Βουλγαρία: Δημοψήφισμα για την πυρηνική ενέργεια

27/1/2013

6,5 εκ. Βούλγαροι καλούνται να αποφασίσουν την Κυριακή για το μέλλον της πυρηνικής ενέργειας στη χώρα. Παρατηρητές διακρίνουν στο δημοψήφισμα μία προεκλογική διελκυστίνδα των δύο μεγάλων κομμάτων.

Η εγκυρότητα του πρώτου στην μετακομμουνιστική ιστορία της Βουλγαρίας δημοψηφίσματος, θεωρείται αβέβαιη. Ο νόμος ορίζει ως προαπαιτούμενο ένα ποσοστό συμμετοχής κοντά στο αντίστοιχο των τελευταίων βουλευτικών εκλογών. Για να έχει επομένως εγκυρότητα το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, η συμμετοχή δεν πρέπει να πέσει κάτω από το 60,2%. Τα ινστιτούτα δημοσκοπήσεων προβλέπουν πάντως ότι το ποσοστό συμμετοχής θα είναι αισθητά κάτω από 60% και ως εκ τούτου το δημοψήφισμα θα αποτύχει.

Το ερώτημα στο οποίο καλείται να απαντήσει το δημοψήφισμα είναι αν πρέπει να επεκταθεί περαιτέρω η χρήση της πυρηνικής ενέργειας στη Βουλγαρία. Η σχετική συζήτηση διεξάγεται εδώ και χρόνια. Το 2007, ενόψει της ένταξής της στην ΕΕ και υπό την πίεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Βουλγαρία προχώρησε στο κλείσιμο τεσσάρων από τους έξι συνολικά παλιούς αντιδραστήρες σοβιετικού τύπου στο εργοστάσιο του Κοζλοντούι στις όχθες του Δούναβη.

Πολιτικοί ανταγωνισμοί ενόψει εκλογών

Η προηγούμενη σοσιαλιστική κυβέρνηση είχε συμφωνήσει το 2008 με τον ρωσικό ενεργειακό όμιλο Atomstrojexport για την κατασκευή ενός νέου πυρηνικού εργοστασίου στο Μπέλενε, πρότζεκτ από το οποίο είχε παραιτηθεί στο μεταξύ ο γερμανικός ενεργειακός κολοσσός RWE. Η σημερινή συντηρητική κυβέρνηση της Βουλγαρίας έχει αναστείλει προς το παρόν την υλοποίηση του πρότζεκτ, με την εταιρία Atomstrojexport να προσφεύγει στο Διεθνές Διαιτητικό Δικαστήριο διεκδικώντας αποζημίωση 1 εκ. ευρώ. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα, που είχε ξεκινήσει το έργο στο Μπέλενε, κατόρθωσε στο μεταξύ να συγκεντρώσει 500 χιλ. υπογραφές για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος.

Ο ασαφής στόχος του δημοψηφίσματος αποτελεί σύμφωνα με το Μάρκο Αρντ, εκπρόσωπο του ιδρύματος Κόνραντ Αντενάουερ στη Σόφια, απλή σπατάλη δημόσιου χρήματος. Ενώ το ερώτημα αφορούσε αρχικά στην κατασκευή της μονάδας στο Μπέλενε όπως λέει, η κυβερνητική πλειοψηφία το αναδιατύπωσε για λόγους κομματικής τακτικής. Το αποτέλεσμα, όπως λέει ο Μάρκο Αρντ, είναι πολλοί Βούλγαροι να μην γνωρίζουν πλέον ποιες ακριβώς θα είναι οι συνέπειες ενός «ναι» ή ενός «όχι».

Για τον βούλγαρο πρωθυπουργό Μπόικο Μπορίσοφ αντιθέτως, το γεγονός ότι το δημοψήφισμα δεν αφορά μόνο στο πρότζεκτ στο Μπέλενε, αλλά ευρύτερα στην εξάπλωση της πυρηνικής ενέργειας στη χώρα, έχει πολλαπλά πλεονεκτήματα. Επειδή ο ίδιος ο Μπορίσοφ είχε ταχθεί παλιότερα υπέρ της επέκτασης της μονάδας στο Κοζλοντούι. Ενδεχόμενο «ναι» θα ερμηνευόταν όχι μόνο ως έγκριση του πρότζεκτ στο Μπέλενε, αλλά -από τη σκοπιά της κυβέρνησης- και ως έγκριση της επέκτασης του εργοστασίου στο Κοζλοντούι. Έτσι, ένα εμφατικό «ναι» των Βουλγάρων δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί ξεκάθαρη πολιτική νίκη των Σοσιαλιστών ενόψει των βουλευτικών εκλογών του Ιουνίου, εφόσον και οι συντηρητική κυβέρνηση υποστήριξε τα σχέδια πυρηνικής εξάπλωσης, έστω και σε μία διαφορετική μορφή.

Ζήτημα με γεωστρατηγικές προεκτάσεις

Παρατηρητές στη Σόφια εκτιμούν ότι ο πρωθυπουργός Μπορίσοφ έχει ήδη εντοπίσει έναν πιθανό επενδυτή για την επέκταση της μονάδας στο Κοζλοντούι. Αυτό το στοιχείο φέρνει στην επιφάνεια ένα ερώτημα γεωστρατηγικού προσανατολισμού της Βουλγαρίας, η οποία είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό εξαρτημένη από τη Ρωσία στον τομέα της ενέργειας. «Το δημοψήφισμα δεν μπορεί να λύσει το αποφασιστικής σημασίας πρόβλημα ότι η Ρωσία εξαρτάται μονομερώς από τη Ρωσία στο ζήτημα της ενέργειας» επισημαίνει ο πολιτικός επιστήμονας Πάρβαν Σιμεόνοφ.

Συντηρητικοί και Σοσιαλιστές πάντως εμφανίζονται βέβαιοι ότι η πλειοψηφία των -φτωχών σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο- Βουλγάρων τάσσεται υπέρ του «πυρηνικού» ρεύματος καθώς είναι φθηνότερο. Εμφανώς αντίθετοι στα πυρηνικά εργοστάσια στη σεισμογενή περιοχή στις όχθες του Δούναβη, είναι μόνο οικολόγοι ακτιβιστές και δύο μικρότερα κόμματα του κεντροδεξιού χώρου.

Πηγή