Θα ζημίωναν ή θα ωφελούσαν τα ευρωομόλογα την Ιταλία;

22/4/2020

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα των ευρωομολόγων; Θα βοηθούσαν όντως την Ιταλία ή μήπως η προκληθείσα ζημιά θα ήταν εν τέλει μεγαλύτερη από το προσδοκώμενο όφελος; Απαντήσεις από τον οικονομολόγο Φρίντριχ Χάινεμαν.

Την έκδοση κορωνοομολόγων για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας αξίωσε εκ νέου ο Ιταλός πρωθυπουργός Κόντε, αυτή τη φορά μέσα από συνέντευξή του στη γερμανική εφημερίδα Süddeutsche Zeitung. Η υπόσχεσή του ωστόσο ότι οι Γερμανοί φορολογούμενοι δεν θα πρέπει να επωμιστούν την ευθύνη για το ιταλικό χρέος αντίκειται ουσιαστικά στο πνεύμα της έκδοσης κοινού χρέους. Αντιλαμβάνεται ενδεχομένως η Ιταλία διαφορετικά την έννοια των κοινών ομολόγων; Aυτό το ερώτημα τέθηκε στον Φρίντριχ Χάινεμαν από το κέντρο Ευρωπαϊκών Οικονομικών Ερευνών ZEW σε συνέντευξή του στη Deutsche Welle.

«Υπάρχει ένα μεγάλο εύρος (ερμηνειών). Καταρχήν είναι δικαιολογημένος ο φόβος της Ιταλίας για το πώς θα διαχειριστεί το χρέος της μετά το οικονομικό αυτό σοκ. Ουσιαστικά βρίσκεται σε απεγνωσμένη αναζήτηση λύσεων. Και είναι λογικό να αναζητείς λύσεις όταν δεν μπορείς να επωμιστείς όλο το βάρος μόνος σου. Εκτιμώ ότι το ζητούμενο δεν είναι τα νέα χρέη που θα προστεθούν λόγω κορωνοϊού, αλλά τα παλιά χρέη που πρέπει να αναχρηματοδοτηθούν. Οι Ιταλοί έχουν μια κρυφή ελπίδα ότι οι Ευρωπαίοι θα τους βοηθήσουν. Είναι και ένας από τους λόγους που είναι τόσο ασαφείς, αφού δεν μπορούν να εκφράσουν την αλήθεια, ότι δηλαδή στην πραγματικότητα θέλουν να μεταφέρουν χρέος τους στην Ευρώπη. Διότι γνωρίζουν ότι αυτό δεν μπορεί να εξηγηθεί στους ψηφοφόρους της βόρειας Ευρώπης».

Περί «κρυφών» ευρωομολόγων

Δεν θα μπορούσαν ενδεχομένως να εκδοθούν ομόλογα όπου ένα κράτος θα αναλαμβάνει ευθύνες βάσει του μεριδίου του στον κοινοτικό προϋπολογισμό; Ασφαλώς», εκτιμά ο επιφανής οικονομολόγος. «Τέτοια κοινά ομόλογα έχουμε ήδη, τα ομόλογα του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας. Ο ΕSM εκδίδει ομόλογα για να αναχρηματοδοτείται. Οι 19 χώρες της ευρωζώνης φέρουν όμως ευθύνη μόνο μέχρι ενός συγκεκριμένου ορίου. Στην περίπτωση αυτή μιλάμε για μερική ευθύνη. Ο ESM έχει δυνατότητες παροχής δανείων ύψους 500 δις ευρώ. Το γερμανικό μερίδιο ευθύνης περιορίζεται στα 190 δις ευρώ. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα είδος ευρωομολόγων περιορισμένης ευθύνης. Επί της αρχής θα μπορούσε να γίνει το ίδιο στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, όπου κάθε χώρα θα εισφέρει βάσει της συνεισφοράς του στις οικονομικές επιδόσεις. Εάν ο κοινοτικός προϋπολογισμός χρηματοδοτούσε τώρα τα κόστη του κορωνοϊού, τότε η Γερμανία θα είχε μερίδιο 25% περίπου και η Ιταλία 13%. Τα μοντέλα αυτά υπάρχουν ήδη».

Ποια θα ήταν όμως η διαφορά με τα κορωνο-ομόλογα; Το καινούργιο στα κορωνο-ομόλογα θα ήταν η συνολική ευθύνη. Το γνωρίζουμε από άλλες περιπτώσεις. Όταν για παράδειγμα ένα ζευγάρι αγοράζει σπίτι, τότε ευθύνη φέρουν και οι δυο. Η τράπεζα μπορεί να πάει και να πει ότι ένας από τους δυο θα πληρώσει το σύνολο των οφειλών χωρίς περιορισμούς και όρια. Αυτή είναι επί της αρχής η ιδέα των κορωνοομολόγων».

Αρνητικό το μήνυμα προς τις αγορές

Πώς θα επηρέαζαν όμως ενδεχόμενα κορωνοομόλογα την μακροπρόθεσμη πιστοληπτική ικανότητα Ισπανίας και Ιταλίας; «Είναι πολύ σχετικό το ερώτημα διότι στις χρηματαγορές το σημαντικότερο είναι πάντα τι μηνύματα εκπέμπονται. Η πιστοληπτική ικανότητα κρίνεται σε μεγάλο βαθμό από τη φήμη. Εάν η Ευρώπη πει τώρα ότι εκδίδει κορωνοομόλογα κοινής ευθύνης, τότε τα κανονικά ιταλικά ή ισπανικά ομόλογα θα είναι πλέον δευτεροκλασάτα. Ενδεχομένως οι επενδυτές να σκέφτονταν στην περίπτωση αυτή ότι από τη στιγμή που οι Ευρωπαίοι εκδίδουν κοινά ομόλογα, δεν πιστεύουν και οι ίδιοι πλέον ότι μπορούν να αποπληρωθούν εμπρόθεσμα τα κανονικά εθνικά κρατικά ομόλογα. Εν τέλει τα κορωνοομόλογα μπορούν να βλάψουν την αξιοπιστία μιας χώρας, όπως της Ιταλίας διότι θα υποδηλώσουν ότι ποιοτικά τα ιταλικά ομόλογα δεν γίνονται πλέον αποδεκτά».

Μέσα από διάφορες συνεντεύξεις του ο Ιταλός πρωθυπουργός Κόντε έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο υπαγωγής στον «στιγματισμένο» Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, με το επιχείρημα ότι μια χώρα που προσφεύγει στον ESM έχει ουσιαστικά χρεοκοπήσει. Συμμερίζεται ο οικονομολόγος αυτή την εκτίμηση και τις ανησυχίες;

«Θα υποχωρούσε η πιστοληπτική ικανότητα σε περίπτωση ενεργοποίησης του ESM; Ας δούμε τα πετυχημένα παραδείγματα της Ιρλανδίας, της Πορτογαλίας και της Ισπανίας που το 2010 βίωναν επίσης κρίση. Για μερικά χρόνια έπαιρναν χρήματα από τον ESM. Έτσι κέρδισαν χρόνο, έκαναν μεταρρυθμίσεις και χάρη στους όρους της Τρόικας μπήκαν και πάλι στο σωστό δρόμο. Στη συνέχεια μπόρεσαν να χρηματοδοτηθούν και πάλι αυτόνομα από τις αγορές. Αυτό πήγε πολύ καλά. Είμαι απολύτως βέβαιος ότι τα κορωνοομόλογα θα επέφεραν πολύ μεγαλύτερο πλήγμα στη φήμη της Ιταλίας απ΄ ότι ο ESM».

Πηγή Deutsche Welle