Rafal Antczak: Δεν υπάρχει λύση-πατέντα για την κρίση

7/4/2012

Ο Rafal Antczak είναι αντιπρόεδρος της Deloitte Business Consulting

Από έλλειψη προοπτικής «πάσχει» η ελληνική οικονομία, η οποία χρειάζεται ορισμένες φιλελεύθερες αλλαγές, όπως αυτές που υλοποιήθηκαν στην Κεντρική Ευρώπη, κατά τη διάρκεια της περιόδου μετάβασης των οικονομιών της περιοχής. Όπως επισημαίνει στην «ΗτΣ», ο αντιπρόεδρος της Deloitte Business Consulting, κ. Rafal Antczak, εάν η Ελλάδα δεν διαθέτει έξυπνες ιδέες για να βγει από την κρίση, τότε θα πρέπει να τις εισάγει.

Η Ελλάδα έχει δυνατότητες και κάποιες συνθήκες λειτουργούν υπέρ της ανόρθωσης της οικονομίας, όπως η ομολογουμένως υψηλή παραγωγικότητα στον ιδιωτικό τομέα. Το πρόβλημα έγκειται στο δημόσιο τομέα

Ο πολωνικής καταγωγής τεχνοκράτης, κ. Rafal Antczak που βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη σε εκδήλωση του Αμερικανικού Κολλεγίου, σημείωσε πως λύσεις-πατέντες για επίλυση της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη δεν υπάρχουν.

Ποια είναι σήμερα η προοπτική της ελληνικής οικονομίας, έπειτα και από τις τελευταίες εξελίξεις με την ολοκλήρωση του PSI;

Η προοπτική της ελληνικής οικονομίας εξακολουθεί να είναι ζοφερή, καθώς δεν υπάρχουν απτά δείγματα ανάπτυξης για να αλλάξουν οι συνθήκες για τις επιχειρήσεις όσον αφορά στις επενδύσεις και για τα νοικοκυριά όσον αφορά στην κατανάλωση. Χωρίς προοπτική δεν πρόκειται να υπάρξουν νέες επενδύσεις και δεν θα τονωθεί η κατανάλωση.

Οι μεταρρυθμίσεις αντιμετωπίζουν ενδογενή προβλήματα, καθώς, ενώ υπάρχει η απαραίτητη και αναγκαία επικέντρωση στο δημοσιονομικό πεδίο, δεν αναδιαρθρώνεται η οικονομία.

Εννοώ π.χ. στο κομμάτι των ιδιωτικοποιήσεων-αποκρατικο-ποιήσεων και στις μεταβολές, που χρειάζονται εκεί, οι οποίες ακούγονται πολύ φιλελεύθερες. Οι αλλαγές αυτές όμως είχαν θετικό αποτέλεσμα στις περισσότερες χώρες της Ν.Α. Ευρώπης, οι οποίες τις υλοποίησαν, όπως στην Πολωνία, Τσεχία, Σλοβακία, Βουλγαρία, στα κράτη της Βαλτικής, σχεδόν σε 10 χώρες της περιοχής εδώ και μία δεκαετία η στρατηγική αυτή απέδωσε.

Αλλά οι χώρες αυτές της Ν.Α. Ευρώπης δεν έχουν ευρώ και προφανώς τα εργαλεία νομισματικής πολιτικής τους είναι περισσότερα...

Η μεγαλύτερη διαφορά μεταξύ της Ελλάδας και αυτών των κρατών είναι κατά την άποψή μου πως αυτές οι χώρες δεν είχαν τεράστια στήριξη από την Ε.Ε. πριν από 10-15 χρόνια.

Δεν νομίζω πως το ζήτημα είναι το ευρώ, γιατί η Σλοβακία έχει το ευρώ, η Τσεχία δεν έχει, αλλά η τελευταία είναι πιο αναπτυγμένη και πιο πλούσια από την πρώτη. Άρα λοιπόν το ευρώ, εφόσον θέλουμε να συγκρίνουμε απόλυτα όμοιες περιπτώσεις κρατών, δεν έκανε μεγάλη διαφορά, είτε ως πλεονέκτημα είτε ως μειονέκτημα.

Το σημείο-κλειδί και το μάθημα απ' την κρίση, που δυστυχώς κάποιες χώρες θα το μάθουν με σκληρό τρόπο, είναι ότι μία χώρα πρέπει να διαθέτει παραγωγική οικονομία. Το πρόβλημα είναι ότι η Ελλάδα δεν έχει, όπως και η Ισπανία σε μικρότερο βαθμό, η Πορτογαλία κ.ά. Στην Ελλάδα οι άνθρωποι ήταν ευτυχισμένοι γιατί η διεύρυνση των μισθών τους υπερέβαινε την αύξηση της παραγωγικότητας.

Αυτό είναι απλό μάθημα μακρο-οικονομικών και συνάμα Φυσικής, δηλαδή ότι δεν μπορείς να πας κόντρα στους κανόνες. Στην Κεντρική Ευρώπη λ.χ., όπως στην Πολωνία, υφίσταται και εκεί αύξηση των μισθών, αλλά με μικρότερο ποσοστό, σε σχέση με την παραγωγικότητα. Αυτός είναι και ο λόγος, που η οικονομία της Πολωνίας κατόρθωσε να αντεπεξέλθει καλά στις συνθήκες της κρίσης και νομίζω ότι τώρα πρέπει να κινηθεί γρήγορα για να γίνει μέλος της Ευρωζώνης.

Φωνάζουν κάποιοι στην Ελλάδα για ανάγκη αποχώρησης από το ευρώ. Έχει να κερδίσει κάτι η χώρα από μία τέτοια κίνηση;

Η αποχώρηση από το ευρώ θα σημάνει τεράστιες οικονομικές ζημιές για την Ελλάδα. Η χώρα θα αποβληθεί από τις αγορές, ενώ τώρα εξακολουθεί να έχει τη χρηματοδοτική υποστήριξη της τρόικας. Τέτοια μαζική χρηματοδοτική βοήθεια δεν εγκρίθηκε ποτέ σε καμία άλλη χώρα της Κεντρικής Ευρώπης στην περίοδο της μετάβασης των οικονομιών τους.

Η ελληνική οικονομία δέχεται εκατοντάδες δισ. ευρώ από την τρόικα, προφανώς κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις, οι οποίες μπορούν να γίνουν ή και να μη γίνουν αποδεκτές.

Οι προϋποθέσεις αυτές μπορεί να μην είναι οι πιο έξυπνες, αλλά ίσως η κυβέρνησή σας και οι πολιτικοί της χώρας να μην έχουν να παρουσιάσουν και κάποιες εξυπνότερες. Στην Κεντρική Ευρώπη όταν δεν υπήρχαν εγχώριες ιδέες, τότε γινόταν εισαγωγή ιδεών. Οι πολιτικοί της χώρας σας έχουν να κάνουν πολλά, εάν δεν μπορούν, τουλάχιστον θα πρέπει να ακούν.

Πάντως λύση για την επίλυση της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη δεν διαφαίνεται ακόμη...

Δεν υπάρχει μία λύση-πατέντα για την εξομάλυνση της κρίσης-χρέους στην Ευρωζώνη. Βιώνουμε μία τυπική κατάσταση, που απαιτεί διαχείριση κρίσης, όπου τα πράγματα μπορεί να εξελιχθούν πολύ διαφορετικά, σε σχέση με ό,τι μπορεί κάποιος να αναμένει, καθώς υπεισέρχονται πάρα πολλοί παράγοντες. Τώρα κάνουμε μόνο προβλέψεις και σενάρια και απαιτείται προετοιμασία για οτιδήποτε απρόβλεπτο. Η εσωτερική κατάσταση σε κάθε χώρα έχει να διαδραματίσει σπουδαίο ρόλο.

Η Ελλάδα έχει δυνατότητες και κάποιες συνθήκες λειτουργούν υπέρ της ανόρθωσης της οικονομίας της, όπως η ομολογουμένως υψηλή παραγωγικότητα στον ιδιωτικό τομέα της. Οι Έλληνες εργάζονται σκληρά, αναγκαζόμενοι να κάνουν 2-3 δουλειές και αυτό δεν το αναφέρω σε σχέση με κάποιες επισημάνσεις από τη γερμανική πλευρά περί τεμπέληδων Ελλήνων.

Το πρόβλημα έγκειται στο δημόσιο τομέα και η κατάσταση ομοιάζει με της Πολωνίας, όπου σήμερα η δυναμική ανάπτυξη δεν είναι αποτέλεσμα της οικονομικής πολιτικής και των μεταρρυθμίσεων, αλλά συμβαίνει εξαιτίας της μεγάλης παραγωγικότητας του ιδιωτικού τομέα. Το Δημόσιο στην Πολωνία είναι όσο προβληματικό είναι και στην Ελλάδα.

Στην Κεντρική Ευρώπη όταν δεν υπήρχαν εγχώριες ιδέες, τότε γινόταν εισαγωγή ιδεών. Οι πολιτικοί της χώρας σας έχουν να κάνουν πολλά, εάν δεν μπορούν, τουλάχιστον θα πρέπει να ακούν.

Κερδοσκοπία των αγορών
Χρειάζονται έξυπνες επενδύσεις αλλά και έξυπνοι πολιτικοί

Είστε μάλλον απαισιόδοξος για την Ευρωζώνη. Πώς κρίνετε τη στάση των αγορών, αφού υποτίθεται πως με το PSI κάποιοι παίκτες «έκαψαν τα χέρια» τους;

Δεν είμαι απαισιόδοξος, αλλά ρεαλιστής για την Ευρωζώνη. Οι αγορές εξακολουθούν να είναι επιθετικές, γιατί κυκλοφορεί πολύ «ζεστό χρήμα» διεθνώς. Οι αγορές βγάζουν λεφτά, μεταβάλλοντας τις επικρατούσες τάσεις και δεν επενδύουν μακροπρόθεσμα, αλλά «παίζουν» με τις ανοδικές και καθοδικές διακυμάνσεις. Όσο μεγαλύτερη η μεταβλητότητα τόσο το καλύτερο για τις αγορές. Και αυτήν την περίοδο κυκλοφορεί πολύ ρευστό στις αγορές, γιατί οι Κεντρικές Τράπεζες σ' όλο τον πλανήτη τυπώνουν και ρίχνουν στο σύστημα τεράστιες ποσότητες χρήματος. Το χρήμα αυτό κυκλοφορεί στο τραπεζικό σύστημα, το οποίο δεν εγκρίνει χρηματοδοτήσεις, γιατί το περιβάλλον εμπεριέχει μεγάλο ρίσκο και έτσι επειδή κάτι πρέπει να κάνει με την υπερβάλλουσα ρευστότητα, αποφασίζει να «παίξει».

Επομένως, τη μία ημέρα επιτίθενται στην Ελλάδα, την άλλη στην Ισπανία και την άλλη λ.χ. στα νησιά των Βερμούδων. Έτσι είναι το «παιχνίδι» και βέβαια η αρχή της λειτουργίας του είναι οι έξυπνες επενδύσεις, οι οποίες δεν χρήζονται ως κερδοσκοπικές επιθέσεις βραχυπρόθεσμου χαρακτήρα. Σημαντικό είναι να έχουμε πάντως και έξυπνους πολιτικούς, γιατί χρειάζεται να επιτελέσουν το καθήκον τους. Το πρόβλημα είναι πως συνήθως οι έξυπνοι πολιτικοί εμφανίζονται μόνο όταν έχει ενσκήψει η κρίση. Παράλληλα, είναι σχεδόν κανόνας πως όταν έχουν προηγηθεί δεκαετίες ανάπτυξης και ειρήνης, οι άνθρωποι γίνονται τεμπέληδες, αυτή είναι η φύση τους. Και όταν γίνονται τεμπέληδες, κάνουν λάθη και επομένως το μάθημα από την κρίση είναι πως χρειάζεται να ξεκινήσουμε ξανά να δουλεύουμε σκληρά

Πηγή