Ο εφιάλτης της υπερχρέωσης απειλεί τη διεθνή οικονομία

18/4/2019

Τη δεκαετία μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες έδωσαν την ευκαιρία σε επιχειρήσεις και σε κράτη να μειώσουν τον δανεισμό τους, διατηρώντας τα επιτόκια δανεισμού σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα,ενισχύοντας την παγκόσμια οικονομία και καθιστώντας ευκολότερη την εξυπηρέτηση του χρέους. Ωστόσο, όπως δείχνουν τα διαθέσιμα στοιχεία και οι προειδοποιήσεις των διεθνών οργανισμών, ο εφιάλτης της υπερχρέωσης εξακολουθεί να απειλεί την παγκόσμια οικονομία, ενδεχομένως περισσότερο από κάθε άλλη φορά.

Το 2018 το παγκόσμιο χρέος αυξήθηκε μόλις κατά 3,3 δις δολάρια, φτάνοντας στο νέο επίπεδο ρεκόρ των 243 τρις δολαρίων ή στο 317% του παγκόσμιου ΑΕΠ, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του Διεθνούς Χρηματοπιστωτικού Ινστιτούτου (IIF) που εκπροσωπεί τις τράπεζες παγκοσμίως.

Χθες, έγινε γνωστό πως η έκδοση εταιρικών ομολόγων ανήλθε το πρώτο τρίμηνο του 2019 στο επίπεδο ρεκόρ των 747 δις δολαρίων, σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας Dealogic. Το προηγούμενο ρεκόρ (734 δις δολάρια) είχε καταγραφεί το πρώτο τρίμηνο του 2017, έτος κατά το οποίο τα νέα ομόλογα που είχαν εκδώσει οι εταιρείες είχαν υπερβεί κάθε προηγούμενο. Περίπου το 40% των νέων εταιρικών ομολόγων που εκδόθηκαν το προηγούμενο τρίμηνο προήλθε από αμερικανικές επιχειρήσεις. Γεγονός ανησυχητικό, δεδομένου πως σύμφωνα με στοιχεία του IIF, το χρέος των αμερικανικών μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων αυξήθηκε στα τέλη του 2018 στο 73% του αμερικανικού ΑΕΠ, πλησιάζοντας ανησυχητικά στο επίπεδο όπου είχε ανέλθει πριν από την κρίση. Την περασμένη εβδομάδα το ΔΝΤ είχε προειδοποιήσει πως το εταιρικό χρέος είναι πολύ υψηλό σχεδόν στο 70% της παγκόσμιας οικονομίας. Με την ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας να επιβραδύνεται στο 3,3% το 2019, ρυθμός που είναι ο χαμηλότερος από το 2016 και το 2009, σύμφωνα με το ΔΝΤ, ο κίνδυνος είναι η επιβράδυνση να δυσχεράνει πολύ την εξυπηρέτηση του χρέους. Οι προοπτικές για τις πιο αδύναμες από τις υπερχρεωμένες εταιρείες δεν είναι καθόλου ευοίωνες. «Υπάρχουν όλο και περισσότερα σημάδια πως ενδέχεται να ωριμάζει ο πιστωτικός κύκλος, ενώ ενισχύεται ο κίνδυνος οικονομικής επιβράδυνσης. Οι εταιρείες με το υψηλότερο χρέος θα μπορούσαν να είναι ευάλωτες σε ένα τέτοιο σοκ», είχε εξηγήσει την περασμένη εβδομάδα ο Τομπίας Αντριαν του ΔΝΤ.

ΗΠΑ - Κίνα

Το ΔΝΤ θεωρεί πως η αύξηση του δανεισμού και η μείωση της κερδοφορίας καθιστούν ιδιαίτερα ευάλωτες τις δύο μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη, την αμερικανική και την κινεζική. Το συνολικό χρέος (ιδιωτικό και δημόσιο) των ΗΠΑ και της Κίνας ανήλθε στα τέλη του 2018 στο 326% και στο 293,3% του ΑΕΠ τους, αντιστοίχως. Μετά την κρίση μόνο οι αμερικανικές τράπεζες έχουν καταφέρει να μειώσουν σημαντικά τα χρέη τους, σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg και του IIF. Τα αμερικανικά νοικοκυριά έχουν επίσης καταφέρει να μειώσουν τα χρέη τους, αλλά μόνο ως ποσοστό του ΑΕΠ, όχι σε απόλυτο αριθμό. Σύμφωνα με το IIF, ο λόγος χρέους των αμερικανικών νοικοκυριών ως προς το ΑΕΠ είχε μειωθεί στα τέλη του 2018 κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες και των χρηματοπιστωτικών εταιρειών κατά 45 ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με το προ κρίσης επίπεδο. Το κρατικό χρέος των ΗΠΑ αυξήθηκε το 2018 κατά 2,9 τρις δολάρια, υπερβαίνοντας το επίπεδο των 68 τρις Τα τελευταία χρόνια έχει σταθεροποιηθεί γύρω από το 100% του ΑΕΠ, παραμένει ωστόσο περίπου 30 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο σε σύγκριση με το 2007. Στην περίπτωση της Κίνας, μπορεί το κρατικό χρέος να είναι χαμηλό (49,2%), αλλά το συνολικό της χρέος έχει επταπλασιαστεί σε σύγκριση με το 2007 και πλέον υπερβαίνει τα 40 τρις δολάρια, σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg. Εξαιρετικά υψηλή είναι η υπερχρέωση των κινεζικών μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων. Μπορεί να μειώθηκε το χρέος τους κατά 5 με 7 ποσοστιαίες ομάδες σε σύγκριση με το 2016, ωστόσο παραμένει στο επίπεδο του 152% του ΑΕΠ και είναι από τα υψηλότερα στον κόσμο, σύμφωνα με το IIF. Την Τρίτη ο ΟΟΣΑ είχε προειδοποιήσει το Πεκίνο πως τα μέτρα ενίσχυσης της οικονομίας που λαμβάνει από πέρυσι «ενδέχεται να διευρύνουν περισσότερο τις ανισορροπίες και να υπονομεύσουν μακροπρόθεσμα την ανάπτυξη».

Ευρωζώνη

Η ευρωζώνη μπορεί να έχει μειώσει το κρατικό της χρέος τα τελευταία χρόνια, ωστόσο ο αναιμικός ρυθμός ανάπτυξης που παρουσιάζει μετά την κρίση έχει περιορίσει τη μείωσή του ως ποσοστό του ΑΕΠ. Στα τέλη του 2018 το κρατικό χρέος των μελών της ευρωζώνης ανερχόταν στο 97,2% του ΑΕΠ από 100,7% ένα χρόνο νωρίτερα.

Τα χρέη του χρηματοπιστωτικού τομέα εξακολουθούν να βρίσκονται σε πολύ υψηλό επίπεδο, δηλαδή στο 125,9% του ΑΕΠ στα τέλη του 2018. Αλλά και οι μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις της ευρωζώνης έχουν πολύ υψηλό χρέος, 106,8% στα τέλη του 2018. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, στην ευρωζώνη ιδιαίτερα σημαντική απειλή είναι αυτή μεταξύ χωρών με πολύ υψηλό κρατικό χρέος και τραπεζών με υψηλό επίπεδο μη εξυπηρετούμενων δανείων, όπως οι Ιταλία, Ελλάδα, Κύπρος. Την ίδια στιγμή, μεταρρυθμίσεις που σύμφωνα με την Κομισιόν και την ΕΚΤ θα ενίσχυαν την ευρωζώνη, όπως η από κοινού εγγύηση τραπεζικών καταθέσεων, η δημιουργία κεφαλαιακής ένωσης και η έκδοση κοινού χρέους, έχουν παραπεμφθεί στις ελληνικές καλένδες.

Πηγή