Το σίγουρο Brexit και το αβέβαιο μέλλον της Μεγάλης Βρετανίας

13/12/2019

Του Robert Shrimsley

Στον δρόμο για την έξοδο από την ΕΕ βαδίζει η χώρα, μετά τη σαρωτική νίκη των Τόρις. Γιατί ο Τζόνσον μπορεί να κέρδισε το Brexit αλλά διακινδυνεύει την ενότητα της χώρας. Οι κρίσιμες μετατοπίσεις στην εκλογική βάση.

Θέλετε τα καλά ή τα κακά νέα; Τα καλά νέα είναι ότι τα τρία χρόνια πολιτικής παράλυσης τελείωσαν. Το μονοπάτι για το Brexit είναι, για καλό ή κακό, επιτέλους ανοικτό.

Το Ηνωμένο Βασίλειο γύρισε την πλάτη του στον σκληροπυρηνικό σοσιαλισμό και η χώρα επιτέλους θα έχει μια σταθερή κυβέρνηση με λειτουργούσα πλειοψηφία. Το αποτέλεσμα είναι ένας τεράστιος προσωπικός θρίαμβος για τον Μπόρις Τζόνσον.

Τα όχι τόσο καλά νέα είναι ότι η χώρα θα ανακαλύψει ότι χρειάζεται περισσότερα από μια ψήφο στις εκλογές για «να πραγματοποιήσουμε το Brexit». Ο Μπόρις Τζόνσον θα είναι απελευθερωμένος στο επόμενο στάδιο των διαπραγματεύσεων με την ΕΕ. Και η τεράστια εθνικιστική εκτίναξη στη Σκωτία θα μπορούσε να προοιωνίζεται ένα ακόμα δημοψήφισμα ανεξαρτησίας. Ακόμα και εν μέσω του ενθουσιασμού για τον θρίαμβο, οι Συντηρητικοί μπορεί να φοβούνται ότι ενώ εξασφάλισαν το Brexit, μπορεί να έχασαν τη Μεγάλη Βρετανία.

Το Brexit είναι τώρα μια πραγματικότητα. Δεν θα υπάρξει δεύτερο δημοψήφισμα. Το σλόγκαν του κου Τζόνσον «να πραγματοποιήσουμε το Brexit» υπήρξε παραπλανητικό όσον αφορά τον υπαινιγμό ότι το δύσκολο μέρος ολοκληρώθηκε, αλλά το αποτέλεσμα πράγματι τελειώνει τη συζήτηση αναφορικά με το εάν θα συμβεί.

Σε κάθε περίπτωση, παρά τις ελπίδες στους κύκλους των Τόρις ότι η εξασφάλιση του Brexit επιτρέπει στην πολιτική να επιστρέψει στην κανονικότητα, τα επόμενα χρόνια θα κυριαρχήσει το επόμενο στάδιο της αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου και η μάχη να κρατηθεί η Σκωτία στην Ένωση.

Για σήμερα, όμως, ο κος Τζόνσον μπορεί να απολαύσει το ότι ένα τολμηρό στοίχημα απέδωσε. Η στρατηγική του είχε ως αποτέλεσμα το κόμμα του να κερδίσει τις περισσότερες έδρες από την εποχή της Μάργκαρετ Θάτσερ το 1987. Η ομάδα του «Leave», που συγκεντρώθηκε γύρω του, διεξήγαγε μια πειθαρχημένη και ωμά αποτελεσματική καμπάνια. Δούλεψε τόσο καλά, που εξασφάλισε έδρες στον Βορρά και στο κέντρο της χώρας τις οποίες κρατούσαν οι Εργατικοί από τη δεκαετία του 1930. Το τίμημα πληρώθηκε σε κάστρα των φιλελεύθερων υπέρμαχων της παραμονής στην ΕΕ, κυρίως στο Λονδίνο και στη Σκωτία.

Οι εχθροί του διασκορπίστηκαν. Απέναντι σε μια αδύναμη, διχασμένη και ανίκανη κυβέρνηση, ο Τζέρεμι Κόρμπιν οδήγησε τους Εργατικούς στο χειρότερο αποτέλεσμα από τη δεκαετία του 1930. Είναι ένα καταδικαστικό αποτέλεσμα για την ηγεσία του.

Οι Εργατικοί συνεθλίβησαν από δύο ογκόλιθους. Ο ένας ήταν η προσπάθεια να παίξουν και με τις δύο πλευρές για το Brexit. Ο δεύτερος ήταν ο χαρακτήρας του ηγέτη τους και το σκληρά αριστερό σχέδιο. Οι φόβοι του κου Κόρμπιν ότι η ευθυγράμμιση με τον σκοπό του «remain» θα του κόστιζε τη στήριξη σε περιφέρειες που υποστηρίζουν την έξοδο, επιβεβαιώθηκε.

Εξίσου σημαντικό, όμως, ήταν ότι πολλοί από τους παραδοσιακούς ψηφοφόρους των Εργατικών δεν τον πίστεψαν ως αυριανό πρωθυπουργό. Είναι μια ντροπιαστική προδοσία για όλους όσοι χρειάζονταν μια κυβέρνηση Εργατικών, αλλά εγκαταλείφθηκαν για ιδεολογίες οι οποίες έβαλαν την πολιτική αγνότητα πάνω από τον απλό ψηφοφόρο που χρειάζονταν αυτές οι ιδεολογίες να είναι εκλόγιμες. Είναι σωστό τα στελέχη που ασπάζονται τις ιδέες του Κόρμπιν να στερηθούν τον έλεγχο, αλλά δεν θα παραιτηθούν τόσο εύκολα, κατηγορώντας για την ήττα το Brexit, τους οπαδούς του Μπλερ και τα μέσα ενημέρωσης.

Οι ελπίδες που είχαν οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες ότι θα καβαλήσουν το κύμα του «remain» τσακίστηκαν από μια φτωχή προεκλογική εκστρατεία και μια πίεση από την παράδοση. Μια εφιαλτική νύχτα ολοκληρώθηκε από την απώλεια της έδρας της ηγέτιδάς τους Τζο Σουίνσον σε μια σκληρά οριακή αναμέτρηση. Μόνο στη Σκωτία, οι οπαδοί του «remain» κέρδισαν και αυτό θα τροφοδοτήσει την επερχόμενη απειλή ανεξαρτησίας και σειρά αιτημάτων.

Για το Brexit, ο κος Τζόνσον θα προχωρήσει με το νομοσχέδιο αποχώρησης για να προλάβει την προθεσμία της 31ης Ιανουαρίου. Μπορεί να είναι λιγότερο πιεσμένος από κάποια τάση στο κόμμα του, αλλά δεν υπάρχει λόγος να περιμένουμε ότι θα χαλαρώσει τη στάση του ή θα υπαναχωρήσει από την επιμονή του ότι δεν θα παρατείνει την προθεσμία για να εξασφαλίσει μια εμπορική συμφωνία.

Γνωρίζει, ωστόσο, ότι αντιμετωπίζει μια σκληρή χρονιά, στην οποία θα προσπαθήσει να διαπραγματευτεί το μελλοντικό εμπορικό στάτους της Μεγάλης Βρετανίας. Οι αγορές καλωσορίζουν την πολιτική σταθερότητα και την αποφυγή μιας κυβέρνησης Κόρμπιν, αλλά η οικονομία θα χτυπηθεί από το Brexit.

Η πλειοψηφία των Συντηρητικών στη Βουλή θα δώσει στον Μπόρις Τζόνσον ζωτικό χώρο στην εγχώρια πολιτική σκηνή. Θα οδηγήσει επίσης σε σημαντική αύξηση των δαπανών για υποδομές. Έχει επανειλημμένα πει ότι θα κυβερνήσει ως ένας Τόρις μιας ενιαίας χώρας, αυτό, όμως, δεν σημαίνει μητροπολιτικό κοινωνικό φιλελευθερισμό. Οι Τόρις έχουν αποκτήσει ένα νέο εκλογικό σώμα και πολλά από τα κέρδη τους είναι σε φτωχότερες περιφέρειες, οι οποίες εξαρτώνται περισσότερο από τις δημόσιες υπηρεσίες και είναι περισσότερο συντηρητικές.

Το Brexit επέτρεψε στους Τόρις να επανασυνδεθούν με τη χαμηλότερη μεσαία τάξη και τους εργαζόμενους των «μπλε κολάρων», και η πολιτική τους θα αντανακλά αυτή τη στροφή. Ο κος Τζόνσον θα πρέπει να τιμήσει τη δέσμευσή του να βάλει τέλος στη λιτότητα. Οι Τόρις που θέλουν χαμηλότερους φόρους και μικρότερες δημόσιες δαπάνες θα πρέπει να προσαρμοστούν στη νέα πολιτική τους βάση.

Κι όμως, παρά την επιτυχία, ο κος Τζόνσον θα πρέπει να ξέρει ότι η κυβέρνησή του θα καθοριστεί από δυνάμεις πέρα από τον έλεγχό του, τις διαπραγματεύσεις με την ΕΕ για το εμπόριο και την καμπάνια για την ανεξαρτησία της Σκωτίας. Αυτή η δεύτερη μάχη δεν έχει προκαθορισμένο αποτέλεσμα αλλά, αν πρόκειται να ηγηθεί μιας επιτυχημένης ενωμένης κυβέρνησης, ο κος Τζόνσον θα χρειαστεί μια σοβαρή στρατηγική για να κερδίσει.

Αυτές ήταν πράγματι καθοριστικές εκλογές για τη Μεγάλη Βρετανία. Σηματοδοτούν το τέλος του έθνους ως χώρας μέλους της ΕΕ. Η πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι Τόρις είναι να σταματήσουν τον σκωτσέζικο εθνικισμό από το να μετατρέψει αυτές τις εκλογές σε αρχή για το τέλος της χώρας.

Πηγή