Η επιβολή των γερμανικών "μεταρρυθμίσεων" διχάζει την Ευρώπη

28/12/2013

Αυτές τις μέρες πρόεδροι και πρωθυπουργοί σε όλη την Ευρώπη ετοιμάζουν το πρωτοχρονιάτικο διάγγελμά τους και ψάχνουν να βάλουν τη σωστή δόση αισιοδοξίας για το τι περιμένει τους πολίτες το 2014. Οι λογογράφοι τους είναι έμπειροι στις ασκήσεις αισιοδοξίας, όμως ο φόβος για το μέλλον του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, το έτος τέσσερα της κρίσης, δεν μπορεί εύκολα να κρυφτεί, ειδικά μετά τις αποκαλύψεις των ρεπόρτερ της γαλλικής εφημερίδας Le Monde, που με κάποιον τρόπο απέκτησαν τις σημειώσεις των λεχθέντων μεταξύ των ηγετών των «28» στην τελευταία σύνοδο κορυφής.

 Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της εφημερίδας στο τραπέζι των «28» έπεσαν βαριές κουβέντες, με βαρύτερη ίσως τη σύγκριση της Ε.Ε. του 2014 με την Ευρώπη του 1914 που έκανε η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ. Ζούμε σε μια εποχή ανάλογη με τα προεόρτια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου; Ήταν ψέματα -ή έστω απλώς έκφραση μύχιων πόθων- οι δηλώσεις λίγο-πολύ όλων ότι «τα χειρότερα της κρίσης είναι πίσω μας»;

Πίσω από τις κλειστές πόρτες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αναδείχθηκε ο βαθύς διχασμός της Ευρωζώνης, όχι μεταξύ Βορρά - Νότου, όπως πιστεύαμε μέχρι τώρα, αλλά μεταξύ Γερμανίας και των άλλων. Το στοίχημα της Μέρκελ -η οποία μόλις είχε ορκιστεί τρίτη φορά καγκελάριος, με μια κυβερνητική πλειοψηφία στη Βουλή της τάξης του 80%- ήταν να πείσει τους εταίρους της να υπογράψουν ότι δεσμεύονται να κάνουν μεταρρυθμίσεις σαν αυτές που επιβάλλει η τρόικα στις μνημονιακές χώρες, για να έχουν σε αντάλλαγμα πρόσβαση σε συγκεκριμένα κοινοτικά λεφτά (π.χ. στα διαρθρωτικά ταμεία). Αυτή τη δέσμευση η Μέρκελ την ονομάζει «εμβάθυνση» της δημοσιονομικής ένωσης, αλλά οι εταίροι της «απώλεια της εθνικής κυριαρχίας».

Μέχρι και ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε -συνήθως στη γραμμή του Βερολίνου- εξέφρασε τον θυμό του για το αίτημα των «επώδυνων» μεταρρυθμίσεων που καλείται να κάνει η χώρα του «χωρίς την αλληλεγγύη των άλλων». Αλλά και ο Αυστριακός καγκελάριος, Βέρνερ Φάιμαν, ξεκαθάρισε ότι η Αυστρία δεν είναι διατεθειμένη να συμμορφωθεί προς τας υποδείξεις -«αυτό ουσιαστικά προτείνει με τη δέσμευση περί μεταρρυθμίσεων η Μέρκελ».

Ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ και ο Βέλγος πρωθυπουργός Έλιο ντι Ρούπο απέφυγαν να τοποθετηθούν ανοιχτά στις προτάσεις της Μέρκελ: τάχθηκαν απλώς υπέρ της αναβολής της συζήτησης για μετά τις ευρωεκλογές.

Αντίθετα, ο Ισπανός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι ταυτίστηκε ουσιαστικά με τους άλλους Βόρειους στην άρνηση για εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας. «Οι συνθήκες αποφασίζονται εθελοντικά, οτιδήποτε άλλο απειλεί την κυριαρχία των κρατών μελών» είπε εννοώντας ότι η πρόταση Μέρκελ μυρίζει «επιβολή». Απάντηση έλαβε από τον διοικητή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι: «Εάν δεν κάνετε μεταρρυθμίσεις, θα χάσετε την εθνική κυριαρχία σας» είπε θυμίζοντας στον Ισπανό πρωθυπουργό ότι μέχρι πρότινος εξαρτιόταν από κοινοτικά δάνεια για να σώσει τις τράπεζές του.

Με δυο λόγια, όλοι -Βόρειοι και Νότιοι, δανειστές και δανειζόμενοι- ξεκαθάρισαν στη Μέρκελ ότι οι δεσμεύσεις που ονειρεύεται δεν πρόκειται να υπάρξουν -τουλάχιστον μέχρι τις ευρωεκλογές. Το ποια ήταν η τοποθέτηση του Αντώνη Σαμαρά -εάν υπήρξε- δεν αποκαλύπτεται στο ρεπορτάζ της γαλλικής εφημερίδας. Και τότε η Μέρκελ εξερράγη, όπως υποστηρίζει η Le Monde. Με δυο λόγια, υποστήριξε ότι η Ευρωζώνη θα «εκραγεί» εάν δεν κάνει ένα ριζοσπαστικό βήμα στην κατεύθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Μέρκελ: «Θυμηθείτε την Ευρώπη του 1914»

Η Γερμανίδα καγκελάριος θυμήθηκε την ανατολικογερμανική της καταγωγή, αλλά και την απαρχή της ελληνικής κρίσης: «Μεγάλωσα σε ένα κράτος που όταν γκρεμίστηκε έπρεπε να διασωθεί από τη Δυτική Γερμανία. Αλλά κανείς δεν είναι πρόθυμος να κάνει το ίδιο για την Ευρώπη. Όταν συζητούσαμε εάν έπρεπε η Ελλάδα να εγκαταλείψει την Ευρωζώνη, εγώ πίστευα ότι η έξοδός της θα έφερνε αργά η γρήγορα και την έξοδο όλων μας».

Η Μέρκελ υποστήριξε ότι η ίδια θα παλεύει πάντα για τη διατήρηση της Ευρωζώνης, ως συνόλου, ωστόσο προειδοποίησε ότι δεν είναι βέβαιη πως μπορεί να πείσει τους πολίτες της για νέες επιχειρήσεις διάσωσης -όχι απαραίτητα της Ελλάδας.

Σύμφωνα με τη Γερμανίδα καγκελάριο η «διάσωση της Ελλάδας» ήταν η απόδειξη ότι η Ε.Ε. μπορεί να διαχειριστεί την κρίση -αλλά αυτό δεν είναι αρκετό, απαιτούνται από όλους περισσότερα βήματα. Εάν οι χώρες της Ευρωζώνης δεν προχωρήσουν στη δημοσιονομική ένωση, τότε κάποια στιγμή το κοινό νόμισμα θα καταστραφεί. «Αυτές τις μέρες διαβάζω τον 'Υπνοβάτη' του Κρίστοφερ Κλαρκ για τις μέρες πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Και βλέπω πολλές αναλογίες με τη σημερινή κατάσταση στην Ε.Ε. Τότε όλες οι προσπάθειες να βρεθεί μια πολιτική λύση απέτυχαν κι αυτό οδήγησε στο ξέσπασμα του πολέμου».

Πηγή