Ο εμπορικός πόλεμος Τραμπ και η κατάρα… του νικητή

28/6/2018

Του Martin Sandbu

Αν ο προστατευτισμός του Τραμπ επιτύχει, οι πολίτες των ΗΠΑ θα χάσουν. Πώς μπορούν να απαντήσουν στους δασμούς ΕΕ και Κίνα. Οι διαφορές με τα '80s και ο ρόλος του δολαρίου.

Οι πρώτοι πυροβολισμοί στους εμπορικούς πολέμους του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ (που είναι «καλοί και εύκολο να κερδηθούν») έχουν πέσει. Ποιος είναι πιθανότερο να τραυματιστεί;

Ειδικότερα, είχαν ορισμένοι από εμάς δίκιο που, όταν ο Τραμπ άρχισε τις πρώτες του απειλές, προειδοποίησαν ότι πολύ γρήγορα θα γίνει ξεκάθαρο πως όσοι βασίζονται στον προστατευτισμό αντιμετωπίζουν υψηλό κόστος από τη μετατροπή των λόγων τους σε πράξη; Είχαν, από ό,τι φαίνεται. Το μεγάλο θέμα αυτής της εβδομάδας είναι πως τα αντίμετρα της Ε.Ε., τα οποία οι Βρυξέλλες εισήγαγαν ως απάντηση στους δασμούς στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου στην Ευρώπη, παρακίνησαν τη Harley-Davidson να μεταφέρει την παραγωγή για την ευρωπαϊκή αγορά εκτός ΗΠΑ, ώστε να αποφύγει δασμούς που, όπως υποστηρίζει, θα αυξήσουν το κόστος κάθε μοτοσικλέτας κατά $2.200.

Δεν είναι το μόνο παράδειγμα εγχώριας απώλειας από την επιθετικότητα του Τραμπ στο εμπόριο. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι δεν είναι απλώς μια οργισμένη κίνηση εκδίκησης από την Ε.Ε. Αυτό θα ταίριαζε στο αφήγημα του Τραμπ και θα του έδινα κάποιο δίκιο να υποστηρίξει ότι οι ΗΠΑ μπορούν να γίνουν ακόμα πιο σκληρές και να «κερδίσουν». Αλλά οι ανταποδοτικοί δασμοί στις εισαγωγές είναι μόνο ο ένας από τους τρεις τρόπους που οι Αμερικανοί πλήττονται από τον προστατευτισμό του προέδρου.

Υπάρχει επίσης η αύξηση του κόστους στον χάλυβα και στο αλουμίνιο, η οποία επιβαρύνει άμεσα τα κέρδη της Harley-Davidson και άλλων βιομηχανιών που καταναλώνουν μέταλλα. (Οι αμερικανικές βιομηχανίες που χρησιμοποιούν χάλυβα και αλουμίνιο ως πρώτη ύλη είναι πολύ πιο παραγωγικές από αυτές που παράγουν το μέταλλο, αυτός είναι ο λόγος που οι παραγωγοί αλουμινίου και χάλυβα θέλουν προστασία, οπότε οι δασμοί πλήττουν τα πράγματα στα οποία οι Αμερικανοί είναι σχετικά καλοί στο να φτιάχνουν, για να τους αφήσουν να κάνουν κάτι στο οποίο δεν είναι τόσο καλοί).

Τέλος, κάτι που έχει γίνει κατανοητό, αν οι άλλες χώρες μειώσουν τους εμπορικούς φραγμούς μεταξύ τους σε μια απελευθέρωση του εμπορίου που δεν περιλαμβάνει τις ΗΠΑ, οι Αμερικανοί εξαγωγείς γίνονται λιγότερο ανταγωνιστικοί στις αγορές αυτές. Για παράδειγμα: Οι γιαπωνέζικες μοτοσικλέτες, στις οποίες εκμηδενίζεται ο δασμός της Ε.Ε., αναμένεται να κερδίσουν μερίδιο αγοράς από τις αμερικανικές.

Εν τω μεταξύ, η Ε.Ε. μόλις δημοσίευσε τις διαπραγματευτικές αρχές για τις συνομιλίες σχετικά με την απελευθέρωση του εμπορίου με την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία. Ενδεχομένως, η Harley-Davidson θα έπρεπε να επανεξετάσει μια απόφαση για το κλείσιμο εργοστασίου στην Αυστραλία.

Και τι γίνεται με την Κίνα; Παίζει και αυτή το παιχνίδι των δασμών, παρατηρήστε πως μειώνει τους δασμούς στις εισαγωγές σόγιας από ασιατικές χώρες ενώ τις αυξάνει στις εισαγωγές από ΗΠΑ, αλλά είναι σε λιγότερο καλή θέση να το κάνει. Ο λόγος είναι πως εισάγει πολύ λιγότερα από όσα εξάγει και δεν είναι πρόθυμη να αναλάβει τις εγχώριες μεταρρυθμίσεις και πολιτικές δεσμεύσεις που απαιτούνται για τη σύναψη συμφωνιών ελεύθερου εμπορίου με μεγάλες οικονομίες.

Ο Μπραντ Σέστερ έχει εξετάσει τι άλλο μέσο μπορεί να χρησιμοποιήσει η Κίνα για να κάνει τους Αμερικανούς να υποφέρουν από τον εμπορικό πόλεμο του Τραμπ εναντίον της. Εστιάζοντας περισσότερο στην απειλή να ξεπουλήσει το Πεκίνο το τεράστιο απόθεμα αμερικανικών ομολόγων που έχει στην κατοχή του, καταλήγει ότι η απάντηση είναι «όχι και τόσα πολλά». Όπως ορθά επισημαίνει, η FED θα μπορούσε εύκολα να αγοράσει όσα ομόλογα αποφασίσει να πουλήσει η Κίνα, για να διατηρήσει τα επιτόκια σε ήπια επίπεδα.

Αυτό ωστόσο δεν είναι το τέλος της ιστορίας. Αν η Κίνα επιχειρήσει μια μετατόπιση από τα ομόλογα με χαμηλό επιτόκιο σε στοιχεία ενεργητικού με υψηλότερη απόδοση ή επιδιώξει μια πολιτική μηδενικής χρηματοδότησης της αμερικανικής οικονομίας, τότε οι ΗΠΑ θα πρέπει να πληρώσουν παραπάνω για να χρηματοδοτήσουν το έλλειμμα στο ισοζύγιο συναλλαγών ή να μειώσουν τη διεθνή επενδυτική τους θέση. Ένα τέτοιο χτύπημα στο αμερικανικό «υπέρμετρο προνόμιο» των εγγυημένα φθηνών επιτοκίων στον εξωτερικό δανεισμό θα μπορούσε εύκολα να έχει συνέπειες, από την άποψη ότι οι άλλοι θα απαιτούν υψηλότερη απόδοση για να διακρατούν αμερικανικά στοιχεία ενεργητικού.

Αν αυτό οδηγήσει σε μια πτώση του δολαρίου και ένα μικρότερο έλλειμμα, θα μπορούσε να είναι κάτι βιώσιμο και να ευθυγραμμιστεί με αυτό που θεωρεί ο Τραμπ επιθυμητό. Αλλά αυτή η κυβέρνηση δεν πρόκειται να σφίξει το ζωνάρι, οπότε θα πρέπει να το κάνει ο ιδιωτικός τομέας. Αυτό σημαίνει είτε λιγότερες επενδύσεις από εταιρείες, είτε λιγότερη κατανάλωση για τα νοικοκυριά.

Υπάρχει εδώ μια ευρύτερη αντίληψη για τα πράγματα. Ο Τραμπ μπορεί να συμπεράνει από τις επιπτώσεις του εμπορικού πολέμου ότι οι δασμοί λειτουργούν όπως θα έπρεπε. Αν τα αντίμετρα της Ε.Ε. μπορούν να αναγκάσουν τη Harley-Davidson να μεταφέρει παραγωγή εκτός ΗΠΑ, είναι σίγουρο ότι ο προστατευτισμός του Τραμπ μπορεί να φέρει πίσω την παραγωγή άλλων εταιρειών. Οι υποστηρικτές του φαίνεται να συμφωνούν για την ώρα. Ο στόχος ορισμένων εκ των συμβούλων του προέδρου είναι να επαναπατρίσουν εφοδιαστικές αλυσίδες. Αυτοί, καθώς και ο Τραμπ και οι υποστηρικτές του, μπορεί να πιστεύουν ότι ένας κόσμος στον οποίο η οικονομία (τουλάχιστον μια μεγάλη οικονομία) παράγει κυρίως για τη δική της εγχώρια αγορά θα ήταν καλύτερος από την ανεξάρτητη παγκόσμια οικονομία που έχουμε τώρα.

Μέχρι να συνειδητοποιήσουν το κόστος. Η άνοδος των παγκόσμιων εφοδιαστικών αλυσίδων έχει μεταμορφώσει τη φύση του εμπορίου σε σχέση με τη δεκαετία του 1980. Για καλούς λόγους: η ηπειρωτικής ή παγκόσμιας κλίμακας παραγωγή είναι πιο αποτελεσματική από ό,τι η παραγωγή εθνικής κλίμακας.

Το συμπέρασμα είναι ότι πρέπει να προσέχουμε τι ευχόμαστε. Αν ο Τραμπ καταφέρει να δημιουργήσει μια αμερικανική οικονομία που είναι αυτάρκης, θα είναι μια πολύ λιγότερο παραγωγική αμερικανική οικονομία (από ό,τι θα μπορούσε να είναι και από τις αντίπαλες οικονομίες). Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει συμπιεσμένα επίπεδα διαβίωσης, μια επίγνωση ότι η οικονομία μένει πίσω σε σχέση με άλλες και μια λιγότερο αρμονική κοινωνία, που θα ανταγωνίζεται για το πώς θα μοιράσει μια μικρότερη πίτα.

Στο τέλος, ακόμα και οι ψηφοφόροι του μπορούν να κουραστούν από τις τόσες πολλές νίκες.

Πηγή