“Το πιό ακριβό σαλάμι στον κόσμο”

 29/11/2012

Του Wolfgang Münchau

Στην αρχή δεν ήθελαν καθόλου να την διασώσουν. Μετά αποδέχθηκαν έναν προσωρινό μηχανισμό. Μετά έναν μόνιμο. Μετά ήρθε η ΕΚΤ με ένα θεωρητικά απεριόριστο πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων. Και τώρα έρχεται το “κούρεμα”, με τέτοιο τρόπο διαμορφωμένο, ώστε να μπορεί να κρυφτεί στην πολιτική συζήτηση. Άν η διαδικασία συνεχισθεί με αυτήν την ταχύτητα, το 2014 θα έχουμε την Transferunion (ένωση μεταβιβάσεων στην Ευρωζώνη), το 2015 Ευρωομόλογο, 2016 την Ευρωπαική Πολιτεία και 2017 Ευρωπαική Εθνική Ομάδα ποδοσφαίρου – μια επανάσταση συντελεσμένη με πολύ μικρά διστακτικά βηματάκια. Η πολιτική της Angela Merkel να επιλύσει την κρίση κόβοντάς την σαν σαλάμι, ταιριάζει ακριβώς στο σενάριο αυτό. Αλλά για 3 λόγους θα καταρρεύσει.

Κατ’ αρχήν έχει εν τω μεταξύ αποκαλυφθεί και την κατάλαβαν όλοι, πράγμα που περιορίζει το πολιτικό της πλεονέκτημα. Η συμφωνία των υπουργών Οικονομικών αυτήν την εβδομάδα προβλέπει ένα ακόμη επείγον “κούρεμα” του δημόσιου τομέα. Πώς αλλοιώς από τον στόχο του χρέους στο 124 % του ΑΕΠ το 2020 θα φθασουμε στο 110 % δύο χρόνια μετά; Κατά πληροφορίες των FT, το πακέτο δεν μπορεί να φθάσει ούτε κάν το 124 % του 2020, αλλά και γι αυτό τον στόχο θα χρειαστεί περαιτέρω “κούρεμα”.

Όποιος ερευνήσει το υλικό με επαγγελματικό τρόπο, ξέρει ότι χωρίς περαιτέρω “κούρεμα” δεν προχωρά. Ο Schaeuble το ξέρει. Η Merkel επίσης. Οι δημοσιογράφοι το ξέρουν. Όποιος πιστεύει ότι μπορεί να κρατήσει μέχρι τις βουλευτικές εκλογές στη Γερμανία η αυταπάτη ότι θα υπάρξει πλήρης αποπληρωμή του Ελληνικού χρέους, είναι εξαιρετικά αφελής. Η αρχή του “κουρέματος” έχει επικυρωθεί και θα το συζητούν όλοι. Εν τω μεταξύ εξαπλώνεται η εντύπωση ότι χρονικά αναβάλλεται η κήρυξη της αφερεγγυότητας. Αυτή η έννοια που αφορά τα οικονομικά των επιχειρήσεων δεν μπορεί βέβαια να μεταφέρεται αυτούσια σε οικονομίες χωρών, αλλά η ιδέα πίσω απο την αναλογία είναι διαφωτιστική για τους μη ειδικούς.¨Οποιος αναβάλλει το “κούρεμα”, κάνει το πρόβλημα χειρότερο.

Δεύτερον: Χειροτερεύει το ίδιο το οικονομικό περιβάλλον για την τακτική του σαλαμιού. Οι βραχυ- και μακρο-πρόθεσμες προγνώσεις είναι καθοδικές. Το κατώφλι για την κήρυξη αφερεγγυότητας εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, απο την ανάπτυξη, από τα επιτόκια, από το άν υπάρχει ανεξάρτητη εκδοτική τράπεζα, από το άν έχει κανείς μια μεγάλη αγορά εγχώριων αποταμιευτών, όπως στην Ιαπωνία. Η Ελληνική πραγματική οικονομία είναι πεσμένη στο έδαφος. Η χώρα είναι μέλος της Ευρωζώνης, δεν μπορεί να τυπώσει μόνη της χρήμα. Έχει εξαγωγείς αποταμίευσης και φοροφυγάδες. Η Ελλάδα, ακόμη και με χρέος 120 % του ΑΕΠ, είναι αναξιόχρεη. Κατά τα άλλα, ποτέ δεν υπήρξε οικονομική αιτιολόγηση για το νούμερο αυτό. Επιλέχθηκε για λόγους πολιτικούς. Στην πολιτική για την Ελλάδα δεν αποτυγχάνουμε στο στόχο, ο ίδιος ο στόχος είναι λανθασμένος.

Ο τρίτος λόγος που δεν λειτουργεί η τακτική του σαλαμιού είναι το μέγεθος του σαλαμιού του ίδιου. Κατά τις εκτιμήσεις μου, η ολική μάζα των χρεών που θα πρέπει τελικά να διαγράψουμε σε όλη την Ευρωζώνη είναι περιπου 1 τρισεκατομμύριο Ευρώ, σύν/πλήν εκατό δις. Περιέχονται μέσα όλο το ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ Ελληνικό χρέος και ένα μεγάλο μέρος των εξωτερικών χρεών Ισπανίας και Πορτογαλίας. Επίσης, ο κρατικοποιημένος τραπεζικός τομέας της Ιρλανδίας δεν θα αποπληρώσει ποτέ εντελώς τα χρέη του. Στο τέλος, και η Ιταλία θα “απολαύσει” μιαν ελάφρυνση του χρέους της, ίσως με μετατροπή των παλαιών χρεών της σε Ευρωομόλογα. Η Γερμανία θα αναλάβει ένα αναλογικά μεγαλύτερο μέρος αυτού του “κουρέματος”, αφού θα πρέπει να υποβασταχθούν και 2 μεγάλες χώρες-μέλη, Ισπανία και Ιταλία.

Η τακτική του σαλαμιού δεν συνίσταται μόνον στην χρονική καθυστέρηση, αλλά προπάντων στην συσκότιση. Διατηρείται η αυταπάτη της φερεγγυότητας με την πολύ βαθειά βύθιση των επιτοκίων και την πολύ μεγάλη χρονική επιμήκυνση των πιστώσεων. Σε ακραία περίπτωση θα έχουμε πιστώσεις άπειρης επιμήκυνσης και με μηδενικό επιτόκιο. Αυτές είναι πιστώσεις που ούτε εξυπηρετούνται, ούτε ποτέ θα αποπληρωθούν. Δεν είναι πιά πιστώσεις, αλλά “κούρεμα”. Το άν κανείς διαγράφει τυπικά ένα χρέος ή το εξαφανίζει χρησιμοποιώντας “μαγικά κόλπα” με αδιαφανείς οικονομικές κατασκευές, από οικονομική άποψη δεν έχει διαφορά. Επιτρέπει όμως στους πολιτικούς να κρατούν ζωντανό για μικρό διάστημα το ψέμα, ότι δήθεν δεν έχουμε ενδοκοινοτικές μεταβιβάσεις.
Η πολιτική αυτή θα αποτύχει, ούτως ή άλλως.

Αλλά ακόμη και αυτό το τέχνασμα θεάτρου σκιών δεν λειτουργεί αιώνια. Αυτήν την εβδομάδα ήταν μόνον τα σχετικώς περιορισμένα 40 δις ευρώ. Ωστόσο οι υπουργοί Οικονομικών χρειάστηκαν πολλές εβδομάδες μέχρι να συμφωνήσουν σε ένα μάλλον επισφαλές “πακέτο”. Για “κούρεμα” 1 τρις Ευρώ δεν επιτρέπεται να σκεφτόμαστε ένα τέτοιο πακέτο από τις Βρυξέλλες.

Η συμβουλή μου προς την Γερμανική αντιπολίτευση είναι να ακυρώσουν αυτήν την επικίνδυνη στρατηγική της κυβέρνησης και να επιβάλλουν αλλαγή πορείας. SPD και Πράσινοι συμφώνησαν μέχρι τώρα σ’ αυτήν την πολιτική της διάσωσης. Τώρα όμως που η κυβέρνηση αφήνει εντελώς να αιωρείται η υποψία ότι καθυστερεί την κήρυξη αναξιόχρεου, η αντιπολίτευση έχει την ευκαιρία να ακυρώσει αυτήν την πολιτική. Θα αποτύχει ούτως ή άλλως. Αλλά όσο αφήνει κανείς την καγκελλάριο να συνεχίζει, τόσο πιό μεγάλο θα είναι στο τέλος το κόστος.

Πηγή