Brexit: Τι μας λέει ένα κρεβάτι Ikea για το σχέδιο Τζόνσον

5/7/2019

Του Chris Giles

Ο στρουθοκαμηλισμός της Βρετανίας απέναντι στα μεγάλα προβλήματα του Brexit αποτελεί μια τραγωδία. Το «αγκάθι» των ιρλανδικών συνόρων, η επιμονή της Ε.Ε. στον ΦΠΑ και οι εύκολες λύσεις.

Για να καταλάβει κανείς αν το σχέδιο του Μπόρις Τζόνσον για το Brexit θα έχει αποτέλεσμα, αρκεί να αναλογιστεί ένα ταπεινό κρεβάτι Malm της Ikea.

Ο επικρατέστερος υποψήφιος για τη θέση του πρωθυπουργού αρνείται ότι έχει αρχίσει ήδη να παραγγέλνει κουρτίνες για το νούμερο 10 της Ντάουνινγκ Στριτ, αλλά αν είχε τσεκάρει έπιπλα για το υπνοδωμάτιο κατά την επίσκεψή του αυτήν την εβδομάδα στο Μπέλφαστ, το κρεβάτι θα του στοίχιζε £315. Διαφορετικά θα μπορούσε να ταξιδέψει ως το Ikea στο Δουβλίνο και να το αγοράσει έναντι £350. Oι τιμές αντιστοιχούν στην ισοτιμία ευρώ/στερλίνας την Τετάρτη, στα €1,114.

Στο Μπέλφαστ, έχοντας χρεώσει ΦΠΑ 20%, οι τελωνειακές αρχές θα λάβουν £52,5, ενώ σε ένα από τα δύο καταστήματα κοντά στην ιρλανδική πρωτεύουσα, οι ιρλανδικές αρχές θα εισπράξουν €65,45 από έναν ΦΠΑ στο 23%.

Ας πάμε το ρολόι τέσσερις μήνες μπροστά στο ιδανικό Brexit που έχει στο μυαλό του ο κ. Τζόνσον, στο οποίο η Ε.Ε. υπογράφει μια βασική εμπορική συμφωνία με το Ηνωμένο Βασίλειο και διατηρεί ανοιχτά τα ιρλανδικά σύνορα χωρίς δασμούς, ελέγχους και συνοριακές υποδομές.

Με βάση τους κανόνες της Ε.Ε., οι Βρετανοί πολίτες θα έχουν δικαίωμα να εξαιρεθούν από τον ιρλανδικό ΦΠΑ για την αγορά του κρεβατιού Malm στο Δουβλίνο. Αρκεί να αποδείκνυαν ότι διαμένουν στη Βόρεια Ιρλανδία και ότι τα αγαθά θα έφευγαν από την Ε.Ε. Το ταξίδι στο Δουβλίνο θα έσωζε 20 ευρώ από την τσέπη των κατοίκων του Μπέλφαστ, καθόλου άσχημα για ένα ταξίδι 100 μιλίων και μια μικρή δόση γραφειοκρατίας.

Η φοροαποφυγή τους θα ήταν απολύτως νόμιμη. Ένα χαρακτηριστικό του συστήματος ΦΠΑ των κρατών της Ε.Ε. είναι ότι φορολογεί μόνο τους κατοίκους του μπλοκ. Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει διαμηνύσει ότι δεν θα χρεώνει ΦΠΑ για προσωπικές εισαγωγές, οπότε καλωσορίζει αυτή τη δραστηριότητα, η οποία θα γίνει αρκετά διαδεδομένη. Οι λιανέμποροι του Μπέλφαστ θα έπρεπε να φοβούνται, να φοβούνται πραγματικά. Δεν χρειάζεται παρά να δουν την καταστροφή του μεγαλύτερου μέρους των καταστημάτων δίσκων στη Βρετανία όταν δέχτηκαν τον ανταγωνισμό από τα CD που έφταναν ταχυδρομικώς από τις Αγγλονορμανδικές Νήσους χωρίς ΦΠΑ τη δεκαετία του 1990 και του 2000.

Η ιρλανδική κυβέρνηση είναι και αυτή αντιμέτωπη με δυσάρεστες επιλογές. Θα μπορούσε να αγνοήσει τις τελωνειακές πρακτικές της Ε.Ε. και να αρνηθεί να επιβάλλει ΦΠΑ σε ένα κρεβάτι Malm το οποίο εισάγεται από Ιρλανδούς κατοίκους από το κατάστημα στο Μπέλφαστ. Τούτο θα δημιουργούσε την αντίθετη ροή ταξιδιωτών προς τον Βορρά και οι δύο πλευρές θα έσπευδαν να διαπιστώσουν ότι η απώλεια εσόδων είναι μικρή.

Μια δεύτερη δυσάρεστη επιλογή θα ήταν να βάλει ελέγχους για τον ΦΠΑ στα σύνορα, σπάζοντας ουσιαστικά τη Συμφωνία της Καλής Παρασκευής, η οποία έχει διατηρήσει την ειρήνη στο νησί της Ιρλανδίας. Τρίτον, η ιρλανδική κυβέρνηση θα μπορούσε να επιχειρήσει ελέγχους μετά τα σύνορα. Στην περίπτωση αυτή θα είχαμε να κάνουμε κυριολεκτικά με παραβίαση της ιδιωτικότητας των πολιτών της.

Είναι ακριβώς αυτά τα προφανή προβλήματα που καθιστούν βέβαιη την αποτυχία των προτάσεων του κ. Τζόνσον. Παρόμοιες εισηγήσεις ανάγκασαν την Σαμπίν Γουέιαντ, αναπληρώτρια διαπραγματευτή της E.E. για το Brexit μέχρι την πρόσφατη προαγωγή της, να πει στους Βρετανούς βουλευτές πέρυσι ότι είναι «πολύ σημαντικό» για την Ε.Ε. να «διασφαλίσει ότι χρεώνεται ο ΦΠΑ» γιατί αποτελεί σημαντική πηγή εσόδων για κάθε κράτος μέλος και υπάρχει ήδη εκτεταμένη φοροαποφυγή.

Η βρετανική στάση ήταν ως τώρα ο στρουθοκαμηλισμός. Το ζήτημα του ΦΠΑ δεν αντιμετωπίζεται όπως θα έπρεπε στην πρόσφατη έκθεση για τις «εναλλακτικές ρυθμίσεις» που  ο κ. Τζόνσον είπε ότι ήταν μια «εξαιρετική» λύση στο πρόβλημα των ιρλανδικών συνόρων. Αυτή η έλλειψη σοβαρότητας χαρακτηρίζει τη βρετανική στάση από δημοψήφισμα το 2016 και έπειτα. Επί τρία χρόνια, τα ανταλλάγματα αγνοούνται και το Ηνωμένο Βασίλειο συνεχίζει να παριστάνει πως υπάρχει μια ιδανική λύση η οποία επιτρέπει τόσο την ελευθερία από τους κανόνες της Ε.Ε. όσο και το απρόσκοπτο εμπόριο.

H απροθυμία να ληφθούν υπόψη τα μεγάλα διλήμματα πριν ή μετά το δημοψήφισμα αποτελεί την πραγματική τραγωδία του Brexit. Είναι εφικτό να υπάρξει ένα λειτουργικό φορολογικό σύστημα είτε με συνοριακούς ελέγχους, όπως στην Ελβετία, είτε παραμένοντας ένα οργανικό τμήμα των συστημάτων της Ε.Ε.

Αντίθετα, ακούμε από τον κ. Τζόνσον ότι αυτά τα σοβαρά προβλήματα είναι επιλύσιμα αρκεί να το πιστέψουμε αρκετά και να κρατήσουμε την πίστη μας ζωντανή. Είναι αρκετό για να κάνει τον οποιονδήποτε να κοιμηθεί κλαίγοντας σε ένα αφορολόγητο κρεβάτι Ikea.

Πηγή