FT: Η συνταγή Πούτιν για την καταστροφή ενός κράτους

9/4/2014

Του Stefan Wagstyl

Ο Ρώσος πρόεδρος παραδίδει ζωντανό μάθημα για το πώς καταστρέφεται ένα κράτος. Κρατάει τέσσερις μοχλούς – πολιτική, οικονομία, διπλωματία, πόλεμο- και τους χειρίζεται με τελικό στόχο την απόλυτη αποσταθεροποίηση.

Σε κάποιο επίπεδο, αυτό που συμβαίνει αυτή την εβδομάδα στις πόλεις της ανατολικής Ουκρανίας, είναι βαθιά μπερδεμένο. Οι ουκρανικές δυνάμεις ασφαλείας, προσπαθούν να ανακαταλάβουν κυβερνητικά κτίρια στις πόλεις Ντόνιετσκ, Χάρκοβο και Λούγκανσκ τις οποίες είχαν καταλάβει στις αρχές της εβδομάδας άγνωστοι φιλο-Ρώσοι διαδηλωτές. Ποιος είναι εναντίον ποιού; Ποιος έχει τον πραγματικό έλεγχο της περιοχής;

Αλλά σε ένα άλλο επίπεδο, αυτό που συμβαίνει είναι απολύτως ξεκάθαρο. Ο Βλάντιρ Πούτιν παραδίδει ένα ζωντανό μάθημα για το πώς μπορούμε να καταστρέψουμε ένα κράτος.

Ο Ρώσος πρόεδρος έχει τέσσερις βασικούς μοχλούς στην διάθεσή του: Την εσωτερική πολιτική παρέμβαση, την οικονομική πίεση, την διπλωματία και την απειλή του πολέμου.

Κατά καιρούς, συμπεριφέρεται σαν να οδηγεί μια μπουλντόζα κατευθείαν στην Χρυσή Πύλη του Κιέβου. Άλλες φορές γίνεται πιο διακριτικός, όπως πιλότος drone ακριβείας, που έχει αποστολή να πετυχαίνει μια λάμπα του δρόμου κάθε φορά.

Αλλά ο τελικός στόχος είναι ίδιος: Να σταματήσει να υπάρχει η Ουκρανία ως χώρα με πραγματικά ανεξάρτητη εθνική κυριαρχία.

Για τον κ. Πούτιν οι τέσσερις μοχλοί δουλεύουν μαζί. Για ένα μικρό διάστημα μετά την προσάρτηση της Κριμαίας, έδειχνε έτοιμος να στηριχθεί στην διπλωματία. Με την ΕΕ και τις ΗΠΑ να επιβάλλουν πολιτικές και οικονομικές κυρώσεις, η Μόσχα μπήκε σε μια σειρά από υψηλού επιπέδου συναντήσεις, με αποκορύφωμα την συνάντηση στο Παρίσι μεταξύ των υπουργών Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ και των ΗΠΑ Τζον Κέρι.

Σύντομα όμως αποδείχθηκε ότι η Ρωσία ζητούσε κάτι που οι ΗΠΑ δεν ήταν πρόθυμες να δώσουν: Μια συμφωνία μετατροπής της Ουκρανίας σε ομοσπονδιακή ένωση. Το πρόσχημα ήταν να δοθούν περισσότερα δικαιώματα στις ρωσικές μειονότητες στα ανατολικά της Ουκρανίας. Ο πραγματικός λόγος ήταν να επιβληθούν συνταγματικές αλλαγές που θα υπονόμευαν σοβαρά την ύπαρξη μοναδιαίου κράτους.

Η Ουάσιγκτον όπως ήταν αναμενόμενο απέρριψε αυτή την προσέγγιση, με το επιχείρημα ότι δεν θα ανακατευτεί με επιβολή συμβιβαστικής συμφωνίας εκ μέρους του ουκρανικού λαού. Οπότε ο κ. Πούτιν επανέφερε αμέσως τους άλλους μοχλούς.

Πρώτα τον οικονομικό. Σχεδόν αμέσως μόλις χώρισαν οι δρόμοι των κ. Λαβρόφ και Κέρι, η Gazprom αύξησε τις πιέσεις για τις τιμές του φυσικού αερίου, ειδοποιώντας την Ουκρανία ότι πρέπει να πληρώσει άμεσα το χρέος της 2,2 δισ. δολ. και ότι αυξάνει την τιμή του αερίου από τα $268 ανά 1.000 κυβικά μέτρα στα $485. Ετσι δημιουργήθηκε άμεσα η προοπτική χρεοκοπίας του Κιέβου και παράλληλα τρομοκρατήθηκαν οι Ευρωπαίοι πελάτες της Gazprom με την απειλή για την προσφορά.

Ακολούθησε η εγχώρια πολιτική. Τις τελευταίες ημέρες, είδαμε τον πρώην Πρόεδρο της Ουκρανίας Βίκτωρ Γιανουκόβιτς, που ζει σήμερα εξόριστος στην Ρωσία, να επανεμφανίζεται δηλώνοντας ότι το καθεστώς του Κιέβου είναι παράνομο διότι πήρε την εξουσία βιαίως και τον εκτόπισε. Αν είναι παράνομο το καθεστώς, τότε είναι παράνομες και οι προεδρικές εκλογές που έχουν προγραμματιστεί και ό,τι τις συνοδεύει, όπως το νομικό καθεστώς του προέδρου που θα προκύψει από τις εκλογές.

Την ίδια ώρα, μετά την νηνεμία της ορατής αποκλιμάκωσης μεταξύ των διαδηλωτών υπέρ της Μόσχας και υπέρ του Κιέβου, οι φιλο-Ρωσικοί διαδηλωτές επανήλθαν στην δράση την Κυριακή, καταλαμβάνοντας κρατικά κτίρια στις τρεις μεγαλύτερες πόλεις της ανατολής.

Όπως και στην Κριμαία, αυτοί οι ένοπλοι δεν αποκαλύπτονται. Αλλά τα επίπεδα οργάνωσης, εκπαίδευσης και εξοπλισμού που δείχνουν αυτοί οι μασκοφόροι, δεν αφήνει πολλές αμφιβολίες ότι πρόκειται για στρατιωτικούς που στηρίζει η Ρωσία.

Τέλος, υπάρχει και η απειλή του πολέμου. Οι δυτικοί στρατιωτικοί ειδικοί, δηλώνουν ότι ο κ. Πούτιν δεν έχει μέχρι στιγμής εκπληρώσει την υπόσχεση μείωσης των δεκάδων χιλιάδων στρατιωτών που έχουν συγκεντρωθεί μαζικά στα ουκρανικά σύνορα. Δεν έχουν προχωρήσει. Αλλά η άμεση παρουσία τους είναι αρκετή για να συμβάλλει στην ουκρανική αποσταθεροποίηση.

Μήπως ο κ. Πούτιν θέλει να επαναλάβει την Κριμαία, όπου την αποσταθεροποίηση ακολούθησε η εισβολή και η προσάρτηση; Θα είναι μεγάλη πρόκληση να περάσει στην ρωσική ιστορία ως ο πρόεδρος που ανέκτησε όχι μόνο την Κριμαία, αλλά και το Κίεβο, την πηγή της ρωσικής κουλτούρας.

Αλλά το κόστος θα είναι τεράστιο, καθώς οι Ουκρανοί είναι βέβαιο ότι θα αντιπαλέψουν έτσι όπως δεν αντέδρασαν στην Κριμαία. Η δύση, ακόμη και τότε, δύσκολα θα παρέμβει άμεσα με στρατιωτικά μέσα, αλλά θα επιβάλλει ένα τεράστιο οικονομικό και πολιτικό τίμημα.

Αλλά για την αποσταθεροποίηση της Ουκρανίας, δεν είναι απαραίτητη η απευθείας εισβολή. Ο κ. Πούτιν μπορεί να ανεβάζει και να κατεβάζει τους τέσσερις μοχλούς του. Μπορεί να καταστήσει αδύνατον για το Κίεβο κυβερνήσει την χώρα και για την δύση να προσφέρει αποτελεσματική οικονομική και πολιτική πίεση.

Πηγή