Ο Ερντογάν πρέπει τώρα να συμβιβαστεί

26/6/2019

Η απώλεια της Κωνσταντινούπολης και πως μπορεί να αποδειχτεί η αρχή του τέλους για την πολιτική του κυριαρχία. Ποιες κινήσεις μπορεί να του γυρίσουν μπούμερανγκ και γιατί η καλύτερη στρατηγική είναι μια στροφή 180 μοιρών.

O Ρ. Τ. Ερντογάν έριξε τη ζαριά και έχασε άσχημα. Αφότου το κόμμα του, το AKP έχασε για λίγο τον Μάρτιο τις εκλογές στην Κωνσταντινούπολη πίεσε τη Δικαιοσύνη για να διεξαχθούν νέες εκλογές. Οι ψηφοφόροι αντέδρασαν προσφέροντας ευρύτερη νίκη στην αντιπολίτευση και τον υποψήφιό της Εκρ. Ιμάμογλου και μια ακόμα σημαντικότερη νίκη για την δημοκρατία στη χώρα. Ο Ερντογάν τώρα θα πρέπει να σκεφτεί πολύ προσεκτικά το πώς θα αντιδράσει.

Η ήττα στην εμπορική πρωτεύουσα της χώρας είναι τεράστιο συμβολικό χτύπημα. Είναι η πόλη που λειτούργησε ως εφαλτήριο για τον Ερντογάν όταν υπήρξε δήμαρχος προ 25 ετών. Προστιθέμενη στα υπόλοιπα αποτελέσματα των εκλογών του Μαρτίου, το AKP έχει τώρα χάσει τον έλεγχο σχεδόν όλων των σημαντικών πόλεων της χώρας.

Η απώλεια της πόλης αντιπροσωπεύει επίσης μια πολύ χειροπιαστή ζημιά. Το AKP για χρόνια απολάμβανε τον απόλυτο έλεγχο του προϋπολογισμού ύψους 4 δις δολαρίων της Κωνσταντινούπολης, επιτρέποντάς του να διατηρεί ένα δίκτυο πελατειακών σχέσεων το οποίο υπήρξε σημαντικός πυλώνας για την υποστήριξή του. Η ικανότητά του να μοιράζει δημόσιες συμβάσεις, αλλά και η παροχή δημόσιων υπηρεσιών υπήρξε κομβική για την ικανότητά του να μείνει στην εξουσία.

Το τρίτο μεγάλο εμπόριο για τον Ερντογάν είναι η ξεκάθαρη απόδειξη ότι τώρα το AKP αντιμετωπίζει μια ανανεωμένη και αποτελεσματική αντιπολίτευση με την μορφή του CHP, του κόμματος του κου Ιμάμογλου και των πολιτικών του εταίρων. Η φήμη του ως ένθερμου πατριωτικού και κοσμικού κόμματος κρατούσε μακριά τους συντηρητικούς Μουσουλμάνους που έγιναν το θεμέλιο της στήριξης του AKP και τους Κούρδους. Ο κος Ιμάμογλου όμως διεξήγαγε μια ανοικτή και χωρίς αποκλεισμούς προεκλογική εκστρατεία, νηστεύοντας κατά τη διάρκεια του Ραμαζανιού και κατάφερε να κερδίσει κάποιες από τις συντηρητικές ψήφους. Το CHP ήταν σε θέση να σχηματίσει συμμαχίες, περιλαμβανομένου ενός κόμματος που κυριαρχείται από Κούρδους.

Ενώ η νίκη της αντιπολίτευσης δείχνει ότι στοιχεία της τουρκικής δημοκρατίας είναι ακόμα ζωντανά, αυτό δεν πρέπει να υποκρύπτει το εύρος στο οποίο ο κος Ερντογάν έχει δράσει σε άλλους τομείς. Δεκάδες χιλιάδες δάσκαλοι, δημόσιοι υπάλληλοι, αστυνομικοί και αξιωματικοί του στρατού έχουν φυλακιστεί μετά την απόπειρα πραξικοπήματος το 2016. Δεκάδες χιλιάδες περισσότεροι έχουν χάσει τη δουλειά τους.

Το πώς θα προχωρήσει τώρα ο Ερντογάν είναι κρίσιμο. Το ένστικτο ίσως είναι να αυξήσει την καταστολή. Θα μπορούσε να επιχειρήσει να πνίξει την χρηματοδότηση του CHP και να κυνηγήσει δικαστικά τους ηγέτες του. Πιέζοντας, όμως, ακόμα περισσότερο τους δημοκρατικούς θεσμούς της Τουρκίας και αγνοώντας ταυτόχρονα την οικονομική δυσαρέσκεια η οποία είναι η πηγή των προβλημάτων του AKP, θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια επικίνδυνη αύξηση της πίεσης.

Μια έξυπνη αντίδραση θα ήταν να γυρίσει σε αυτό που τον έκανε αρχικά επιτυχημένο και να εστιάσει στην βιώσιμη ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης. Αυτό θα σήμαινε εγκατάλειψη των ανορθόδοξων ιδεών (όπως η πίστη ότι τα υψηλά επιτόκια τροφοδοτούν τον πληθωρισμό), αποκατάσταση της ανεξαρτησίας της κεντρικής τράπεζας και ανασχηματισμό με τον οποίο ο γαμπρός του Berat Albayrak θα φύγει από το υπουργείο Οικονομικών και στο διάδοχό του θα επιτραπεί να πραγματοποιήσει διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Σημαίνει επίσης ξαναχτίσιμο των σχέσεων με τη Δύση (που αναμένεται να χειροτερεύσουν καθώς η χώρα ετοιμάζεται να αγοράσει αντιαεροπορικούς πυραύλους από τη Ρωσία) και περιορισμό των αυταρχικών του τάσεων.

Αυτό ίσως φαντάζει απίθανο. Ο Ερντογαν υπήρξε έτοιμος στο παρελθόν να συμβιβαστεί ή να κάνει στροφή 180 μοιρών όταν φάνηκε ότι ήταν προς το συμφέρον του. Είναι καιρός να το κάνει ξανά. Αν όχι, το αποτέλεσμα στην Κωνσταντινούπολη, εκεί απ’ όπου ξεκίνησε, ίσως σηματοδοτήσει την αρχή του τέλους της μακράς κυριαρχίας του στην τουρκική πολιτική σκηνή.

Πηγή