπάθησε να παρουσιάσει την απόφαση για την Αλβανία και την ΠΓΔΜ ως «ιστορική», ακόμη κι αν δεν ήταν ακριβώς αυτό που επεδίωκαν οι δύο χώρες. Πράγματι η Κομισιόν εδώ και χρόνια έχει καταφέρει, τηρώντας μια πολιτική «του καρότου και του μαστιγίου», να κρατά τις χώρες αυτές σε μια σταθερή, ειρηνική τροχιά. Υπόσχεται μια μελλοντική πλήρη ένταξη των χωρών αυτών στην ΕΕ, επενδύσεις σε υποδομές και τεχνογνωσία για μια επιτυχημένη πρόσβαση στην κοινή ευρωπαϊκή αγορά με αντάλλαγμα  την βελτίωση στην απονομή δικαιοσύνης, την εμπέδωση της αρχής του κράτους δικαίου, την πάταξη της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος αλλά και μεταρρυθμίσεις στην κατεύθυνση της οικονομίας της αγοράς.

Παρά τις προσπάθειες των χωρών αυτών σε όλους τους παραπάνω τομείς, η ΕΕ προτίμησε να κρατήσει τις χώρες αυτές και πάλι σε αναμονή, ενώ ειδικότερα η Γαλλία και η Ολλανδία θέλησαν να προτάξουν τα εθνικά τους συμφέροντα έναντι της περαιτέρω διεύρυνσης της ΕΕ. Μάλιστα ένα από τα βασικά επιχειρήματα του Εμμανουέλ Μακρόν ήταν το εξής: ότι η ΕΕ είναι προς το παρόν αδύναμη να στηρίξει μια ακόμη μεγάλη διεύρυνση. Αλλά στην πραγματικότητα το επιχείρημα αυτό δεν έχει βάση διότι, έτσι κι αλλιώς, ακόμη κι αν αύριο ξεκινούσαν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις, οι χώρες αυτές δεν θα μπορούσαν να γίνουν πλήρη μέλη της ΕΕ πριν το 2025.

Κίνδυνος διασάλευσης της σταθερότητας

.Αμφίβολο παραμένει επίσης εάν η στάση της Γαλλίας και της Ολλανδίας απέναντι στην ευρωπαϊκή προοπτική των βαλκανικών αυτών χωρών θα καταφέρει όντως να ανακόψει την πορεία των λαϊκιστών και ακροδεξιών. Σίγουρα όμως ενδέχεται να επηρεάσει αρνητικά τις φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις που υπάρχουν στην περιοχή των Βαλκανίων. Άθελά της ή όχι, η ΕΕ με τον τρόπο αυτό δίνει πάτημα στις εθνικιστικές, φιλορωσικές και φιλοτουρκικές δυνάμεις που δρουν στα Βαλκάνια, στις δυνάμεις δηλαδή που οι Βρυξέλλες ήθελαν εξαρχής να περιορίσουν.

Η απόφαση της Κομισιόν να αναβάλει μετά τις ευρωεκλογές και μάλλον προς το τέλος του 2019 τις όποιες ενταξιακές συνομιλίες προκαλεί σοβαρό πρόβλημα ιδιαίτερα στην μεταρρυθμιστική κυβέρνηση των Σκοπίων. Μόλις πριν λίγες μέρες η κυβέρνηση της χώρας έκλεισε μια ιστορική συμφωνία με την Ελλάδα για τη μετονομασία της σε «Βόρεια Μακεδονία», κι αυτό παρά την έντονη αντίσταση της αντιπολίτευσης και τις καθημερινές διαμαρτυρίες, ως επί το πλείστον εθνικιστών, στους δρόμους. Η κυβέρνηση Ζάεφ ήθελε εξαρχής να παρουσιάσει στους πολίτες της βαλκανικής χώρας την υπογραφή και εφαρμογή της συμφωνίας με την Ελλάδα ως μια υπόσχεση για την ένταξή της στην ΕΕ. Με τις νεότερες όμως αναβολές και καθυστερήσεις τίθεται υπό αμφισβήτηση όχι μόνο η ίδια η συμφωνία για το ονοματολογικό αλλά και η σταθερότητα της ευρύτερης περιοχής των Βαλκανίων.

Πηγή Deutsche Welle